اقتصاد تصمیم‌گیر واحد می‌خواهد/ دولت با این چینش به موفقیت نمی‎رسد/ بپذیریم در رکودیم

بانک‌های کشور اعم از خصوصی و دولتی که وظیفه اصلی‌‌شان چرخش نقدینگی و دادن تسهیلات به متقاضیان است، این روزها با انبوهی از املاک و مستغلاتی دست و پنجه نرم می‌کنند که برایشان سودی ندارد، زیرا به دلیل رکود در بازار مسکن حتی قادر به فروش آن‌ها نیز نیستند.

حیدر مستخدمین حسینی،کارشناس مسائل اقتصادی و مشاور علی طیب‎نیا وزیر اقتصاد دولت یازدهم در گفت‌وگو با رویداد۲۴، با اشاره به آخرین وضعیت معوقات بانکی، گفت: معوقات بانکی طبیعتاً به عوامل مختلف و متعددی معطوف می‌‌شود، مهم‌ترین عامل اولیه شرایط اقتصادی است؛ ما چند سالی است که با پدیده رکود و تورم مواجه بودیم و اکنون در حدود دو سال است که با پدیده رکود مواجه هستیم و تا شرایط لازم برای خروج از رکود فراهم نشود انتظار پرداخت معوقات یک موضوع دور از انتظار خواهد بود و یک نوع خوش‌خیالی در مسئله اقتصاد محسوب می‌شود؛ ما در وهله اول باید شرایط خروج از رکود را جدی بگیریم و باور کنیم که در این شرایط قرار داریم.

مستخدمین حسینی ادامه داد: اگر به بازارهای مالی دقت کنیم متوجه می‌شویم که هیچ‌یک از بازارها روند روبه رشد و جلویی ندارند، در بازار تولید تعدادی از واحدهای صنعتی کوچک یا بسته شدند یا شیفت کاری‌شان کمتر شد و به‌جز واحدهای صنعتی بزرگ که موردحمایت دولت قرار دارند مانند صنعت خودروسازی‌ها و لوازم‌خانگی، باقی صنایع با رکود مواجه بودند و از وضعیت رو به رشد برخوردار نبودند.

این کارشناس اقتصادی بابیان اینکه آمار رشد اقتصاد که در یک سال اخیر از آن صحبت می‌شود، متعلق به فروش نفت است؛ خاطرنشان کرد: این رشد اقتصادی عمدتاً ناشی از تولید و فروش نفت بوده و همین موضوع توانسته است رشد اقتصادی را بالا نگه دارد.

حسینی در ادامه به عوامل دیگری که بر رشد معوقات بانکی تأثیرگذار است اشاره کرد و گفت: نکته دوم محدودیت در فضای کسب‌وکار است؛ اگر محدودیت در فضای کسب‌وکار رفع شود و دولت و مجلس نیز در این راه کمک کنند و موانع و محدودیت‌ها را مرتفع کنند، شرایطی به وجود می‌آید که کار و تولید ایجاد شود و درنهایت می‌تواند به افرادی که در بازپرداخت خود به‌نظام بانکی با مشکل مواجه شدند کمک کند. نکته سوم ساختار نظام بانکی است! ساختار نظام بانکی ما با شرایط روز اقتصادی داخل و خارج از کشور و فضای بین‌المللی اصلاً سازگار نیست و بنابراین اصلاح نظام و ساختار بانکی می‌تواند کمکی باشد برای تحرک بخشیدن به تقاضاها در خصوص معوقات بانکی.

این فعال اقتصادی در پاسخ به اینکه فشارهای سیاسی چه میزان در بحث معوقات بانکی مؤثر است، گفت: در همه جای دنیا زمینه‌های که با طرح‌ها و پروژه‌های جدید مقابله شود وجود دارد؛ یعنی حتی اگر پیشرفته‌ترین کشورهای دنیا را هم نگاه کنید مقابله و مخالفت‌هایی با پروژه‌های جدید وجود دارد؛ اما اینکه بگوییم این موارد در ساختار و شرایط اقتصادی ما تأثیر دارد، خیر این‌گونه نیست.

