در کوران یکی از سیاهترین فصول تاریخ بشریت، آنگاه که شعلههای جنگی خانمانسوز در سراسر جهان زبانه میکشید، ایران، به پناهگاهی برای صدها هزار آواره لهستانی بدل شد. این رویداد، داستانی ناگفته از انسانیت، همزیستی و امیدی است که در دل طوفان جنگ و ویرانی جوانه زد.
کشتار ۱۷ شهریور به دلیل اعمال خشونت بیسابقه در پایتخت و تأثیرات عمیق آن بر فروپاشی امکان هرگونه مصالحه میان سلطنت و انقلابیون، به یک ترومای ملی تبدیل شد. ماهیت چنین رویدادهای آسیبزایی، ایجاد یک «خلاء معنایی» است؛ یک زخم عمیق در حافظه جمعی که فهم آن در چارچوبهای عادی دشوار است و به همین دلیل، به بستری حاصلخیز برای شکلگیری روایتهای تفسیری متضاد بدل میشود.
مهمترین میراث حمله نظامی به افغانستان و عراق، فروپاشی اسطورهای بود که طی دههها سیاست خارجی ایالات متحده را راهبری کرده بود: اسطورهی پیروزی. این باور اسطورهای که هنوز از زبان رهبران و سناتورهای آمریکایی تکرار میشود، در میان افکار عمومی بهکلی بیارزش شده است. تجربه افغانستان و عراق حاوی درسی تاریخی برای ایالات متحده بود: جنگ دیگر ابزاری برای تحقق آرمانها و اثبات قدرت نیست، بلکه بیشتر به کابوس مدیریتناپذیر بحرانها شباهت دارد.
جنگ کره نخستین جنگی بود که نه به خاطر پیروزی، بلکه برای «توازن» به راه افتاد. این جنگ هیچگاه رسما آغاز نشد و هیچگاه هم به شکل رسمی پایان نیافت؛ در پایان جنگ نیز میلیونها نفر جان باختند و سرزمین کره به دو بخش جنوبی و شمالی تقسیم شد.
در سپتامبر سال ۲۰۱۷ و در حالیکه یکی از بزرگترین آتشسوزیهای جنگلی شمالغرب آمریکا در جریان بود، سه مرد در زمین گلفی در ایالت واشنگتن، بیهیچ نشانی از اضطراب، به بازی خود ادامه دادند. تصویری که از این لحظه ثبت شد، بهسرعت در سراسر جهان منتشر شد_و نه فقط بهدلیل آتش، بلکه بهخاطر آنچه در پیشزمینه در جریان بود: بیتفاوتی.
در مبارزه با بیعدالتی صرفا شدت اعتراض تعیین کننده نیست؛ بلکه توانایی خلق شیوههایی نو برای مبارزه و مقاومت نیز اهمیتی به همان اندازه تعیینکننده دارد. زانو زدن دکتر مارتین لوتر کینگ در سلما از همین جنس بود: حرکتی ساده، اما تازه؛ نه برگرفته از الگوهای موجود، بلکه گشاینده امکانی دیگر. او سکوت را از انفعال تهی کرد، دعا را از حریم خصوصی بیرون کشید، و بدن زانو زده را به کنشی سیاسی بدل ساخت. این تصویر، نه بازنمایی یک مقاومت، که خلق آن بود: شکلی نو، برهمزننده، و زنده.
جنگندهی اف-۱۴ تامکت ماجرای جالبی داشت. پرندهای بیرقیب و پرهزینه که اگر ایران خریدارش نبود، هرگز تولید نمیشد. در این گزارش به ماجرای تولید و خریداری این جنگنده میپردازیم.
در یکی از نمادینترین عکسهای قرن بیستم، مردی ناشناس، تنها در برابر صفی از تانکها ایستاده است. نه سلاحی بر دوش دارد و نه شعاری در دست، اما همین ایستادن ساده از او شمایل مقاومت و انسانیت ساخته است. تصویر مرد تانکی نام دارد و در جریان سرکوب اعتراضات میدان تیانن من ثبت شده. اکنون تصویر مرد تانکی معروفترین تصویر از این واقعه به حساب میآید، تصویری که وقفهای قاطع در روند سازمانیافتهی حذف حافظه است؛ تاکیدی بر این حقیقت که: «این واقعه رخ داده و من شاهد آنم.»
