تخلفات عظیمی در پروژه‌های مسکن مهر مشهود است/ مهندسین ناظر باید محاکمه شوند/ سازمان نظام مهندسی را باید از درآمدزایی جدا کرد
زلزله‌ای باقدرت 7 ریشتر، یکشنبه‌شب غرب کشور را لرزاند، اما آن چیزی که بیش از هر موضوعی موردتوجه مردم و رسانه‌ها قرار گرفت تخریب خانه‌های نوساز مسکن مهر بود.
از همان لحظات ابتدایی وقوع زلزله، در کنار اعلام آمار خسارات و جان‌باختگان، عکس و فیلم‌های متعددی از ساختمان‌های تخریب‌شده در فضای مجازی ارسال می‌شد. ساختمان‌های که عمدتاً از پروژه مسکن مهر بودند و با درصد بالایی تخریب‌شده بودند؛ همین موضوع باعث شد تا انتقادات به دولت‌های نهم و دهم و نحوه ساخت این مسکن‌ها به اوج خود برسد.
«مسکن مهر» و «زلزله کرمانشاه» این روزها به صدر اخبار رسانه‌ها تبدیل‌شده‌اند، مردم و مسئولین در کنار کمک و امدادرسانی به آسیب‌دیدگان زلزله، همچنان پروژه مسکن مهر و مسئولین آن را نکوهش می‌کنند. خانه‌هایی که قشر کم‌توان جامعه، با مبلغی کم و به‌صورت اقساطی خانه خریدند اما هنوز یک سال نشده، مسکن‌های مهر با تمام بی‌مهری بر سرشان آوار شد و هیچ‌کس هم مسئولیت آن را بر عهده نگرفت.
از سوی دیگر، موضوعی که در این اتفاق محرز است این است که تخلفات آشکار و محرزی در ساخت این خانه‌ها مشهود است. مسئولان مربوطه برای کم کردن هزینه ساخت این مسکن‌ها، سعی کردند تا از مواد و مصالح کم کیفیت و ارزان‌قیمت و نیروهای کم تخصص استفاده کنند. ظلمی آشکار و غیرقابل‌بخشش. البته بسیاری از کارشناسان معتقدند که مهندسین ناظر به دلیل داشتن حق امضا، نباید به چنین خانه‌های مجوز ساخت و پایان کار می‌دادند و اکنون نیز مهندسان ناظر هم باید در کنار سایر مسئولان مربوطه پاسخگوی اعمالشان باشند.
مجتبی بیگدلی، رئیس انجمن انبوه‌سازان، در گفت‌وگو با رویداد۲۴، با اشاره به انتقادات مطرح‌شده پیرامون ساختمان‌های مسکن مهر و تخریب آن‌ها در زلزله کرمانشاه، گفت: به‌هرحال کشور ما روی گسل زلزله قرار دارد و هرازگاهی شاهد زلزله در کشور هستیم. طبق آخرین ویرایشی که در مجموعه مقررات ملی زمین و مسکن محاسباتی شده، ساختمان‌های ما را ضد زلزله طراحی کرده است که جان مردم از خطرات مصون باشد. در پروژ‌های مسکن مهر، تخلفات عظیمی مشهود است.
بیگدلی ادامه داد: سازمان نظام‌مهندسی مجری مقررات ملی ساختمان است و در 7 گروه مهندسی در آنجا نظارت کرده است. ما اصلاً فرض را بر این می‌گذاریم که مجری طرح، کم‌کاری کرده است، سازمان نظام‌مهندسی باید وظیفه خود را به‌درستی انجام می‌داد. در زلزله بم هم 90 درصد ساختمان‌هایی که در عرض چند لحظه تخریب شدند، همه و همه زیر نظر نظام‌مهندسی بودند.
این استاد دانشگاه بابیان اینکه نظام‌مهندسی متأسفانه به دنبال شغل سازی برای اعضایش رفته است، تصریح کرد: سازمان نظام‌مهندسی یک واحد صنفی است و نباید به دنبال پول، شغل سازی و غیره برود. نظام‌مهندسی باید به دنبال تولید علم باشد، تکنولوژی‌های جدید را به ارمغان بیاورد اما متأسفانه این مهم حاصل نشده است و در این سازمان هیچ‌گونه شایسته‌سالاری وجود ندارد.
بیگدلی ادامه داد: وزارت مسکن در اقدامی مثبت به دنبال آن است تا وظایف پولی را از این سازمان بگیرد و به شهرداری یا وزارت راه و شهرسازی بدهد. وظیفه این سازمان باید صرفاً وظیفه نظارتی باشد و از درهم و دینار و دلار خود را جدا کند، در این صورت است که این سازمان به جایگاه اصلی خود برمی‌گردد و از شائبه‌های موجود در خصوص شغل سازی و غیره دور می‌شود.
این کارشناس مسکن بابیان اینکه بر پروژه‌های مسکن مهر هیچ نظارتی صورت نگرفته است، تصریح کرد: نظارت در 7 مرحله باید صورت بگیرد، پس این نظارت‌ها کجاست؟ این عدم نظارت‌ها یک فاجعه است. ما معتقدیم که سازمان نظام‌مهندسی به‌شدت از وظیفه خود دور شده است. این سازمان به دنبال شغل و پول‌سازی رفته است. دلار، درهم و دینار را باید از دل این سازمان بیرون بکشند.
