محبعلی، مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت خارجه در گفتوگو با رویداد۲۴:
اقلیم کردستان محصور در خشکی، با استقلال به مشکل می‌خورد
مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت امور خارجه گفت: همهپرسی به‌احتمال‌زیاد مورد موافقت مردم کرد عراق قرار می‌گیرد، اما مسئله بعدی این است که چون مشکل اقلیم قرار داشتن در خشکی است بنابراین ارتباطات خارجی را به‌طور حتم باید از طریق همسایگان و با موافقت آن‌ها انجام دهد. این در حالی است که در چهار طرف آن کشورهایی قرار دارند که مخالف استقلال کردستان هستند، پس بعدازاین ماجرا با مشکل مواجه خواهد شد. مشکلات هم‌بستگی به شرایط این کشورها و جامعه بین‌المللی و نوع برخوردی که مدنظر قرار می‌گیرد، دارد.
رویداد۲۴- مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت امور خارجه گفت: همهپرسی به‌احتمال‌زیاد مورد موافقت مردم کرد عراق قرار می‌گیرد، اما مسئله بعدی این است که چون مشکل اقلیم قرار داشتن در خشکی است بنابراین ارتباطات خارجی را به‌طور حتم باید از طریق همسایگان و با موافقت آن‌ها انجام دهد. این در حالی است که در چهار طرف آن کشورهایی قرار دارند که مخالف استقلال کردستان هستند، پس بعدازاین ماجرا با مشکل مواجه خواهد شد. مشکلات هم‌بستگی به شرایط این کشورها و جامعه بین‌المللی و نوع برخوردی که مدنظر قرار می‌گیرد، دارد.
کردهای عراق روز دوشنبه برای همهپرسی اقلیم کردستان در پای صندوق‌های رأی حاضر شدند و در این راستا حیدرالعبادی، نخست‌وزیر عراق صراحتاً گفته است، گام‌های ضروری را برای حفظ وحدت کشورش برمی‌دارد.
کشورهای مجاور نظیر ایران و ترکیه نیز نسبت به همهپرسی ابراز نگرانی کرده و تدابیری را برای تعامل با آن اندیشیده و هر یک گفته‌اند که به‌نوعی به این همهپرسی پاسخ خواهند داد. حسن روحانی رئیس‌جمهور کشورمان در تماس تلفنی با نخست‌وزیر عراق ضمن تأکید بر مخالفت جمهوری اسلامی ایران با هر حرکتی که در تقابل با تمامیت ارضی و وحدت ملی عراق باشد، اظهار داشت: «همه باید بدانند که مشروعیت آن‌ها در چارچوب قانون اساسی عراق است.»
رئیس‌جمهور همچنین در گفت‌وگوی تلفنی دیگر خود با رئیس‌جمهور ترکیه و تأکید بر اشتراک نظر دو کشور در حمایت کامل از بغداد گفت: «در این مسئله مهم عراق، ما کنار همسایه خود و دولت عراق خواهیم بود.»
از اولین اقداماتی کشورهای همسایه عراق در این زمینه، اعلام بستن مرزهای هوایی ایران به روی کردستان عراق بوده است که پس‌ازآن شورای امنیت ملی ترکیه نیز روز یکشنبه اعلام کرد، مرزهای هوایی خود را به روی هواپیماهایی که از اقلیم کردستان می‌آیند یا به آنجا پرواز دارند، خواهد بست.
البته مسعود بارزانی با تأکید به روابط خوب کردستان با ایران و ترکیه در نشست خبری خود که یک روز پیش از برگزاری همهپرسی برگزار شد، خاطرنشان کرد: «ما به دنبال درگیری با ایران و ترکیه نیستیم و همچون ۲۴ سال گذشته به روابط حسنه خود با آن‌ها ادامه خواهیم داد.» رئیس اقلیم کردستآن‌همچنین در پاسخ به سؤالی در خصوص حضور سردار قاسم سلیمانی در کردستان پاسخ داد: «آقای سلیمانی در عراق و اقلیم حضور داشتند و مذاکراتی نیز با یکدیگر انجام دادیم.»
بارزانی همچنین مدعی شد: «بسیاری از اظهارات تند قبل از برگزاری همهپرسی با آنچه در عمل واقع می‌شود تفاوت دارد، ما امیدواریم که هیچ‌کدام از همسایگان ما به دنبال جنگ نباشند، چراکه این امر به نفع هیچ‌یک از دو طرف نخواهد بود، منتظر می‌مانیم تا ببینیم روز ۲۶ سپتامبر جهان چه گامی در پیش خواهد گرفت.»
قاسم محبعلی، مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت امور خارجه، در گفتوگو با رویداد۲۴ درباره آینده همهپرسی اقلیم کردستان گفت: همهپرسی به‌احتمال‌زیاد مورد موافقت مردم کرد عراق قرار می‌گیرد، اما مسئله بعدی این است که چون مشکل اقلیم قرار داشتن در خشکی است بنابراین ارتباطات خارجی را به‌طور حتم باید از طریق همسایگان و با موافقت آن‌ها انجام دهد. این در حالی است که در چهار طرف آن کشورهایی قرار دارند که مخالف استقلال کردستان هستند، پس بعدازاین ماجرا با مشکل مواجه خواهد شد. مشکلات هم‌بستگی به شرایط این کشورها و جامعه بین‌المللی و نوع برخوردی که مدنظر قرار می‌گیرد، دارد.
