مجلس به دلیل اجرا نشدن قانون تسهیل ازدواج از دولت یازدهم شکایت کرده است

رویداد۲۴ ۶۰ درصد جمعیت ۳ میلیونی زنان سرپرست خانوار بالای ۶۰ سال هستند. زنان بازنشسته‌ای که باید بار زندگی را به دوش بکشند. اکثر آن‌ها نه بیمه دارند و نه بازنشستگی.

جمعیت زنان سرپرست خانوار کمتر از ۵ میلیون نفر

برخی از این زنان طلاق گرفته اند یا در خانواده‌هایی از هم گسیخته زندگی می‌کنند. از سوی دیگر برخی از زنان سرپرست خانوار شامل قانون «کاهش ساعت کار زنان» می‌شوند. یکی از نمایندگان مجلس شرایط زنان سرپرست خانوار را مورد بررسی قرار داد. طیبه سیاوشی تاکید کرد: فارغ از رده سنی مطرح شده، واقعیت این است که آمار و ارقام متفاوتی وجود دارد و آمار زنان سرپرست خانوار ۳ میلیون تا ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر اعلام می‌شود. جمعیت زنان سرپرست خانوار کمتر از ۵ میلیون نفر است. در برنامه چهارم و پنجم توسعه مبحث توانمندی زنان سرپرست خانوار مطرح شده و متولی امر حوزه زنان که شرایط خاص دارند به بهزیستی (تعداد کم) و عمدتا به کمیته امداد امام خمینی (ره) سپرده شده است. متاسفانه بیشتر حمایت‌های مالی زنان انجام می‌شود، اما بحث عمده این است که زنان توانمند شده اند، یا صرفا حمایت مالی از آن‌ها شده است؟ طبق قانون تکالیفی برای دستگاه‌ها ایجاد و برای آن بودجه در نظر گرفته شده است.

سازمان‌های حمایتی موفق نبودند

این نماینده مجلس با بیان این که جلساتی در کمیسیون فرهنگی داشتیم و در این مورد صحبت کردیم، افزود: خروجی توانمندسازی در بهزیستی و کمیته امداد امام اصلا شاخصه‌های موفقیت را نشان نمی‌دهد. زنان سرپرست خانوار فقط حمایت هالی مالی نیاز ندارند و باید قدم به قدم به توانمندی برسانند. این زنان برای راه اندازی کسب و کار از وام برخوردار می‌شوند. البته برخی از این زنان به لحاظ وضعیت روحی، تحصیلات و حمایت خانواده شرایط توانمند شدن را دارند. عمدتا زنان سرپرست خانوار این شرایط حمایتی را ندارند و از سوی دیگر سازمان‌های حمایتی نیز تجربه موفقی نداشتند. به همین دلیل مربیانی برای حمایت‌هایی به جز مالی و اقتصادی به کار گرفته اند تا این زنان بتوانند ریسک کنند، نترسند و بتوانند روی پای خود بایستند و از چرخه توانمندسازی موفق بیرون بیایند. این چرخه هنوز معیوب بوده و سوال این است که چه باید کرد که این زنان موفق به مدیریت زندگی روزانه خود شوند؟

هنوز برای جمعیت زنان خانه دار اقدامی صورت نگرفته است

او گفت: چیزی بالغ بر ۳۰۰ میلیارد تومان هر ساله برای بیمه زنان سرپرست خانوار تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی در بودجه پیش بینی می‌شود. سال ۹۶ توانستیم در کمیسیون تلفیق ذیل تبصره ۱۴ این بودجه را به زنان سرپرست خانوار اختصاص دهیم و در این کمیسیون به تصویب برسد تا به صحن علنی مجلس نرسد. سال ۹۶ در کمیسیون تلفیق ۶ نماینده زن حضور داشت، ولی در سال گذشته ۲ زن در کمیسیون تلفیق حضور داشت و بودجه بیمه زنان سرپرست خانوار به صحن علنی مجلس رسید و خوشبختانه رای آورد. من پیشنهاد دادم زنان خانه داری که بیش از ۳ فرزند دارند نیز تحت پوشش بیمه قرار گیرند. این طرح در دوره اول مجلس توسط مریم بهروزی عنوان شده بود. ما به مجلس دهم رسیدیم، ولی هنوز برای جمعیت زنان خانه دار اقدامی صورت نگرفته است.