بیگدلی با اشاره به اینکه تخلف در تمامی مسکن مهرهای تهران و شهرستان و سایر ساختمان‌ها وجود دارد، تصریح کرد: ماهیت سازمان نظام‌مهندسی باید تعدیل و تصحیح شود. ما باید یک جراحی و اصلاح ساختار در این سازمان ایجاد کنیم. علیرغم برخی انتقاداتی که به وزیر مسکن داریم اما اخیر آقای آخوندی اصلاحی را در خصوص این سازمان شروع کرده است که امیدواریم این اصلاح ساختار تداوم داشته باشد. متأسفانه باید بگویم که ساختمان‌های ما همچنان به روش ساسانیان ساخته می‌شود. در هیچ کجای دنیا در ساختمان‌سازی همانند ما از میل‌گرد و آهن استفاده نمی‌کنند؛ ساختمان‌های ما به سنگین‌ترین روش ممکن ساخته می‌شود. سازمان نظام‌مهندسی باید به دنبال روش‌های جدید، نوآوری، خلاقیت، سریع سازی، کیفیت سازی و ... برود. این سازمان تاکنون اصلاً به دنبال روش جدید و نوآوری رفته است؟ یا همچنان همان روشی که صدسال گذشته انجام می‌گرفته است را ادامه می‌دهد!
این استاد دانشگاه ادامه داد: اگر اصلاح ساختاری صورت بگیرد تمام مشکلاتمان در این زمینه نیز حل خواهد شد. ما بالاترین اتلاف انرژی، بالاترین اتلاف سرمایه، بلندمدت‌ترین اجرا در پروسه ساخت‌وساز را داریم که نظام‌مهندسی در تمامی این معضلات مؤثر است. نظام‌مهندسی یک اساس‌نامه‌ای دارد که در آن دربندهای مختلف بر روی «معماری» تأکید شده است. اکنون معماری ساختمان‌های ما نه ایرانی است و نه اسلامی! کجای این ساخت‌وسازها با مفاهیم فرهنگ کشورمان منطبق است؟ اساس‌نامه سازمان نظام‌مهندسی می‌گوید تحقیق کنید، شایسته‌سالاری، معماری ایرانی_اسلامی، خلاقیت و غیره را به ارمغان بیاورید؛ اما متأسفانه هیچ‌یک از این اتفاقات رخ نداده است و هر زمان که زلزله می‌آید ما با بدبختی عجیبی روبه‌رو هستیم که متضرر اصلی این اتفاقات هم فقط مردم هستند.
مجتبی بیگدلی ادامه داد: اصلاً ما می‌گویم مصالح یا مجریان طرح مشکل داشته‌اند، پس وظیفه ناظر چیست؟ مگر نباید نظارت داشته باشد؟ اگر ناظر امضا نکند، پروژه جلو نمی‌رود، پروانه ساخت نمی‌دهند. تمام این ساختمان‌ها با امضای نظام‌مهندسی‌ها جلو رفته است. یک مهندس ناظر بعضاً هم کارمند دولت است، هم کارمند دادگستری است، هم مشاور فنی است، هم شرکت دارد و ... . مگر می‌شود یک مهندس 5 شغل داشته باشد؟ درآمد پایه‌یک مهندس سالیانه چند صد میلیون تومان است که بااین‌وجود طلبکار هم هستند. وزیر راه در اقدامی خوب کارمندان را از اینکه به نقشه ورود پیدا کنند صریحاً نهی کرده است. مدیری را داشتیم که در حوزه نظارتی وظیفه داشت، از سازمان هم نقشه می‌گرفت! آقای آخوندی این کار را صریحاً منع کردند؛ البته امیدواریم که این سیاست همچنان ادامه داشته باشد.
این استاد دانشگاه بابیان اکنون‌که نظام‌مهندسی به دنبال اصلاح ساختار نیست دولت هم باید از وظیفه حکومتی خود استفاده کند، تصریح کرد: مجلس باید به وزیر در این راه کمک کند. کاری که باید صورت بگیرد این است که ناظر به‌هیچ‌عنوان نباید سمت دیگری داشته باشد، زیرا درآمد خوبی دارد. این سازمان صرفاً باید یک وظیفه خالص در دفاع از مهندسی و مقررات ملی ساختمان داشته باشد.
بیگدلی ادامه داد: ما اعتقادمان بر این است که در بافت‌های فرسوده روستاهای کرمانشاه بازسازی صورت گرفته است اما نظارت‌های صحیح در این بخش وجود نداشته است که به همین دلیل با درصد بالایی تخریب‌شده‌اند. می‌خواهم بدانم آیا این ناظر مرده است؟ اگر امضای این ناظر نبود به این ساختمان‌ها پروانه ساخت و پایان کار نمی‌دادند. اگر ناظر این پروژه‌ها مرده است که هیچ اما اگر زنده است باید او را بیرون بکشند و محاکمه کنند که با چه مجوزی چنین ساختمان‌هایی را به مردم تحویل داده‌اند؟ چرا باوجود دزدی و کم‌کاری اجازه و امضای پایان کار داده‌اند؟ اکنون وقت آن است که یک‌بار برای همیشه به‌حساب این افراد برسند و آن‌ها را محاکمه کنند. تمام ساختمان‌های کشور زیر نظر سازمان نظام‌مهندسی است و مسکن مهر ازاین‌جهت اهمیت بیشتری دارد که زیر نظر وزارت مسکن و شهرسازی هم قرار دارد یعنی نظارت عالی! ناظر را محاکمه کنند، قلم پای آن مجری طرح را بشکنند که دیگرکسی جرات نکند با سرمایه و جان مردم به این سادگی بازی کند.
