تاکید تهران و دهلی‌نو بر توسعه روابط هم جانبه
رویداد۲۴-جمهوری اسلامی ایران و جمهوری هندوستان در بیانیه‌ای مشترک تاکید کردند که تعاملات سطح عالی موجود را از طریق تبادل دیدارهای دوجانبه و گسترده در تمامی سطوح، متنوع و گسترش دهند.متن بیانیه مشترک مطبوعاتی که با عنوان «پیش به سوی سعادتمندی از طریق ارتباطات بیشتر»، در پایان سفر رسمی رییس جمهوری اسلامی ایران به هند همزمان در پایتخت‌های دو کشور منتشر شد، به این شرح است:
«پیش به سوی سعادتمندی از طریق ارتباطات بیشتر»
جناب آقای دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران، بنا بر دعوت آقای نارندرا مودی نخست وزیر جمهوری هند، اولین دیدار رسمی خود را از هند در تاریخ ۲۶-۲۸ بهمن به عمل آورد.
۱- در این دیدار دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران را یک هیات عالی رتبه متشکل از ورزای کابینه، مقامات ارشد و مقامات تجاری عالی‌رتبه همراهی کردند. ایشان در ۲۸ بهمن مورد استقبال رسمی، صمیمی و دوستانه در فضای کاخ ریاست جمهوری قرار گرفت. آقای رام نات کوویند رئیسجمهور هند ضیافت شام رسمی به افتخار مقامات میهمان ترتیب داد. مذاکرات در سطح دو هیات به ریاست رئیسجمهور دکتر حسن روحانی و آقای نارندرا مودی نخستوزیر برگزار گردید. نخستوزیر همچنین به افتخار ایشان ضیافت نهار را میزبانی کرد. معاون رئیس محترم جمهور و وزیر امور خارجه هند به دیدار مقام عالی شرفیاب شدند. رئیسجمهور روحانی در تاریخ ۲۶ و ۲۷ بهمن ۱۳۹۶ از شهر حیدرآباد بازدید کردند.
۲- در فضایی دوستانه، مذاکرات سازنده و طیف وسیعی از موضوعات درخصوص مسایل دوجانبه، منطقهای و چندجانبه برگزار گردید. ضمن مروری بر اصول توسعه روابط دوجانبه، که مبتنی بر بیانیه دهلی‌نو در تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ بود، طرفین نسبت به پیشرفت حاصل شده در روابط دوجانبه از زمان دیدار نخستوزیر مودی از ایران در خرداد ۱۳۹۵ ابراز رضایتمندی کردند و بر اراده مشترک برای توسعه و تقویت بیشتر همکاریهای دوجانبه در ابعاد مختلف تاکید کردند. رهبران دو کشور خاطرنشان کردند که منافع متقابل ناشی از روابط بین دو کشور مبتنی بر پایه‌‌های قوی ارتباطات فرهنگی و تمدنی دوهزار ساله است. طرفین اتفاق‌نظر داشتند که روابط دوجانبه مستحکم بر همکاریهای منطقهای، صلح، سعادتمندی و ثبات دخیل خواهد بود.
۳- رئیسجمهور ایران و نخستوزیر هند ضمن مشاهده تبادل استاد ذیل، در یک کنفرانس خبری شرکت کردند:
- موافقتنامه اجتناب از اخذ مالیات مضاعف و جلوگیری از فرار مالیاتی در زمینه مالیات بر درآمد
- یادداشت تفاهم لغو روادید برای دارندگان گذرنامه دیپلماتیک
- سند تصویب پیمان تبادل محکومین
- یادداشت تفاهم همکاری در زمینه سیستم‌های پزشکی سنتی
- یادداشت تفاهم تشکیل گروه کارشناسی برای توسعه همکاری در بخش تجاری
- همکاری در زمینه کشاورزی و بخش‌های مربوطه
- یادداشت تفاهم در زمینه سلامت و دارو
- یادداشت تفاهم همکاریهای پستی
- یادداشت تفاهم قرارداد اجاره فاز یک بندر شهید بهشتی چابهار به منظور تحویل موقت بین سازمان بنادر و دریانوردی ایران و شرکت بین‌المللی بنادر هند
۴- رئیسجمهور روحانی و نخستوزیر مودی توافق کردند تا تعاملات سطح عالی موجود را از طریق تبادل دیدارهای دوجانبه متداوم و گسترده در تمامی سطوح، متنوع و گسترش دهند. در این راستا، تصمیم گرفته شد که در سال جاری نشست کمیسیون مشترک ایران و هند و تمامی کارگروه‌های مربوطه، مشورت‌های سیاسی در سطح وزارت امور خارجه، گفت‌وگو فیمابین نهادهای ارتش و شورای امنیت ملی دو کشور، گفت‌وگوی اتاق‌های فکر و ارتقای تبادلات پارلمانی برگزار شود.
