تهران پیروز جنگ کنترل خاورمیانه

رویداد۲۴- به نظر می‌رسد عربستان در مسیر جنگ در خاورمیانه قرار گرفته است. استعفای سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان که با هماهنگی عربستان صورت گرفت، و لفاظی های ستیزه جویانه مقامات عربستان پس از پرتاب موشک بالستیکی که از یمن ریاض را هدف قرار داد، خبر از یک دوره جدید تخاصم علیه منافع ایران در سراسر خاورمیانه می‌دهد.

به گزارش رویداد۲۴ به نقل از شیکاگو تریبیون، اقدامات ناگهانی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان در جبهه‌های مختلف شاید به ظاهر حس حملات سریع و هم‌زمان مایکل کورلئونه به دشمنان خانواده‌اش در  فریم‌های بسته فیلم پدرخوانده را ایجاد کنند. بااین‌حال برخلاف این فیلم، این‌ها اقدامات آغازین در جریان یک رقابت است و اصلاً مشخص نیست که ولیعهد 32 ساله عربستان فرمولی برای معکوس کردن برتری‌های ایران داشته باشد.

اجازه دهید نگاهی به ماوقع داشته باشیم. تقابل میان عربستان و ایران در سراسر خاورمیانه واقع شده؛ خاورمیانه‌ای که طی یک دهه اخیر کشورهایش عملکرد نصفه و نیمه داشته‌اند –عراق و لبنان- یا به‌طور کامل سقوط کرده‌اند، مانند سوریه و یمن. این در حالی است که جنگ بر سر ویرانه‌ها در هر یک از کشورها اتفاق افتاده و تهران و ریاض در تمامی آن‌ها، در دو جبهه مخالف قرار داشته‌اند.

تاکنون در هر یک از این موارد، برتری به‌وضوح با ایرانیان بوده است.

در لبنان، حزب‌الله ائتلاف «14 مارس» گروه‌های سیاسی با حمایت عربستان که به دنبال محدود کردنش بودند را از بین برد. ضمن اینکه ورود حزب‌الله به جنگ داخلی سوریه نشان داد سیستم سیاسی لبنان نمی‌تواند آن را تحت نظارت بگیرد.

استقرار کابینه‌ای با سلطه حزب‌الله در سال 2016 و انتصاب میشل عون، متحد این گروه به‌عنوان رئیس‌جمهور جایگاه ایران در این کشور را تقویت کرد خروج ریاض از بخش تأمین مالی نیروهای مسلح لبنان و حال تلاشش برای استعفای حریری، نشان می‌دهد که آل سعود به خوبی به این واقعیت واقف هستند.

در سوریه، تأمین مالی، قدرت انسانی و شناخت ایران از رژیم بشار اسد نقش تعیین‌کننده‌ای در ممانعت از نابودی این رژیم داشت. این در حالی است که تلاش اعراب سنتی برای کمک به مخالف دولت اسد که عربستان نقش زیادی در آن داشت، منجر به آشوب و خیزش گروه‌های سلفی شد.

ایران همچنین از برتری سیاسی در بغداد برخوردار است. عربستان در این حوزه نیز تلاش کرده بر ایران غلبه کند: حیدالعبادی، نخست‌وزیر عراق اواخر اکتبر به ریاض سفر کرد تا شورای همکاری سعودی-عراقی راه‌اندازی شود و این نخستین بار بود که یک نخست‌وزیر عراقی طی ربع قرن اخیر به عربستان سفر کرده بود. اما اصلاً مشخص نیست که عربستان چیزی بیش از انگیزه‌های مالی به متحدان سیاسی بالقوه خود ارائه کرده باشد.

در یمن نیز عربستان شانس خود را با مداخله نظامی مستقیم امتحان کرد و نتیجه بسیار پیچیده بود. حوثی‌ها و متحدانش با حمایت ایران نتوانسته‌اند کل کشور را در اختیار بگیرند و درنتیجه مداخله 2015 عربستان از تنگه مهم باب المندب به عقب رانده شدند. اما عربستان در جنگ پرهزینه‌ای فرو رفته که پایانی بر آن نیست ،درحالی‌که دامنه حمایت ایران از حوثی‌ها نسبتاً اندک است.

در حال حاضر می‌توان گفت، ایران در لبنان به‌طور مؤثری پیروز شده، در حال پیروزی در عراق و سوریه است و باعث خونریزی سعودی‌ها در یمن شده است.

در هر یک از این شرایط ایران توانسته نیروهای نیابتی را فراهم کند که باعث نفوذ سیاسی و نظامی آن در این کشورها می‌شوند. تهران همچنین توانسته به‌طور موفقیت‌آمیزی شکاف‌ها در اردوگاه دشمن را تشخیص داده و از آن‌ها بهره‌برداری کند. برای مثال، تهران سریعاً در بی‌اثر کردن نتایج همه‌پرسی استقلال کردستان در سپتامبر عمل کرد. ایرانیان می‌توانستند از ارتباط قدیمی خود با خانواده طالبانی و رقابت طالبانی با بارزانی برای به عقب راندن نیروهای پیشمرگه از کرکوک در اکتبر استفاده کنند.

به نظر نمی‌رسد که عربستان از شکست‌های قبلی خود درس گرفته باشد و حال قادر به کاهش نفوذ ایران در خاورمیانه باشد. عربستان همچنین عملکرد خوبی در ایجاد نیروهای نیابتی مؤثر در جهان عرب ندارد، ضمن اینکه هیچ اقدامی برای تقویت قدرت نظامی خود انجام نداده است.