آیا رویای صلح در خاورمیانه محکوم به شکست است؟ این جستار، فراز و فرودهای مذاکرات اسرائیل و فلسطین را از نخستین پیمانها تا شکست گفتوگوهای تاریخی به تصویر میکشد.
خبر درگذشت آیتالله خمینی در خرداد سال ۱۳۶۸ حال و هول و چهرهی کشور را بهکلی تغییر داد.. جزئیات ساعاتی که منتهی به اعلام این واقعه شد، رخدادهای بیسابقه مراسم تشییع و مدیریت بحران انتقال قدرت، همگی در حافظه تاریخی ایرانیان باقی مانده است.
در یکی از تاریکترین فصلهای تاریخ کلیسا، پاپی که سالها پیش درگذشته بود، از قبر بیرون کشیده شد تا به دادگاهی عجیب پاسخ دهد. جسد پوسیده او لباس پاپی به تن کرد، روی صندلی محاکمه نشست و به اتهاماتش گوش داد. این رویداد که با نام «شورای جسد» شناخته میشود، هنوز هم یکی از حیرتانگیزترین وقایع تاریخ کلیسای کاتولیک به شمار میرود.
پس از جنگ جهانی دوم، برلین زخمی و محاصرهشده در آستانه فاجعهای انسانی قرار گرفت. در میان گرسنگی و سرما، هواپیماهایی از دل آسمان حامل نان، دارو و امید شدند. این قصه واقعی، روایت پیروزی انسانیت بر دیوارهای استبداد است.
محمدرضا پهلوی، پیش از آنکه به سلطنت برسد و در دوران ولیعهدی، در مدرسه لهروزه سوئیس به فوتبال علاقهمند شد. فوتبال در اروپای میان دو جنگ رونقی فراگیر داشت و با فرهنگی طبقات پایین گره خورده بود؛ زمین چمن، برخلاف تالارهای پرزرقوبرق دربار، جایی بود که باید غرور سلطنتیاش را کنار میگذاشت.
تصویری تاریخی از دیدار آخرین پادشاه قاجار، احمدشاه، در کنار شاهزاده آلبرتِ بریتانیا (که بعدها به پادشاهی رسید). این عکس که در سال ۱۹۱۹ میلادی در بندر دوور انگلستان ثبت شده و برای نخستین بار است که در رسانههای فارسیزبان منتشر میشود.
تصویر کمتر دیده شده از سالهای تحصیل محمدرضا پهلوی در مدرسه شبانهروزی «لو روزه» سوئیس، فرصتی تازه برای بازخوانی فصلی کمتر دیدهشده از زندگی او فراهم کرده است؛ فصلی که از ۱۹۳۱ تا ۱۹۳۶ طول کشید و بر شکلگیری شخصیت سیاسی و فرهنگی واپسین شاه ایران تاثیری ماندگار نهاد.
این تصویر یکی از تاریخیترین و تکاندهندهترین لحظات قرن بیستم را به تصویر میکشد؛ لحظهای که جهان نفس در سینه حبس کرد: سوءقصد به جان پاپ ژان پل دوم. رویدادی که نه تنها امنیت واتیکان و رهبران مذهبی را زیر سؤال برد، بلکه عمق درگیریهای سیاسی، ایدئولوژیک و حتی جاسوسی دوران جنگ سرد را برملا ساخت.
در آخرین روز آوریل ۱۹۷۵، شهر سایگون سقوط کرد و به جنگ طولانی ویتنام پایان داد. این واقعه، نه تنها شکست یک دولت، بلکه نمادی از پایان تلخ دخالت نظامی آمریکا بود. تصویر پرواز بالگردها از فراز سفارت آمریکا، به قاب ماندگار آن روز تبدیل شد.
در این گزارش به مهمترین متون کلاسیک حوزه علمیه تشیع میپردازیم؛ آثاری که در هر دوره، چرخشی مهم در دستگاه فقه و اصول فقه ایجاد کردهاند.
روز جهانی کارگر، یا اول ماه مه، یکی از معدود روزهای تقویمی است که ریشه آن نه در افسانهها یا مناسبتهای حکومتی، بلکه در بطن جنبشهای اجتماعی است. این روز، نماد همبستگی جهانی کارگران، اعتراض علیه استثمار نظاممند و مطالبه حقوق انسانی در برابر نظام سرمایهداری است.