۵- طرفین بر نقش منحصربه‌فرد ایران و هند در ارتقای ارتباطات چند بعدی در سطح منطقهای و فرامنطقه‌ای را مورد تایید قرار دادند. افتتاح موفقیت‌آمیز فاز یک بندر چابهار در آذر ماه ۱۳۹۶، تصویب موافقتنامه سه جانبه ایران، هند و افغانستان در خصوص تاسیس کریدور حمل و نقل بین‌المللی توسط سه کشور و ارسال موفقیت‌آمیز گندم در چارچوب کمک هند از طریق بندر چابهار به افغانستان، دروازه جدیدی را از به افغانستان و آسیای میانه گشوده است. طرفین بر تعهدات خود درخصوص عملیاتی کردن کامل و هرچه زودتر بندر شهید بهشتی در چابهار تاکید کردند.
۶- در این راستا، طرفین از امضای قرارداد موقت عملیاتی شدن بندر چابهار بین سازمان بنادر و دریانوردی جمهوری اسلامی ایران و شرکت بنادر هند استقبال کردند. آنها همچنین خاطرنشان کردند که شورای هماهنگی باید در چارچوب زمانبندی مندرج در موافقتنامه سه جانبه دیدار کنند.
۷- با توجه به بهره‌برداری کامل از ظرفیت چابهار و اتصال آن به افغانستان و آسیای مرکزی، هند آمادگی خود را برای حمایت از توسعه خط‌آهن زاهدان - چابهار اعلام کرد. شرکت ایرکن هند و شرکت ساخت و توسعه زیربناهای جمهوری اسلامی ایران که در حال مذاکره هستند، موظف شدند تا معیار و شاخصه‌‌های فنی و گزینههای تامین مالی پروژه را در یک چارچوب زمانی تعریف شده نهایی کنند. رهبران دو کشور تلاش‌های بیشتری را برای همکاری در بخش خط آهن از جمله عرضه ریل‌های «فولادی، لوکوموتیو و سوزن ریل» تشویق کردند.
۸- طرفین بر تعهدات خود نسبت به کریدور بین‌المللی حمل و نقل شمال - جنوب (INSTC) و همچنین نسبت به ارتباط چابهار با کریدور مذکور تاکید کردند. خاطرنشان شد که ایران در اسرع وقت ممکن نسبت به برگزاری نشست هماهنگی کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال جنوب در تهران اقدام کند. پیوستن هند به کنوانسیون بین‌المللی جاده‌ها (TIR) و موافقتنامه عشق‌آباد به عنوان اقدامات مضاعف در ارتقای ارتباطات منطقهای و پیوند و اتصال مراکز منطقهای رشد اقتصادی مورد استقبال قرار گرفت.
۹- رهبران دو کشور از تمبر پستی مشترک که در آن تصویر بنادر شهید بهشتی، چابهار، دیندایال و کاندلا درج شده است و بازتاب‌دهنده ارتباطات بیشتر از طریق روند افزایش توسعه است، رونمایی کردند.
۱۰- طرف ایرانی نسبت به تقویت و تحکیم فضای مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی / دولتی هند در منطقه آزاد تجاری چابهار اعلام آمادگی کرد. در این راستا، جمهوری اسلامی ایران برگزاری برنامه‌ای جهت معرفی و تشویق فرصت‌های تجاری در چاربهار با مشارکت کشورهای منطقه و فرامنطقه در درستورکار خواهد داشت.
۱۱- با توجه به اینکه در بخش انرژی منافع دو کشور مکمل یکدیگر هستند و مشارکت طبیعی را شکل می‌‌‌دهند، توافق گردید که روابط دو کشور فراتر از روابط خریدار و فروشنده باشد و به سطح «مشارکت استراتژیک» درازمدت ارتقا یابد. طرفین توافق کردند تا برای دستیابی به نتایج مناسب در حوزه انرژی از جمله میدان فرزاد بی مذاکرات را ادامه و افزایش دهند.
۱۲- رهبران دو کشور موافقت کردند که همکاریهای تجاری و سرمایه‌گذاری بین دو کشور را تعمیق بخشند. در این راستا، آنها ضرورت ایجاد شبکه بانکی موثر برای معاملات تجاری قانونی را به رسمیت شناختند. هند اعلام کرد که اخذ مجوز شعبه بانک ایرانی پاسارگاد در مراحل نهایی بررسی قرار دارد. همچنین موافقت شد که یک کمیته مشترک متشکل از مسئولان به منظور بررسی گزینههای قابل اجرا شامل ترتیبات روپیه - ریال، سازوکار پایاپای اسیایی برای عملیاتی شدن کانال پرداخت‌ها ایجاد شد.
