چرا روسیه به کشتی‌های اوکراین حمله کرد؟/ عامل مزاحم در ارتباط مسکو و اتحادیه اروپا!

رویداد۲۴ در واشنگتن، روسیه و چین عمدتا به عنوان قدرت‌های «تجدیدنظر طلب» شناخته می‌شوند. این تعریف معمولا با تفسیر نظم لیبرال جهانی پسا جنگ سرد همراه می‌شود و از آمریکا می‌خواهند کاری کند تا نشان دهد هنوز ظرفیت مدیریت بر محیط جهانی را دارد. از طرفی تجدید نظرطلبی به معنای از سرگیری یک وضعیت نرمال جدید است. تجدید نظرطلبان در نهایت به یک حفظ وضع موجود در آینده می‌اندیشند.

 

نشریه نشنال اینترست در گزارشی عملکرد روسیه در عرصه جهانی را ناشی از تلاش این کشور برای تغییر وضعیت نظم جهانی و صورت بندی نظم جدید خوانده و آن را در بستر تاریخ کنش های این کشور مورد تحلیل قرار داده است.

 

از زمان روی کار آمدن ولادیمیر پوتین نیز او هرگز تمایل خود را به تغییر وضعیت پسا جنگ سرد پنهان نکرده است. چیزی که تغییر کرده متد‌های اوست. اوایل دهه ۲۰۰۰، او به یک اصلاحات مشارکتی به همراه آمریکا و اتحادیه اروپا معتقد بود.

در سال ۲۰۱۴ بخش مهمی از استراتژی روسیه نمایان شد. تلاش روسیه برای الحاق اوکراین با ایده و چشم‌انداز ایجاد اوراسیا. کرملین سعی داشت دولت اوکراین را تضعیف کند و کنترل مستقیم شبه جزیره کریمه را به دست بگیرد. این اقدام جغرافیای اقتصادی منطقه را نیز تغییر می‌داد چرا که اوکراین به عنوان سنگ بنای ارتباط اقتصادی بین روسیه و اروپا با الحاق کریمه به روسیه، دور زده می‌شد.

 

کریمه با خروج از کنترل اوکراین به یک جزیره تبدیل می‌شد. پل تنگه کرچ برای چسباندن مجدد کریمه به خشکی تعبیه شد که با این پل به سرزمین روسیه ملحق می‌شد.

خط لوله گاز نورداستریم و ترکیش استریم با هدف از بین بردن وابستگی روسیه به اکراین به عنوان کشور ترانزیت انرژی روسیه به اروپا پیش بینی شد و این خط لوله‌ها نفوذ اقتصادی اوکراین بر شرکای روسیه از جمله ترکیه و آلمان را نیز از بین می‌برد.

 

سال‌ها پیش مشخص بود که آمریکا باید به این استراتژی روسیه و تحولات این چنینی پاسخی درخور بدهد. در آن زمان واکنش کلی این بود که به همه اطمینان داده شود که روسیه فاقد ظرفیت‌های مالی لازم و ظرفیت‌های مهندسی و همچنین اراده غلبه بر واقعیت جغرافیایی اوکراین است. امروز با احداث پل کرپ و خط لوله‌هایی که از بستر دریای سیاه و بالتیک می‌گذرد، این توضیحات کارساز نیست.

همزمان با تغییر واقعیت‌های ژئواکونومیک، روسیه توان نظامی مورد نیاز برای دفاع از خود در صورت اختلال در استراتژی هایش را نیز پیدا کرده است. این امر در درگیری‌ای که در دریای آزوف به خوبی مشهود بود. اینکه چطور نیروی دریایی روسیه و واحد‌های خوایی این کشور با این سرعت پاسخ دادند و کشتی‌های اکراینی را مصادره کردند. این حادثه نشان داد روس‌ها در برابر هر اقدامی بسیار هشیارند و هر اقدامی در نزدیکی پل کرچ را تهدید قلمداد می‌کنند.

از این گذشته، آنچه روس‌ها در دریای آزوف در ماه‌های گذشته انجام داده اند برای صورت بندی یک واقعیت جدید بوده است. اینکه روس‌ها بر روی همه ماگ‌ها و پلاکارت‌ها عبارت کریمه برای ماست را چاپ کرده‌اند به این دلیل است که می‌خواهند به همه بگویند باید این واقعیت را به اگر نه به صورت دو ژور، دست کم به صورت دوفاکتو به رسمیت بشناسند.

اینکه دیگران بدانند که دریای آزوف بخشی از آب‌های روسیه است نه آب‌های بین المللی نیز بخشی از این استراتژی است. حال تکلیف ساز و کار و توافق ۲۰۰۳ در مورد استفاده اشتراکی اوکراین و روسیه از آب‌های آزوف چیست؟ باید گفت: این یک ساز وکار قدیمی است که مسکو به طور یک جانبه در آن تجدیدنظر کرده است.

از طرفی تنگه کرچ یک تنگه حیاتی بین المللی نیست. این تنگه به درد توزیع انرژی و کالا بین آسیا و اروپا نمیخورد. این تنگه ویژگی‌هایی شبیه به تنگه هرمز ندارد. کنترل روسیه بر کریمه نیز در ادامه چیزی شبیه به قبرس شمالی خواهد شد. منطقه اشغال شده دیگری که هنوز بخشی از جمهوری قبرس است، اما توسط ترکیه کنترل می‌شود.

شاید مسکو اخیرا در سازمان ملل روز‌های خوبی را سپری نکرده و این حادثه نیز تنها استمراری بر روز‌های بد روسیه باشد. با این اوصاف روسیه می‌تواند جان سالم بدر ببرد. مشکلی که آمریکا با آن روبه روست، هزینه‌های مخالفت با تجدید نظر طلبی روس هاست که روز به روز بالاتر می‌رود.

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا امروز اعلام کرده واشنگتن از متحدان اروپایی اش می‌خواهد با اجرای کامل تحریم‌های روسیه و بازنگری در طرح‌های مشارکت در پروژه خط لوله نورد استریم ۲، از اوکراین حمایت کنند.

اما همه جریان‌های سیاسی آلمان‌ها حتی گروه‌هایی که بیشترین حمایت را از آمریکا میکنند هم بر روی پروژه نورد استریم ۲ به عنوان حمایت و دفاع از حاکمیت سرزمینی آلمان پافشاری می‌کنند.

روسیه به دنبال ایجاد یک وضعیت موجود جدید است و با تقویت ظرفیت‌های خود، به نظر می‌رسد در این مسیر موفق خواهد شد.