سرنوشت برجام وابسته به سفر آتی سران اروپا به آمریکا

رویداد۲۴- آینده توافق هسته‌ای تاریخی ایران چندان روشن نیست و نجات آن ممکن است به موفقیت نه‌چندان محتمل مداخله دقیقه نودی سران اروپا در دیدار با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا وابسته باشد.

به گزارش رویداد۲۴ به نقل از واشنگتن‌پست، سفر امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان اواخر ماه جاری میلادی به واشنگتن -به صورت جداگانه- و ، سفر ناگهانی و احتمالی ترزا می، نخست‌وزیر انگلیس، احتمالاً آخرین سرمایه‌گذاری سران خارجی روی برجام در ملاقات با ترامپ پیش از ضرب‌الاجل نیمه ماه مه خواهد بود.

ترامپ مدعی شده که در دوازدهم ماه مه از توافق هسته‌ای 2015 خارج می‌شود، مگر اینکه مذاکره‌کنندگان آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان بتوانند در مورد اصلاح آنچه به عقیده او نواقص جدی برجام است، به توافق برسند.

ایران اعلام کرده که خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها می‌تواند این توافق را نابود کند و طیفی از تهدیدها را مطرح کرده، از جمله آغاز مجدد و فوری فعالیت‌های هسته‌ای که در حال حاضر به‌واسطه توافق ممنوع شده‌اند.

به گفته مقامات آمریکایی و مشاوران دولت ترامپ که با شرایط مذاکرات آشنا هستند، مذاکره‌کنندگان هفته گذشته برای چهارمین بار دیدار کردند و پیشرفت‌هایی هم داشتند اما نتوانستند در تمامی زمینه‌ها به توافق برسند. به عقیده این افراد، این مسئله باعث می‌شود سرنوشت توافق هسته‌ای ایران در دستان ماکرون که 24 آوریل به واشنگتن سفر خواهد کرد، و مرکل که در 27 آوریل به پایتخت آمریکا می‌رود، قرار گیرد. 

مایک پومپئو، رئیس سیا که به‌عنوان وزیر خارجه نیز انتخاب شده، روز پنج‌شنبه به قانون‌گذاران گفت: «این مسئله برای سران اروپایی مهم است و می‌دانم زمانی که طی روزهای آتی به آمریکا سفر کنند، امیدها و نگرانی‌های خود در این زمینه را مطرح خواهند کرد.»

سخنرانی پومپئو در جلسه استماع سنا یک روز پس از آن صورت گرفت که مذاکره‌کنندگان در وزارت خارجه با هم دیدار کردند و  چهار مسئله‌ای که ترامپ می‌گوید باید به آن‌ها رسیدگی شود تا وی نیز تعلیق مجدد تحریم‌ها را تأیید کند، را مورد بررسی قرار دادند.

این مسائل شامل آزمایش موشکی ایران و رفتار به ادعای غرب بی‌ثبات کننده آن در منطقه می‌شود که در توافق مطرح نشده و همچنین بازرسی از سایت‌های هسته‌ای اعلام نشده و «مقررات زوال‌ناپذیر» که به تدریج امکان ازسرگیری فعالیت‌های هسته‌ای پیشرفته را پس از چند سال به ایران می‌دهد و در توافق مطرح شده، نیز دو مورد دیگری هستند که ترامپ خواهان رسیدگی به آن‌ها است.

دو مقام ارشد آمریکایی گفتند که در مورد بحث موشکی و بازرسی‌ها «به توافق نزدیک شده‌اند» اما در مورد «مقررات زوال‌ناپذیر» هنوز به این مرحله نرسیده‌اند.

به گفته منابع آگاه، مقامات اروپایی که به همراه ایران، اعلام کرده‌اند توافق هسته‌ای 2015 را بار دیگر مورد مذاکره قرار نمی‌دهند، تمایلی ندارند که تحریم‌ها به صورت خودکار در مورد برخی فعالیت‌ها دوباره اعمال شوند، اما در اصل به این توافق رسیده‌اند که کم شدن زمان دسترسی ایران به بمب هسته‌ای (فرار هسته‌ای) به کمتر از یک سال، دست‌کم باید با در نظر گرفتن تحریم‌های جدید همراه باشد. گرچه هنوز در مورد اینکه زمان فرار هسته‌ای ایران چگونه تعیین می‌شود، تصمیمی گرفته نشده است.

با توجه به اختلاف‌نظرهای موجود در این زمینه، مقامات امنیت ملی آمریکا در حال برنامه‌ریزی سناریوهای گوناگون برای «روز بعد» از لغو توافق هستند، از جمله اینکه چطور می‌توان خروج از برجام را گامی در راستای امنیت ملی جلوه داد، شدت تحریم‌های مجدد آمریکا علیه ایران که در توافق لغو شده بودند، باید تا چه میزان باشد و با واکنش ایران و اروپا به چنین اقدامی چه برخوردی باید داشت.