۱۳- نهایی شدن موافقتنامه اخذ مالیات مضاعف به عنوان گامی برای توسعه محیط تجارت مورد استقبال قرار گرفت. دو طرف توافق کردند که درخصوص موافقتنامه تعرفه ترجیحی و همچنین نهایی کردن معاهده سرمایه‌گذاری دوجانبه در یک چارچوب زمانی معین مذاکرات مبتنی بر متن را برگزار کنند.
۱۴- با اشاره به اهمیت نقش تجارت و صنعت در توسعه همکاریهای اقتصادی و تجاری، دو رهبر از افتتاح دفتر منطقهای کنفدراسیون صنایع هند (CII) در تهران در سال گذشته و موافقتنامه‌های دوجانبه امضا شده توسط نهادهای تجاری استقبال کردند. طرف هندی اعلام گرد که در انتظار است تا اتاق بازرگانی و صنایع ایران دفتری در هند افتتاح کند.
۱۵- هند از الحاق ایران به سازمان تجارت جهانی (WTO) و اجماع‌سازی برای تعیین ریاست گروه‌کاری الحاق ایران حمایت و برای فعال کردن اعضا، مبتنی بر جهانشمول کردن اهداف آن سازمان تلاش می‌کند.
۱۶- به منظور تسهیل در امر تبادلات دوستانه بین دو کشور موافقت شد که هند امکان تسهیل صدور روادید الکترونیکی (E-Visa) برای اتباع ایرانی را فراهم کرده و از سوی دیگر، ایران نیز تسهیلات لازم را برای صدور روادید الکترونیکی برای اتباع هندی را فراهم کند. امضای موافقتنامه لغو روادید برای دارندگان گذرنامه‌های سیاسی گامی به جلو است. طرفین اهمیت توجه و رسیدگی به مسایل انساندوستانه اتباع دو کشور را مورد تاکید قرار دادند. طرف ایرانی درخواست هند برای ارتقای کنسولگری‌های خود در ایران را با نظر مساعد مورد بررسی قرار خواهد داد.
۱۷- جهت تحکیم بنیاد روابط فرهنگی و تمدنی و توسعه درک بیشتر از یکدیگر در سطوح مختلف، موافقت شد که هند فستیوال فرهنگی را در سال ۲۰۱۸-۲۰۱۹ برگزار کند. تاسیس کرسی مطالعات هند در دانشگاه تهران، تشکیل کلاس‌های هند‌شناسی برای دیپلمات‌های ایرانی در موسسه خدمات خارجی هند، حمایت از رشته‌های زبان و ادبیات فارسی در هند، همکاری بیشتر در بخش‌های باستان‌شناسی، موزه، آرشیو و کتابخانه‌ها مورد تاکید قرار گرفت.
۱۸- رهبران دو کشور از رشد تعاملات فیمابین شوراهای امنیت ملی دو کشور استقبال کرده و موافقت کردند که برنامه‌های منظم تبادلات مشاوره‌ای بین آنها در خصوص مسایل تروریسم، امنیت و سایر موضوعات مرتبط از جمله جرایم سازمان‌یافته، پولشویی، قاچاق مواد مخدر و جرم‌های سایبری را نهادینه و بطور منظم برگزار کنند.
۱۹- طرفین تمایل خود را بر امکان توسعه همکاری در حوزه دریانوردی بیان کردند. موافقت شد که گفت‌وگو درخصوص موضوعات همکاری در بخش دفاعی شامل همکاریهای بازدید از بنادر توسط ناوگروه‌های دریایی، آموزش و تبادل منظم هیات‌های دفاعی برقرار شود.
۲۰- طرفین نگرش مثبتی به پیشرفت عملیاتی اجرای توافقات دوجانبه در ارتباط با انتقال محکومین، تصویب پیمان استرداد مجرمین و مراتب درک متقابل در ارتباط با پیمان معاضدت قضایی درخصوص موضوعات مدنی و تجاری ارائه کردند.
۲۱- آنها همچنین از همکاریهای دوجانبه که تامین‌کننده منافع متقابل و توافق در تعدادی از زمینه‌های دیگر از جمله آموزش عالی، علوم و تکنولوژی، کشاورزی، کار، تجارت، کارآفرینی، گردشگری و پستی از طریق تعاملات منظم و سازوکارهای نهادینه شده استقبال کرده و دستورات لازم جهت انجام تلاش‌های تکمیلی در زمینه اجرای جزئیات این همکاریها را صادر کردند.
