آیا رأی ۲۴ میلیونی روحانی در آستانه فروپاشی است؟

رویداد۲۴- عقب‌نشینی تاکتیکی حسن روحانی و محافظه‌کاری وی در دولت دوازدهم به چه میزان در ریزش پایگاه اجتماعی اصلاح‌طلبان تأثیر گذاشته است؟ این سؤالی است که این روزها ذهن بدنه اجتماعی جریان اصلاحات را به خود مشغول کرده و به نظر می‌رسد با نوعی ناامیدی اجتماعی نیز همراه شده است.

بدون شک اتفاقات دی‌ماه سال ۹۶ بسیاری از معادلات سیاسی را در ایران به هم زد. به همین دلیل نیز باید صحنه سیاسی در ایران را به دو بخش قبل و بعد از دی‌ماه ۹۶ تقسیم‌بندی کنیم. اتفاقی که در دی‌ماه ۹۶ رخ داد گذار جریان‌های رادیکال و معترض از گفتمان اصلاح‌طلبی و اصولگرایی بود. این در حالی است که فضای تبلیغاتی سنگین خارج از کشور نیز در این مسئله مؤثر بود. از سوی دیگر بخش‌هایی از جامعه که پرسش‌گر، مطالبه گر و پرخاشگر هستند دیگر به صداوسیما اعتماد ندارند و این مسئله به‌خوبی در اتفاقات دی‌ماه ۹۶ خود را نشان داد.

بااین‌وجود نکته مهم در این زمینه این است که دولت حسن روحانی پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶ و در یک عقب‌نشینی استراتژیک و برای گرفتن چراغ سبز از برخی نهادهای خاص، پشتوانه اجتماعی خود را از دست داده است. به نظر می‌رسد این عقب‌نشینی تاکتیکی نیز یکی از دلایل ناآرامی‌های دی‌ماه ۹۶ بوده است. گروه‌های اجتماعی با رأی ۲۴ میلیونی خود حسن روحانی را به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب کردند اما پس از انتخابات با عقب‌نشینی مجهول، بدون پیش‌زمینه و گنگ وی مواجه شدند. در نتیجه امیدها نسبت به آینده و به‌خصوص بهبود وضعیت معیشتی مردم کاهش پیدا کرد.

این در حالی است که عقب‌نشینی اشتباه دولت روحانی، دشمنی مخالفان دولت با دستاوردهای دولت و همچنین تغییر معادلات بین‌المللی به ضرر دولت روحانی شرایطی را به وجود آورده که احتمال موفقیت دولت حسن روحانی و همچنین اصلاح‌طلبان در آینده نسبت به گذشته کاهش پیدا کرده است. به همین دلیل نیز اگر حامیان جریان اصلاحات در انتخابات آینده به این نتیجه برسند که حضور آن‌ها در پای صندوق‌های رأی هیچ دردی از آن‌ها دوا نخواهد کرد در خانه نشسته و در انتخابات شرکت نخواهند کرد. در چنین شرایطی اصولگرایان با کمترین سازمان‌دهی به پیروزی خواهد رسید.

بدون شک اصلاح‌طلبان دچار یک جبر تاریخی شده‌اند و این موضوع فراتر از حمایت اصلاح‌طلبان از حسن روحانی است. در شرایط کنونی جریان اصلاحات قادر نیست مشکلات اصلی و تاریخی کشور را به‌صراحت برای مردم عنوان کند. اصلاح‌طلبان به دلایل مشکلات بین‌المللی و امنیتی نمی‌توانند به‌درستی مشکلات کشور را ریشه‌یابی کنند. به همین دلیل نیز برخی از گروه‌های اجتماعی راه‌حل پیشنهادی اصلاح‌طلبان را درمان بیماری خود تلقی نکرده و به سمت نسخه‌های دروغین سوق پیدا کرده‌اند. بدون شک در جامعه رادیکال شده گفتمان اصلاح‌طلبی کمترین شانس را برای موفقیت خواهد داشت و به همین دلیل چشم‌انداز آینده اصلاح‌طلبی در ایران در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است.

امروز اغلب مردم در کوچه و بازار عنوان می‌کنند حسن روحانی هم نتوانست کار خاصی برای حل مشکلات مردم انجام بدهد. در نتیجه بین خواست جامعه و امکان تحقق مطالبات جامعه فاصله افتاده است. به همین دلیل نیز عقلای جریان اصلاحات و دولت حسن روحانی باید هرچه سریع‌تر برای این مشکل راه‌حل مناسب را انتخاب کنند. بدون شک اگر به‌زودی و در کوتاه‌مدت هیچ راه‌حلی برای این مشکل پیدا نشود نمی‌توان نسبت به چشم‌انداز آینده جریان اصلاحات خوش‌بین بود.