یپرم خان ارمنی از مشاهیر ایران و چهرههای بسیار تاثیرگذار عصر مشروطه بود که درباره او همواره نگاهی دوگانه وجود داشته است. برخی او را مبارزی بزرگ خواندهاند که مشروطه را احیا کرد و دیگران او را به خاطر خلع سلاح نیروهای ستار خان، خائن به مشروطه میدانند. رویداد۲۴ زندگی سراسر اتفاق یپرم خان ارمنی را در گزارش چهرههای خود بررسی کرده است.
زرتشت از مهمترین چهرههای تاریخ ایران است که یک جهانبینی جدید و منحصر به فرد را عرضه کرد که دامنه تاثیراتش از دین و اعتقادات مذهبی گذشت و به سیاست و فرهنگ نیز سرایت کرد. شناخت ایران بدون شناخت زرتشت و آرا و تاثیرات او ممکن نیست.
ناسیونالیسم یک ایدئولوژی سلطهجویانه است که برای توجیه خود به اسطورهها، داستانهای خیالی و شبه تاریخی و چهرههای باستانی متوسل میشود. اسطورهسازی درباره شخصیت کوروش کبیر بر همین بستر انجام شده است. ناسیونالیسم با وطنپرستی متفاوت است و بیش از همه چیز به دنبال یکسانسازی و غلبه بر تفاوتها و کثرات است. در ایران نیز ناسیونالیسم از حدود قرون ۱۸ میلادی پا گرفت و چهرههایی افسانهای ساخت تا پوششی بر عقب ماندگی باشد.
سرلشکر آیرم رئیس نظمیه دوره رضاشاه پهلوی بود. او شارلاتانی بود که حتی رضاشاه را هم گول زد و کمتر کسی از سیاستمداران و مردم از شر وجود او در امان ماندند.
آیت الله بروجردی مرجع بزرگ تقلید شیعیان بود که پس از او مرجعیت شیعه از حالت فردی و یگانه خارج شد و عام بودن خود را از دست و مرجعیت میان فقها تقسیم شد. بروجردی آخرین سد برابر سیاسی شدن دین در ایران معاصر بود که تا زمان زنده بودنش اجازه نداد قرائت سیاسی از دین در فضای حوزه پا بگیرد
سپهبد فضل الله زاهدی در بیشتر طول حیات خود نظامی بود و دانش سیاسی و حقوقی نداشت. سابقه نظامی وی در سرکوب اقلیت ها و عشایر اما او را به سیاست کشاند و تبدیل به نخست وزیر دولت کودتا کرد؛ همان چیزی که محمدرضا پهلوی می خواست؛ نخست وزیری نظامی که کارگزار شاه باشد.
مظفر بقایی یکی از پیچیدهترین سیاستمداران تاریخ ایران است که او دهها حزب و موتلف عوض کرد. اگر بخواهند در تاریخ او را قضاوت کنند، نامش با عنوان اختلافافکنترین سیاستمدار ایران برده میشود. او بیش از۵۰ سال در مهمترین دوران تاریخ ایران نقش آفرینی کرد.
سردار حسن باقری از فرماندهان نظامی ایران بود که در سال ۱۳۶۱ در جریان شناسایی عملیات واالفجر در فکه به شهادت رسید. روایتی از زندگی پیچیده و البته امنیتی حسن باقری را در گزارش چهرههای رویداد۲۴ بخوانید. باقری از معدود فرماندهانی بود که از تلفات بالای نیروی انسانی ایران در جریان جنگ ایران و عراق گلایه داشت.
محمد جهان آرا فرمانده سپاه خرمشهر و از مشاهیر ایران در عرصه نظامی بود. او در حالی که خبر یک پیروزی جنگی را نزد امام خمینی میبرد، در یک هواپیمای خودی سقوط کرد و شهید شد.
احسان الله خان دوستدار از مشاهیر ایران بود که در جریان نهضت جنگل به میرزا کوچک خان پیوست. گرایشهای مذهبی میرزا و تمایلات چپگرایانه احسان الله خان سبب اختلاف بین این دو شد. او در شوروی اعدام شد.
هژبر یزدانی کسی بود که از گلهداری در مدت کوتاهی به یکی از امپراطورهای اقتصاد ایران تبدیل شد. زد و بند های سیاسی او را کمک کرد در اقتصاد رانتی پهلوی نفوذ کند و ثروت کلانی به جیب بزند. پس از انقلاب هم به کاستاریکا گریخت و با دولتمردان آنجا طرح دوستی ریخت و به یکی از سرمایه داران بزرگ آنجا تبدیل شد که نوع زیستش به پدر خوانده شبیه بود تا یک مهاجر جهان سومی.
بهرام آریانا از نظامیان مشهور ایرانی در دوره محمدرضا شاه پهلوی است که نقش او در اتفاق مهم کودتای ۲۸ مرداد و سرکوب عشایر فارس بسیار تاثیرگذار بود. هر دو این اتفاق برای مردم ایران بسیار سنگین تلخ بود و به همین دلیل در افکار عمومی نام نیکی از او به جای نمانده است.
