تاریخ انتشار: ۰۷:۴۹ - ۱۶ مرداد ۱۳۹۸

انگلیس چگونه وارد اختلاف ایران و آمریکا شد؟/ بوریس جانسون دوست دارد با چرچیل مقایسه شود

بعد از آنکه آمریکا معافیت‌های نفتی ایران را در تاریخ ۱۲ مه لغو کرد و تحریم‌های ثانویه وزارت خزانه داری اعمال شدند، شاهد تشدید تنش ایران و آمریکا در منطقه خلیج فارس بودیم.

رویداد۲۴ مروان بیشارا در الجزیره نوشت: بعد از آنکه آمریکا معافیت‌های نفتی ایران را در تاریخ ۱۲ مه لغو کرد و تحریم‌های ثانویه وزارت خزانه داری اعمال شدند، شاهد تشدید تنش‌ها در منطقه خلیج فارس بودیم. چندین نفتکش تجاری در نزدیکی سواحل امارات مورد حمله قرار گرفتند. یک ماه بعد دو نفتکش دیگر در نزدیکی دریای عمان با مین‌های دریایی برخورد کردند. آمریکا و بریتانیا تهران را متهم کردند که در این حملات نقش داشته است.

در ادامه این مطلب آمده است: نیروی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تاریخ ۲۰ ژوئن یک پهپاد آمریکایی را در نزدیکی تنگه هرمز سرنگون کرد. آن‌ها گفتند که این پهپاد وارد قلمرو هوایی کشورشان شده است. تقریبا یک ماه بعد آمریکا ادعا کرد ناو یو اس اس باکسر یک پهپاد ایرانی را در فاصله هزار مایلی از خود ساقط کرده.

نیرو‌های بریتانیایی در تاریخ ۴ ژوئیه یک نفت کش ایرانی را در نزدیکی تنگه جبل الطارق توقیف کردند. مقامات بریتانیایی ادعا می‌کنند که نفت کش گریس ۱ بر خلاف تحریم‌های اتحادیه اروپا در حال انتقال نفت به سوریه بوده است.

دو هفته بعد نیرو‌های سپاه پاسداران ایران در اقدامی تلافی جویانه یک نفت کش بریتانیایی را در نزدیکی تنگه هرمز توقیف کردند. مقامات ایرانی می‌گویند که این نفت کش قوانین دریانوردی را نقض کرده است. البته بریتانیایی‌ها این اتهام را رد کرده اند.

ظاهرا رهبران ایران معتقدند که آمریکا از درگیری نظامی پرهیز خواهد کرد. ترامپ میداند که شروع جنگی دیگر در خاورمیانه در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ هزینه زیادی از لحاظ سیاسی برای او به همراه خواهد داشت. جمهوری اسلامی به خوبی از این فرصت برای مقابله با دشمن دیرینه خود بهره برداری کرده است. مقامات ایرانی شرایط کنونی در منطقه را به عنوان موقعیتی ایده آل برای پیشبرد اهداف ایدئولوژیک خود در نظر می‌گیرند.

اما اگر ایجاد مزاحمت برای آمریکا رضایت بخش است، بدون شک قلدری در مقابل روباه پیر استعمار یعنی بریتانیا بیشتر حس وطن پرستی ایرانی‌ها را تحریک می‌کند. رابطه خصمانه بین تهران و واشنگتن به چند دهه باز می‌گردد. اما آن‌ها برای مدت طولانی تری از بریتانیا تنفر داشته اند.

همان طور که جک استراو، وزیر خارجه سابق بریتانیا در کتاب اخیر خود اشاره کرده است، رابطه پر پیچ و خم بین تهران و لندن به چند قرن قبل باز می‌گردد. سطح بی اعتمادی ایرانی‌ها به بریتانیا به قدری است که یک ضرب المثل معروف در این ارتباط رواج پیدا کرد: «زمانی که اتفاق بدی رخ می‌دهد، همیشه کار، کار انگلیسی‌ها است».