وی در رابطه با موضع ایران تأکید کرد: نرم‌ترین موضع در رابطه با این قضیه را ایران باید داشته باشد زیرا عراقی‌ها طبیعتاً این مسئله را نباید بپذیرند، ترک‌ها هم که با مسئله کرد مشکل تاریخی دارند و یک کشور نژادی محسوب می‌شوند و کشور سوریه نیز در حال حاضر از وضعیت مشخصی برخوردار نیست طبیعتاً موضع ایران در این قضیه هم به لحاظ تنظیم مناسبات خود را با قوم کرد که یک قوم ایرانی هستند و هم هدایت سرنوشت این مسئله به سمتی که از جنگ و خونریزی در خاورمیانه جلوگیری به عمل آید، مهم است.
مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت امور خارجه در رابطه با موضع نرم مسعود بارزانی در نشست خبری خود اظهار داشت: کردها نرم‌ترین موضع را در قبال ایران دارند و همواره متحد آن محسوب می‌شدند. کردهای شمال عراق در دهه‌های اخیر به ایران وابسته بودند. در جنگ ایران و عراق و قضیه اختلافات شاه با صدام متحد ایران به‌حساب می‌آمدند و به‌نوعی زندگی آن‌ها ازنظرات تاریخی، فرهنگی و اقتصادی به کشور ما وابسته است بنابراین موضع نرم آن‌ها در قبال ایران طبیعی به نظر می‌رسد. ایران هم باید موضعی اتخاذ کند که ناچار نشود پس از جدایی یک‌طرف را انتخاب کند باید موضع متوازنی بین کردها و شیعیان برقرار سازد.
محبعلی در رابطه با گفت‌وگوی تلفنی روحانی با نخست‌وزیر عراق و رئیس‌جمهور ترکیه تصریح کرد: موضع رسمی کشور ایران باید همان چیزی باشد که رئیس‌جمهور در این گفت‌وگو‌ها مطرح کرده زیرا ما نمی‌توانیم از فروپاشی کشورهای همسایه حمایت کنیم، اما واقعیت این است که باید با آن‌هم زندگی و تعامل کرد زیرا عراق دیگر به گذشته مگر با جنگ و خونریزی و کشتار برنخواهد گشت که به نفع هیچ کشوری نیست، بنابراین گزینه اول ایران باید حل این مشکل از طریق مذاکره باشد، اما به وجود گزینه‌های بعدی نیازاست.
وی در خصوص حل مشکلات اقلیم کردستان با توجه به در اختیار داشتن منبع غنی نفت، توضیح داد: برای صدور نفت یا تجارت با دنیای خارجه و رفت‌وآمد با آن‌ها باید از فضا و زمین همسایگان عبور کنند و درصورتی‌که با عدم موافقت مواج شوند در محاصره اقتصادی قرار می‌گیرند و وضعیت نامناسبی پیدا می‌کنند و این در حالی است که مناسبات با همسایگان یک امر حیاتی محسوب می‌شود.
مدیرکل اسبق خاورمیانه وزارت امور خارجه افزود: ترکیه در این رابطه با یک سیاست عملی و میدانی بازی فوق را پیش خواهد برد. ایران هم باید این‌گونه پیش رود کما اینکه عراقی‌ها، سوری‌ها، آمریکایی‌ها و سایر کشورها همچنین رفتار خواهند کرد، البته اقلیم کردستان در 10 یا 15 سال گذشته عملاً از کشور عراق مستقل شده بودند و تحت حاکمیت دولت مرکزی ازنظر نظامی، اقتصادی و سیاسی قرار نداشتند. اتفاقی که پس از همهپرسی روی می‌دهد، رسمیت بخشیدن به این موضوع است زیرا واقعیت عملی آن پس از سقوط صدام روی‌داده بود.
محبعلی درباره تأکید بارزانی بااینکه همهپرسی به جدایی منجر نخواهد شد، ابراز کرد: کردها هیچ‌گاه زندگی با عراق را نپذیرفته بودند و از ابتدا با یکی شدن در عراق مخالفت داشتند. فشار جامعه بین‌المللی و همسایگان بود که به آن‌ها اجازه تشکیل دولت مستقل را نمی‌داد زیرا که آن‌ها به لحاظ زبان، فرهنگ، تاریخ و نژاد تناسبی با عراق نداشتند که از سوی ترکیه توسط آتاترک با جنگ سرکوب شدند و از سوی دیگر هم نقش انگلستان بود که ترجیح داد در چهارچوب عراق باقی بمانند.
وی در خصوص تأثیر این مسئله بر کردهای ایران، ترکیه و سوریه اظهار داشت: تاثیر آن نسبی است. در مورد کردهای ترکیه این احتمال وجود دارد که واکنش‌های شدیدی صورت گیرد زیرا کردهای در این کشور به رسمیت شناخته نمی‌شوند و آتاترک آن‌ها را ترک کوهی می‌نامید، اما در ایران وضعیت به گونه دیگری است. کردهای ایرانی بخشی از فرهنگ و تاریخ کشور محسوب می‌شوند که شیعه و سنی هستند و به‌خصوص کردهای شیعه مشکلی ندارند و ممکن است در بین سنی نشینها به دلیل مسائل مذهبی اظهاراتی مطرح شود ولی هیچ کردی تاکنون در ایران به‌طور رسمی طرح جدایی را مطرح نکرده حتی آن گروهی که اعمال تروریستی انجام می‌دهند مدعی خواست زندگی در چهارچوب ایران دموکراتیک هستند و این کاملاً با تمایلات کردها در عراق، سوریه و ترکیه متفاوت است.
بچه خر میکنی 