 

به هر حال این پیشنهاد من در صحن علنی مجلس رد شد. امسال باید تلاش کنیم که بیمه زنان خانه دار (دارای سه فرزند) در بودجه پیش بینی و در کمیسیون تلفیق مطرح شود تا ذیل تبصره ۱۴ قرار گیرد و بیمه به این زنان نیز اختصاص یابد. بحث این است که در برنامه ششم در مورد زنان خانه دار تکالیفی وضع شده، اما در برنامه بودجه دیده نشده اند. یک منبع پایدار برای بیمه زنان خانه دار نیاز است و حیاتی‌ترین مبحث بیمه و توانمندی زنان است.

زنانی که حتی کف حقوق را هم دریافت نمی‌کنند

سیاوشی با بیان این که همه زنان سرپرست خانوار نیازمند پوشش حمایتی و بی بضاعت نیستند، تاکید کرد: بسیاری از زنان سرپرست خانوار توانمند هستند و به راحتی می‌توانند زندگی شان را مدیریت کنند. عده‌ای از این زنان نیازمند حمایت هستند، اما حمایت کمیته امداد و بهزیستی کفاف زندگی آن‌ها را نمی‌دهد و روی به کاری می‌آورند که از حقوق حداقلی برخوردار شوند. آن‌ها حتی از کف حقوق هم برخوردار نیستند و راضی می‌شوند با سهم کمتری از حقوق واقعی خود کار کنند تا چرخ زندگی شان بچرخد.

او با اشاره به اجرای قانون کاهش ساعت زنان گفت: نمی‌دانم این قانون چقدر در بخش خصوصی اجرا می‌شود؟ اما این قانون برای مادران با شرایط خاص نوشته شده است. به محیط‌هایی که مراجعه کردیم معمولا این قانون اجرا می‌شود و مادران شیرده یا زنان دارای همسر معلول از این قانون بهره مند می‌شوند.

در برزخ سنت و مدرنیته دست و پا می‌زنیم

طبق ماده ۱۰۴ برنامه ششم قرار بود تا آخر این برنامه ۲۰ درصد طلاق‌ها کاهش یابد، ولی در حال حاضر شاهد کاهش ازدواج و افزایش طلاق در کشور هستیم.

سیاوشی در پاسخ به این سوال که چرا با این شرایط روبرو هستیم؟ گفت: یک پدیده اجتماعی فقط از بالا کنترل نمی‌شود و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. در حقیقت کنترل این پدیده‌ها نیاز به بسترسازی (نه فقط بستر اقتصادی) دارد. هر ساله مبلغ وام ازدواج افزایش پیدا می‌کند، اما شاهد افزایش نرخ ازدواج به ویژه در سنین جوانی نیستیم. چرا که وام نمی‌تواند آن‌ها را به ازدواج ترغیب کند. موارد دیگری باید در نظر گرفته شود. در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که حالت برزخی دارد و بین سنت و مدرنیته دست و پا می‌زنیم. در عین حال که می‌خواهیم سنت هایمان را نگه داریم و با جهانی شدن، فضای مجازی، بهم پیوستگی نظام‌های مختلف سیاسی دولت‌ها و... در این برزخ زندگی می‌کنیم و ناچاریم خودمان را حفظ کنیم!

این نماینده مجلس تاکید کرد: مبحث مهم این است که باید جنبه‌های مختلف ازدواج را در نظر گرفته و از راه‌های دیگری به جوانان انگیزه ازدواج داده شود. متاسفانه در این ۴۰ سال به بحث آموزش به هیچ وجه توجه نشده است. برای جوانانمان چه آموزشی داریم؟ جوان مثل کسی است که وارد یک اتاق تاریک می‌شود و هیچ چیزی از آن فضا نمی‌داند. ما این فضا را برای جوانانمان روشن نکردیم و قواعد و قوانین آن را برایشان توضیح دهیم و از منظر حوزه بهداشتی، اجتماعی، فرهنگی، اخلاقی، مذهبی و... برایشان نگفته ایم. فقط یکسری نصحیت را به خورد جوانان داده و دو ساعت آموزش حین ازدواج می‌دهیم و در یک شرایط کاملا هیجانی جوانان را متوقف می‌کنیم. این آموزش‌ها به عهده وزارت بهداشت گذاشته شده است. جوانان حین دادن آزمایش‌های مختلف سر کلاس‌ها می‌نشینند و آموزش می‌بینند.

