عادی‌سازی روابط عربستان-اسرائیل هدیه‌ای به ایران

رویداد۲۴- بر اساس گزارش رویترز یووال یووال اشتاینیتز، وزیر انرژی اسرائیل واقعیت تماس‌های محرمانه میان سران این رژیم و عربستان را تأیید کرد. وی با اشاره به اینکه این تماس‌ها در ارتباط با ترس‌های مربوط به ایران صورت گرفته، گفت: معمولاً طرفی که خجالت‌زده است، ما نیستیم. این طرف مقابل است که علاقمند به مخفی نگه‌داشتن این روابط است. معمولاً ما مشکلی نداریم اما به خواسته طرف مقابل احترام می‌گذاریم.

به گزارش رویداد۲۴ به نقل از میدل ایست مانیتور، در اسرائیل اعتقاد بر این است که عربستان افزایش نفوذ ایران در منطقه را محدود می‌کند. علیرغم مشکلات حل نشده میان اسرائیل و فلسطین، تل‌آویو خواستار افزایش ارتباطات با ریاض است. انتخاب محمد بن سلمان به‌عنوان ولیعهد عربستان از سوی برخی به‌عنوان رویای یافتن یک شریک ثابت‌قدم در بزرگ‌ترین پادشاهی عرب برای اسرائیل توصیف شده است. کارشناسان می‌گویند اسرائیل و پادشاهی عربی به‌واسطه تهدید از جانب ایران خواستار روابطی نزدیک‌تر هستند.

عربستان در آستانه ایجاد روابط رسمی و آشکار دیپلماتیک، امنیتی و اقتصادی با اسرائیل است. البته این اتفاق زودتر از آنچه انتظار می‌رفت، اتفاق افتاد.

گروه حاکم در عربستان به سرکردگی محمد بن سلمان این تصمیم را گرفته است. این گروه دیگر به هیچ یک از مسائل تاریخی که بسیاری از کشورهای عرب را از برقراری روابط رسمی با اسرائیل منع می‌کرد، اهمیتی نمی‌دهد.

این پادشاهی بدون آنکه شرمی داشته باشد، در این مسیر گام برمی‌دارد. از دیدگاه عموم مردم عرب، عادی‌سازی روابط با اسرائیل دیگر شرم‌آور و تابو نیست.

یک باور شایع میان گروه حاکم این است که شرایط فلسطین دیگر مسئله اصلی آن‌ها نیست. پیش از آنکه عربستان این حرکت را نهایی کند، احتمالاً راهی برای سرزنش کردن و مقصر دانستن خود فلسطینی‌ها خواهد یافت. آن‌ها مدعی خواهند شد که فلسطینی‌ها خودشان تسلیم سرنوشتشان شدند. 

دیگر کشورهای عرب منطقه تاکنون روابط خود با اسرائیل را عادی کرده‌اند. بااین‌حال، دوراهی عربستان متفاوت است. مسئله این است که برای عربستان، این پروژه بر اساس یک برنامه استراتژیک مشخص پیش نمی‌رود، بلکه زاده نبود جایگزین است. به‌عبارت‌دیگر، این پروژه به دلیل شکست‌ها و ناامیدهای مکرر عربستان در سیاست منطقه‌ای و ناکامی‌اش در مقابله با ایران بر این کشور تحمیل شده است.

خطرات بسیار است؛ مقامات عربستان خود را رهبرانی می‌دانند که از سوی صدها میلیون مسلمان سنی و عرب تصمیم می‌گیرند. آن‌ها نباید این جایگاه را مسلم و اثبات شده تلقی کنند. زمانی که رهبران سعودی با چنین غروری رفتار می‌کنند، از احترام بسیاری از مسلمانان به عربستان به‌عنوان کشوری که اسلام از آنجا آغاز شد و دو شهر مقدس مسلمانان در آن واقع شده، سوءاستفاده می‌کنند.

یکی از نشانه‌های این تغییر را می‌توان در اخبار لو رفته‌ای یافت که می‌گوید محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین دو هفته پیش به ریاض فراخوانده شد تا یک‌بار دیگر به او گفته شود که باید با برنامه ترامپ برای حل مناقشه با اسرائیلی‌ها بدون هیچ بحثی موافقت کند. در چنین شرایطی، عباس مستحق همدردی است چراکه او نمی‌تواند نه بگوید، درحالی‌که رضایت وی نیز تغییری در شرایط ایجاد نخواهد کرد. 

این رویکرد تنها به اسرائیلی‌ها اطمینان می‌دهد اما ذهنیت مردم عادی را تغییر نمی‌دهد. (مصر روابط خود را پس از 40 سال عادی کرد اما فقط در سطح رسمی، چراکه عدم پذیرش عمومی اسرائیل هیچ تغییری نکرده است. در مورد اردن که روابط خود را 25 سال پیش عادی کرد نیز شرایط همین‌طور است).

اما محتمل‌ترین نتیجه این شرایط این است که ایران تقویت می‌شود. چراکه در اوج درگیری‌های فرقه‌ای منطقه، عادی‌سازی روابط میان عربستان و اسرائیل «به نام مسلمانان سنی» به شکل‌گیری این تصور کمک می‌کند که مسلمانان سنی فلسطین را رها کرده‌اند. درحالی‌که در طرف دیگر مسلمانان شیعی ثابت‌قدمی را داریم که برای حرمت‌هایشان قربانی داده‌اند.

این شاید باارزش‌ترین هدیه برای ایران و نمایش دیگری از ناشیگری عربستان است.