۲۲- رهبران دو کشور درخصوص موقعیت منطقهای و بین‌المللی تبادل‌نظر کردند. با توجه به اهمیت چندجانبه‌گرایی رئیسجمهور روحانی تمایلات هندی جهت ایفای نقش موثرتر در مجامع بین‌المللی را به رسمیت شناخت. رهبران دو کشور جمهوری اسلامی ایران و هند بر اهمیت یک سازمان ملل مستحکم و قوی تاکید کرده و به ضرورت ایجاد اصلاحات در شورای امنیت سازمان ملل متحد که منعکس‌کننده واقعیات ژئوپلتیکی جاری است، تاکید کردند. آنها مجددا بر تعهد حمایت از گفت‌وگوهای بین دولتی برای اصلاحات جامع شورای امنیت تاکید داشتند. طرفین به ضرورت تقویت و اصلاح نهادهای چندجانبه مالی و تقویت حضور و مشارکت کشورهای در حال توسعه در سازمان‌های اقتصادی بین‌المللی تصمیم‌گیر تاکید کردند.
۲۳- ضمن شناسایی چالش‌‌‌های تروریستی و افراط‌گرایی خشونت‌‌آمیز، دو رهبر بر تعهد خود برای مبارزه با تروریسم در هر شکل و مفهومی تاکید داشته و بر این موضوع که هیچ‌گونه عمل تروریستی قابل توجیه نیست، مصمم بودند. آنها ابراز کردند که مبارزه با تروریسم صرفا نباید به حذف تروریست و سازمان‌ها و شبکه‌های تروریستی خلاصه شود بلکه باید ضمن شناسایی آنها، باید به شرایط نشو نمای تروریسم به عنوان ایدئولوژی‌های افراطی اشاره کنند. آنها تاکید کردند که تروریسم نمی‌تواند و نباید به هیچ دین، ملیت و قومیتی مرتبط دانسته شود. آنها خاتمه فوری هرگونه پناه دادن به تروریست‌‌ها و گروه‌های تروریستی خواستار شده و همچین اعتقاد داشتند دولت‌‌هایی که به تروریست به صورت مستقیم یا غیرمستقیم مساعدت می‌کنند، باید محکوم شوند. آنها از جامعه بین‌المللی درخواست کردند که به برخوردهای گزیشنی خویش در برخورد با تروریسم پایان داده و در این زمینه به انجام اقدامات لازم جهت وصول به توافق و نتیجه رساندن یک کنوانسیون جامع مقابله با تروریسم بین‌الملل در ممجع عمومی سازمان ملل متحد شدند. طرفین قطعنامه اجماعی مجمع عمومی سازمان ملل متحد سال ۲۰۱۳ که نشات گرفته از ایده رئیسجمهور ایران تحت عنوان جهان عاری از خشونت و افراط‌گرایی WAVE را مورد تائید قرار دادده و خواهان مبارزه علیه عوامل تروریسم و محو کامل جنبش‌های حمایت مالی از آنها، به ویژه قطع کمک‌های مالی به گروه‌های تروریستی شدند.
۲۴- طرف هندی مجددا حمایت خود نسبت به اجرای موثر و کامل برجام که توسط قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت به تایید رسیده است را اعلام کرد و اعتقاد دارد که اجرای این قطعنامه نقش حیاتی در عملیاتی شدن چارچوب توافقات عدم اشاعه هسته‌ای و به تبع آن در برقراری امنیت، صلح و ثبات بین‌المللی دارد.
۲۵- طرفین ضمن حمایت از دولت وحدت ملی افغانستان، بر این موضوع که منافع ناشی از حاکمیت صلح و ثبات در منطقه می‌تواند به یک افغانستان قوی، متحد، دموکرات، مستقل، شکوفا و متکثر خدمت شایانی کند، تاکید کردند. آنها بر اهمیت تقویت روابط، مشورت‌ها و هماهنگی‌های سه‌جانبه ایران، هند و افغانستان برای تکمیل همکاریها در چابهار تاکید کردند. در این چارچوب آنها همچنین از کشورهای منطقه درخواست کردند که برای توسعه ارتباطات منطقهای، وارد این حوزه شوند و گام‌های موثری برای برداشتن موانع ترانزیت جاده‌ای بردارند.
۲۶- رئیسجمهور روحانی مراتب تشکر و قدردانی خود را از میهمان‌نوازی طرف هندی نسبت به خود و هیات همراه در طی اقامت در هند بیان داشت. ایشان از رئیسجمهور و نخستوزیر هند دعوت کردند که به ایران سفر کنند. این دعوت مورد قبول قرار گرفت و قرار شد برای انجام سفر، زمان مناسبی از طریق مجاری دیپلماتیک پیگیری شود.
دهلی نو
۲۸ بهمن ۱۳۹۶
