برجام سد روانی مقابل ترامپ برای جنگ با ایران

رویداد۲۴- ارائه تعریفی صریح از سیاست خارجی دونالد ترامپ که شاخصه‌هایش مناقشات متضاد، ایده‌های بی‌ربط و موجی از پارادوکس است، هرگز آسان نبوده است.

به گزارش رویداد۲۴ به نقل از نیوزویک، بااین‌حال در دو مسئله امنیت ملی مهم که در صدر دستور کار دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا قرار دارند –ایران و کره شمالی- رویکرد او کاملاً واضح است: تقابل خشونت‌آمیز خوب است، دیپلماسی بد است.

مشکل این است که حتی اگر خود ترامپ عزم ورود به جنگ با یکی از این دو کشور را هم نداشته باشد، احتمال وقوع آن را به حداکثر رسانده است.

ماه گذشته، ترامپ بار دیگر تعلیق تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را بر مبنای تعهدات آمریکا به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) تمدید کرد، بااین‌حال، وی هشدار داد که این آخرین باری است که در راستای حفظ توافق هسته‌ای 2015 اقدام می‌کند.

انزجار این رئیس‌جمهور از برجام عقلانی نیست. درواقع، یک اجماع واقعی–میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، متحدان اروپایی آمریکا، چین، روسیه و جامعه نظامی و اطلاعاتی آمریکا –وجود دارد مبنی بر اینکه ایران به بندهای این توافق پایبند است و برجام همان‌طور که طراحی شده، کارایی دارد.

نیویورک‌تایمز در سرمقاله خود با اشاره به اینکه 15 سال از سخنرانی کولین پاول در سازمان ملل که شرایط جنگ با عراق را فراهم کرد، می‌گذرد، هشدار می‌دهد «دولت ترامپ تقریباً از همان بازی (که بوش در مورد عراق به راه انداخت) استفاده می‌کند تا این گزینه اشتباه را ایجاد کند که جنگ تنها راه رسیدگی به چالش‌های مربوط به ایران است.»

باوجوداینکه در سرمقاله از عبارت «دولت ترامپ» استفاده شده، مهم است که متذکر شویم بخش عمده کابینه ترامپ در این موضوع با او همراه نیستند. درواقع بحث در مورد افرادی چون جیمز ماتیس، وزیر دفاع؛ رکس تیلرسون، وزیر خارجه؛ مک مستر، مشاور امنیت ملی و رئیس ستاد مشترک ارتش است.

ژوزف دانفورد، و فرمانده فرماندهی استراتژیک آمریکا و دیگر مقامات همگی می‌گویند ماندن در این توافق در راستای منافع ملی ایالات‌متحده است. درواقع، این صداها با موفقیت توانسته‌اند حداقل تا به امروز ترامپ را متقاعد به عدم خروج از این توافق کنند.

بااین‌حال ترامپ متحدان دیگری هم دارد، از جمله نیکی هیلی سفیر آمریکا در سازمان ملل و مایک پامپیو، رئیس سازمان سیا- که لارنس ویکرسون، ژنرال بازنشسته ارتش به‌درستی می‌گوید یک تاکتیک آشنا را در پیش گرفته‌اند.

گاردین در ماه اوت گزارش داده بود که «مقامات اطلاعاتی آمریکا به شدت از سوی کاخ سفید تحت‌فشار هستند که توجیهاتی را برای اعلام نقض برجام از سوی ایران فراهم کنند، اقدامی که یادآور سیاسی کردن اطلاعاتی است که منجر به حمله به عراق شد.»

سخنرانی نمایشی هیلی در ماه دسامبر، در کنار یک پس‌زمینه هالیوودی از موشک‌های ایرانی، اقدامی موشکافانه نبود و بیشتر یادآور نمایش دراماتیک پاول در سازمان ملل بود.

ارزش واقعی برجام تا حد زیادی محدودیت‌های فنی نیست که به برنامه هسته‌ای ایران اعمال می‌کند. بلکه ارزش واقعی این توافق آن است که یک سد روان‌شناختی مقابل حرکت آمریکا به سمت جنگ با ایران با دلایل کاملاً ناقص ایجاد می‌کند. به نظر می‌رسد این سد ترامپ را که از محدودیت قدرت خود متنفر است، کلافه کرده است.

مشخص نیست که ترامپ طرح‌هایی برای جنگ دارد یا نه اما شکلی نیست که او هرچه بیشتر بر احتمال جنگ می‌افزاید- جنگی که به گفته ویکرسون، «به لحاظ تلفات و هزینه‌ها، 10 تا 15 برابر بدتر از جنگ عراق خواهد بود.»

ترامپ رویکرد خصمانه مشابهی در قبال کره شمالی دارد اما مسئله این است که در واقعیت، هیچ‌یک از این کشورهای خطر آشکار و جدی را که نیازمند اقدام نظامی باشد را متوجه امنیت آمریکا نمی‌کنند. تب تندی که هر یک از آن‌ها را احاطه کرده بیشتر ساخته خود ما است و رویکرد جنگ طلبانه ترامپ به‌هیچ‌وجه به‌واسطه شرایط به او تحمیل نشده است.

اما سؤال اینجا است که آیا ترامپ پیش از آغاز جنگی که هیچ‌کس قصد مشارکت در آن را ندارد، نسبت به این موضوعات متقاعد می‌شود یا خیر.