خلا آموزش‌های قبل از ازدواج

سیاوشی با اشاره به فضای مجازی و آموزش‌های آن افزود: فضای مجازی اطلاعات ساختاری درستی به جوانان ارائه نمی‌کند. کشور‌های پیشرفته هم این آموزش را ضروری می‌دانند چرا که معتقدند فرزندانشان اگر می‌خواهند وارد زندگی اجتماعی یا مشترک بشوند باید این آموزش‌ها را فراگیرند. ما باید این آموزش‌ها را بومی و مذهبی کنیم و با توجه به فرهنگ خودمان ارائه کنیم. آموزش‌های حین ازدواج باید به آموزش‌های قبل ازدواج تبدیل شود. این موضوع در قانون برنامه ششم پیش بینی شده است و باید آموزش قبل از ازدواج، حین ازدواج و بعد از ازدواج داشته باشیم. حتی در قانون تاکید شده تا ۵ سال بعد از ازدواج هم این آموزش‌ها ارائه شود، ولی متاسفانه فعلا آموزش‌ها به مرحله اجرا نرسیده است چرا که مواردی را تابو یا خط قرمز می‌کنیم و در مدارس نمی‌توانیم آموزش دهیم.

او با بیان این که در حال حاضر کتابی در حوزه آموزش مهارت‌های بهداشتی، اجتماعی و اخلاقی در سال آخر دبیرستان تدریس می‌شود، تاکید کرد: حدود یک سال پیش طی نامه‌ای از وزیر آموزش و پرورش خواستم این آموزش‌های حداقلی را یکی دو سال زودتر ارائه کنند. چون سال آخر بچه‌ها درگیر کنکور هستند. این کتاب اطلاعات نسبتا جامعی را ارائه می‌کند. این آموزش نباید مختص یکسال باشد بلکه باید در دو سال دبیرستان، دوره سربازی یا دانشگاه ارائه شود. البته باید با شیوه‌های متفاوتی آموزش دهند تا برای یک جوان قرن بیست و یکمی جذاب باشد.

آموزش ازدواج در ۶ ساعت

این نماینده مجلس گفت: حدود ۷-۸ ماه پیش با قوه قضائیه، سازمان تبلیغات، معاونت زنان ریاست جمهوری، سازمان بهزیستی، معاونت جوانان وزارت ورزش و جوانان و وزارت بهداشت به طرحی نوشته شد که آموزش ازدواج به ۶ ساعت ارتقا پیدا کند و وزارت بهداشت متولی آن باشد. دستگاه‌های مختلف باید بتوانند آموزش‌های لازم را به جوانان بدهند. این طرح را با قید یک فوریت ثبت کردم و منتظریم در اولویت مجلس قرار گیرد. امیدواریم این آموزش‌ها و فرهنگسازی در حوزه ازدواج در دوره سربازی، مدارس و دانشگاه تدریس شود.

سیاوشی به مباحث اقتصادی اشاره کرده و تاکید کرد: قانون تسهیل ازدواج در سال ۸۴ مصوب شده، ولی در طول دولت‌های مختلف اجرایی نشده است. البته سه ماده این مصوبه (وام ازدواج، خوابگاه‌های متاهلین و ثبت روزی به نام ازدواج) اجرایی شده است. کمیسیون فرهنگی و اجتماعی مجلس به دلیل اجرا نشدن این قانون از دولت یازدهم به قوه قضائیه شکایت کرده است. مجدد این شکایت در دستور کار کمیسیون فرهنگی و اجتماعی مجلس قرار گرفته تا شکایت را از قوه قضائیه پیگیری کند. متاسفانه شاهد نرخ رو به رشد کاهش ازدواج هستیم و این خطرناک‌تر از طلاق است و باید برای ازدواج فرهنگسازی شود. آموزش‌های بعد از ازدواج نیز منجر به کاهش طلاق می‌شود و با ارائه آن می‌توان طلاق را کاهش داد.