مستخدمین حسینی بابیان اینکه ما تاکنون نمی‌دانیم دولت دوازدهم در خصوص طرح‌های کلان اقتصادی چه برنامه‌هایی دارد خاطرنشان کرد: درست است که دولت می‌گوید باید صادرات غیرنفتی افزایش پیدا کند، فضای کسب‌وکار بهبود پیدا کند، بانک‌ها خوب وام دهند و ...، اما خود دولت است که این سخنان را مطرح می‌کند! دولت باید کمتر حرف بزند و بیشتر عمل کند. دولت همتش این است که بیایید قیمت روی محصول را حذف کند، خوب طبیعتاً این‌یک اشکال است؛ با این کار یعنی ما به 40 سال قبل بازگردیم! ما به طرح‌های تفصیلی نیاز داریم، دولت باید جسارت داشته باشد و درزمینهٔ اصلاح نظام بانکی اقدام کند.

مستخدمین حسینی ادامه داد: بورس اکنون شرایط خوبی ندارد و حدود 20 درصد از وجوهات بورس قفل است و سهام‌داران نمی‌توانند به آن دسترسی داشته باشند. معتقدم تحرک در بازار سرمایه می‌تواند تحرک در بازار پول را هم به همراه داشته باشد و نتیجه آن این است که بدهکاران به‌نظام بانکی بتوانند به‌مرور بدهی خود را پرداخت کنند.

این فعال اقتصادی با تأکید بر اینکه نمی‌توان حرف ناامیدانه زد، تصریح کرد: معتقدم که انسان همواره باید سخنان امیدوارکننده بزند، انسان با امید زنده است، به هر صورت باید از دولت بخواهیم که جدی‌تر پیگیر این مسائل باشد و تمرکز بیش‌تری بر روی تصمیمات اقتصادی داشته باشد.

در کشور تصمیم‌گیر واحد اقتصادی نداریم 

مستخدمین حسینی با انتقاد از اینکه در کشور یک تصمیم گیر واحد اقتصادی نداریم، خاطرنشان کرد: تمام کشورهای توسعه‌یافته و حتی جنوب شرق آسیا و حتی ترکیه که در همسایگی ما قرار دارد به یک نقطه امیدوارکننده رسیده‌اند و اگر در اقتصاد توانسته‌اند عملکرد موفقی داشته باشند به دلیل تمرکز بر تصمیم‌گیری اقتصادی است. متأسفانه ما این تصمیم‌گیری را ابتر کرده‌ایم و این تصمیم‌گیری را به چند نفر انتقال داده‌ایم! وزیر اقتصاد، معاونت اقتصادی، ستاد هماهنگی اقتصادی و اقتصادی مقاومتی و... این چینش قطعاً نمی‌تواند ما را به هدفمان نزدیک کند؛ بنابراین دولت اگر می‌خواهد به قول‌هایی که داده است جامه عمل بپوشاند باید این چینش را تغییر دهد زیرا اگر با همین روش ادامه دهد موفقیتی را در این حوزه کسب نخواهد کرد.

او در ادامه افزود: چینش اقتصادی باید شکل جدیدتری به خود بگیرد که درنهایت به یک تصمیم‌گیری واحد منجر شود. باید دید که مسئولیت اصلی حوزه اقتصاد با چه کسی است؟ که اگر شاخص‌ وضعیت اقتصادی بهتر شد بدانیم چه کسانی در این امر دخیل بودند و بالعکس!

حیدر مستخدمین حسینی بابیان اینکه معوقات بانکی در دولت روحانی بیش‌تر شده است، تصریح کرد: اکنون میزان سپرده نظام بانکی ما حدود هزار و 300 هزار میلیارد تومان است؛ سپرده‌ای که مردم در بانک‌های خصوصی و دولتی قرار داده‌اند؛ نقدینگی کشور نیز اکنون هزار و 333 هزار میلیارد تومان است. 50 درصد از این سپرده‌ها در نزد بانک‌ها قفل است و جزئی از دارایی‌های سمی است.

او تاکید کرد: بانک‌ها نباید وظیفه بنگاه‌داری داشته باشند؛ بانک‌ها نباید دارایی‌هایشان ملک و ساختمان‌های مصادره شده باشد! متأسفانه اکنون بانک‌ها انبوهی از ملک و ساختمان‌های تجاری، اداری، مسکونی و غیره را در اختیاردارند و به دلیل رکودی که در بازار مسکن وجود دارد ارزش این دارایی‌ها نیز پایین آمده است و بانک‌ها به‌جای اینکه نقدینگی در اختیار داشته باشند انبوهی از املاک را در اختیاردارند؛ به دلیل همین شرایط است که معوقات بانکی در چند سال اخیر نیز افزایش پیداکرده است و شرایطی را به وجود آورده است که بیش از 50 درصد از سپرده‌ها قفل است! یعنی بانک‌ها پول داده‌اند اما تسهیلات گیرندگان نتوانسته‌اند این تسهیلات را به بانک‌ها برگردانند.