فاجعه ای بدتر از رکس تیلرسون برای وزارت خارجه امریکا

رویداد۲۴-رکس تیلرسون به عنوان یکی از بدترین وزرای امور خارجه امریکا کوله بار خود را از این وزارتخانه بست. اما مایک پمپئو جایگزین او، رئیس‌ سیا، برای امنیت ملی امریکا به مراتب بدتر است.از همان روز اول دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری امریکا نشان داد که پشیزی برای دیپلماسی امریکا ارزش قائل نمی‌شود. در دیدگاه او سیاست خارجی به مثابه خودنمایی نظامی است نه حوزه هوشمندی دیپلمات‌ها. او بودجه نظامی کشور را شدیدا افزایش داده و در عوض از بودجه وزارت خارجی کاسته و آن را به یک سوم رسانده است. ترامپ از میان فرماندهان ارتش، وزیر دفاع، مشاور امنیت ملی و مدیر کارمندان کاخ سفید را انتخاب می‌کند و وزیر خارجه منتخب او هم هیچ تجربه‌ای در حوزه دیپلماتیک ندارد. اگر بی اعتنایی ترامپ به دیپلماسی چندان آشکار نبوده، در عوض او تمام تلاش خود را برای تضعیف وزارت خارجه به کار برده است. در پاییز سال 2017، تیلرسون تلاش کرد تا روند دیپلماتیک تازه‌ای را به کره شمالی باز کند. بلافاصله ترامپ در توئیتر خود نوشت: «به رکس تیلرسون گفتم که وقتش را با مذاکره با مرد کوچولوی راکتی هدر ندهد.» هنگامی که خاورمیانه در بحبوبه مجادله قطر و عربستان سعودی بود، تیلرسون دو طرف را به آرامش دعوت کرد و سعی بر واسطه‌گری داشت. اما ترامپ با طرفداری از عربستان، جایگاه تیلرسون را تضعیف کرد.

بنابراین هیچ تعجبی ندارد که چنین رئیس‌جمهوری تیلرسون را با یک توئیت اخراج کند. علیرغم چنین رفتار زشتی، دلداری دادن به تیلرسون سخت است. او تا پیش از این سرباز خوبی در سیاست «اول نظامی بعد دیپلماسی» بوده است. او مهره مهمی در ایجاد فضای دشمنی و کم‌اخلاقی این وزارتخانه بوده است. در نتیجه چنین فضایی بود که بسیاری از دیپلمات‌های ارشد وزارتخانه از کارشان استعفا دادند و با موج خروج آنها بیشترین تعداد استعفاها اتفاق افتاد. سال‌ها طول می‌کشد تا بتوان وزارتخانه را به فضای قبلی‌اش بازگرداند و دیپلمات‌هایی آنچنان زبده را تربیت کرد. از من می‌پرسید مسبب ایجاد این فضا کیست؟ جز ترامپ و تیلرسون نام دیگری به ذهنم نمی‌رسد.

در مرکزیت دستگاه دیپلماسی امریکا با جهان، تیلرسون فاجعه‌ای تمام عیار بود اما دیدگاه‌های او در بدنه دولت ترامپ معتدل و میانه‌رو محسوب می‌شد. او یکی از مهم‌ترین صداهای برقراری دیپلماسی با کره شمالی بود. او یکی از حامیان باقی مانده در معاهده پاریس بود و بارها تلاش کرد تا ترامپ را قانع کند که در توافق هسته‌ای با ایران باقی بماند.

با جایگزینی پمپئو باید عمیقا نگران باشیم. هم به خاطر عقاید افراطی او و هم به خاطر موقعیت حساس کنونی که امریکا از هر لحاظ در آن گرفتار است.