استراو در بخشی از کتاب خود می‌نویسد: «ما در طول قرن نوزدهم و اوایل قرن بیست به رهبران ایران رشوه می‌دادیم تا برنامه‌های ما را در منطقه پیش ببرند. در مواقع ضروری نیز سربازان خود را وارد منطقه می‌کردیم. ما در جنگ جهانی اول به ایران حمله کردیم که به شروع یک قحطی فاجعه آمیز در بین مردم منجر شد. در طول جنگ جهانی دوم نیز همراه با روسیه دوباره این کشور را به مدت پنج سال اشغال کردیم. در سال ۱۹۴۱ رضاشاه را سرنگون و فرزندش را به عنوان رهبر جدید انتخاب کردیم».

«بعد از آنکه دولت و پارلمان ایران تلاش کردند بخش بزرگی از صنعت نفت کشور را ملی سازی کنند، سازمان‌های جاسوسی آمریکا و بریتانیا در سال ۱۹۵۳ یک کودتای موفقیت آمیز را علیه محمد مصدق، نخست وزیر سابق ایران پیاده سازی کردند.»

استراو در کتاب خود از وینستون چرچیل به خاطر حمایت از کودتای سال ۱۹۵۳ انتقاد میکند. این در حالی است که بوریس جانسون، نخست وزیر جدید بریتانیا چرچیل را به عنوان بزرگ‌ترین قهرمان ملی خود توصیف می‌کند.

بسیاری از تحلیلگران در هفته‌های اخیر جانسون را با دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا مقایسه کرده اند. البته جانسون از برخی لحاظ همچون دروغ گویی، عوام فریبی و بیگانه هراسی به همتای آمریکایی خود شباهت دارد. اما او ترجیح می‌دهد که با اسطوره تاریخی خود در بریتانیا مقایسه شود.

بوریس جانسون کتاب طولانی‌ای در مورد چرچیل و نقش او در شکل گیری تاریخ مدرن بریتانیا نوشته است. جانسون از هوش و تجربه بالای چرچیل و رهبری او در طول جنگ جهانی دوم تقدیر کرده است. چرچیل نقش مهمی در دفاع از دموکراسی‌های غربی داشت. اما نخست وزیر جدید بریتانیا اقدامات مخرب اسطوره خود در ایران و دیگر دموکراسی‌های نوظهور را نادیده میگیرد.

جانسون در شرایط کنونی قصد دارد که روابط بین بریتانیای مدرن و اروپا را دوباره تعریف کند. وی چند روز بعد از توقیف نفت کش بریتانیا در خلیج فارس از ایده تشکیل یک ائتلاف دریایی برای تامین امنیت خلیج فارس دفاع کرد. او همچنین تاکید کرده است که تحت هر شرایطی کشورش را تا پایان ماه اکتبر از اتحادیه اروپا خارج خواهد کرد.

اما جانسون باید این واقعیت را بپذیرد که شرایط دنیا در مقایسه با دوران چرچیل تغییر کرده است. بریتانیا دیگر یک امپراطوری قدرتمند نیست و او شباهتی با وینستون چرچیل ندارد. جانسون می‌تواند در دوران نخست وزیری خود دستاورد خوبی برای کشورش به ارمغان آورد. وی برای کاهش تنش در خلیج فارس به جای اعزام ناو‌های جنگی کشورش باید همکاری‌های دیپلماتیک با متحدان اروپایی بریتانیا را افزایش دهد. او همچنین میتواند با کمک بازیگران منطقه‌ای و بین المللی جلوی رفتار مخرب تهران در خلیج فارس را بگیرد. اما دولت جدید بریتانیا در ابتدا باید راه حلی برای خروج از بحران برگزیت پیدا کند.
منبع: انتخاب
خبر های مرتبط
خبر های مرتبط
نظرات شما
نظرسنجی
آیا از 26 فروردین تجربه برخورد با گشت ارشاد را داشتید؟
پیشخوان