حیدرخان عمو اوغلی از چهرههای مشهور جنبش مشروطه در ایران است که در جریان اختلافات در نهضت جنگل، توسط میرزا کوچک خان جنگلی به قتل رسید. حیدرخان از موسسان حزب اجتماعیون عامیون ایران بود که از اوتیس سلطانزاده، دبیر کل حزب سوسیال دموکرات ایران شد. گزارش رویداد۲۴ درباره زندگی پرماجرای حیدرخان عمو اوغلی را بخوانید.
شیخ محمد خیابانی از مشاهیر ایران بود که در دوره دوم مجلس شورای ملی، نماینده تبریز بود. او پس از نمایندگی به تبریز رفت و دولت خودمختار آزادیستان (نام دیگری برای آذربایجان) را تشکیل داد با این حال اقدام او ناکام ماند و در زیرزمینی کشته شد. برخی او را تجزیهطلب میدانند و از او نفرت دارند و برخی دیگر معتقدند او به دنبال حکومت فدرالی بوده نه تجزیه طلبی. رویداد۲۴ در گزارش چهرههای خود زندگی پرحاشیه این روحانی تبریزی را بررسی کرده است.
رسانههای بریتانیایی از کشف یک مصاحبه تاریخی متعلق به دهه ۱۹۸۰ با یکی از افسران ام آی ۶ انگلیس خبر دادهاند. این مصاحبه نقش بریتانیا در کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ (۱۹۵۳) در ایران را روشنتر کرده است. در این اسناد جدید از رشوههایی که به برخی افراد داده شده پرده برداشته شده است. همچنین برای نخستین بار قتل تیمسار محمود افشارطوس فرمانده شهربانی کل کشور افشا میشود که چگونه اتفاقی توسط یکی از ماموران کشته شده است و در برنامه از قبل طراحی شده نبوده است.
آخوند خراسانی از فقهای بزرگ شیعه بود که آثار و نوشتههایش تا امروز مورد استناد فقها و روحانیون بوده است. او از اسلام سکولار دفاع میکند و معتقد است حکومت حق فقها نیست و خوانشی عقلگرایانه از احادیث و متون اسلامی دارد. او از معدود روحانیونی بود که از مشروطه دفاع کرد و مبانی فقهی خود را با اصول دموکراتیک همساز کرد. از این جهت میتوان آخوند خراسانی را در مقابل روحانیون مخالف دموکراسی مانند شیخ فضل الله نوری قرار داد.
امیرعباس هویدا رکوردار زمان نخست وزیری در ایران است. او ۱۳ سال نخست وزیر ایران بود، اما زمانی اندک پیش از انقلاب به دستور محمدرضا شاه پهلوی بازداشت شد و به زندان افتاد. او پس از انقلاب محاکمه شد و به سرعت توسط آیت الله خلخالی اعدام شد. امروز همان روزی است که او پس از سالها از نخست وزیری کنار گذاشته شد؛ به همین مناسبت تصاویر تاریخی از امیرعباس هویدا را در ادامه ببینید.
تیمورتاش از شخصیتهای مهم دوران پهلوی و از مشاهیر ایران است. زمانی قدرتمدترین فرد ایران پس از شاه بود و نهایتا با خفت زندانی شد و از مناصبی که داشت خلع شد. این رخداد تراژیک، اما حاصل کار خود او بود؛ پروراندن نوعی استبداد ظالمی که آتشش دامن خود پرورش دهندگان را نیز گرفت.
انقلاب کبیر فرانسه از مهمترین رخدادهای تاریخ جهان است. شناخت و تغییر جهانی که در آن زندگی میکنیم بدون شناخت این رخداد عظیم تاریخی ممکن نیست. ترکشهای انقلاب فرانسه ۱۰۰ سال بعد به ایران رسید و انقلاب مشروطه در ایران، خواستی بر پایه انقلاب فرانسه بود و مشروطهخواهان نیز همچون انقلابیون غربی میخواستند مجلس تشکیل شود و قدرت در اختیار یک طبقه خاص نباشد. رویداد۲۴ درگزارشهای تاریخی خود این بار سویههای نظری و عملی انقلاب فرانسه را بررسی کرده و نشان داده مفهوم عقل مدرن چگونه توانست پایههای استبداد را بلرزاند.
محمدتقی خان پسیان از چهرههای تاریخ معاصر ایران است که دل در گرو آرمانهای مشروطیت داشت. زمینه و زمانه رشد کلنل به شدت تحت تاثیر ناسیونالیسم بود. اما انواع این ناسیونالیسم با یکدیگر مغایر و حتی متضاد بودند. تا جایی که به کلنل پسیان مربوط است میتوان او را ناسیونالیستی انقلابی دانست که در این جا انقلابی علاوه بر دلالت به خواست تغییر بنیادین به معنی پایبندی به اصول مشروطیت نیز هست و این نوع در مقابل با ناسیونالیسم ارتجاعی و باستان گرایانه رضاشاه قرار میگیرد.