دلواپسان نگرانند / چه کسانی آتش تنش میان ایران و آمریکا را شعله‌ور نگه داشته‌اند؟
رویداد۲۴ چهار روز تا روی کار آمدن دولت جو بایدن در آمریکا باقی مانده و خبر‌های رسیده از ایالات متحده نشان می‌دهد رییس جمهور جدید این کشور قصد دارد در هفته نخست فرمان اجرایی ترامپ در مورد منع ورود مسلمانان به آمریکا را لغو کند و در اولین فرصت مذاکرات هسته‌ای با ایران را از سر بگیرد و در این بین اعضای تیم دستگاه دیپلماسی بایدن نام‌های آشنایی برای ایران هستند. وندی شرمن سرتیم مذاکره کنندگان با ایران قرار است معاون وزیر خارجه باشد و جیک سولیوان از اولین کسانی که مذاکرات مستقیم محرمانه با ایران را کلید زده مشاور امنیت ملی جو بایدن است.
شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل مدعی شده مقامات دولت آتی بایدن از همین الان مذاکره با ایران برای بازگشت به برجام را آغاز کرده‌اند.
با همه این اخبار امیدوار کننده، در روز‌های اخیر شاهد افزایش تنش‌ها در آب‌های دریای عمان بوده ایم. روز چهارشنبه ارتش جمهوری اسلامی ایران در جریان برگزاری یک رزمایش دریایی در آب‌های جنوب ایران، موشک کوتاه برد خود را آزمایش کرده است. ارتش ایران می‌گوید این رزمایش به صورت "غیرمترقبه" و برای آمادگی در مقابل "تهدید احتمالی" انجام شده است.
او گفته «با برگزاری این رزمایش خواهیم توانست قابلیت واکنش به موقع و موثر در مقابل شرایط احتمالی ناشی از تهدید دشمن را مورد سنجش و ارزیابی قرار دهیم.» مقامات آمریکایی مدعی شده‌اند که یکی از موشک‌های کوتاه برد ایران در نزدیکی یک کشتی تجاری در اقیانوس هند و در ۱۰۰ مایلی ناو هواپیما بر نیمیتز آمریکا فرود آمده است.
مقامات آمریکایی مدعی شده‌اند که یکی از این موشک‌ها در ۲۰ مایلی یک کشتی تجاری فرود آمده، اما نام این کشتی را عنوان نکرده‌اند. یکی از این مقامات اعلام کرد که ما آمادگی آزمایش موشک‌های بالستیک را داشتیم، اما نگرانی ما این بود که ایران قصد دارد این رزمایش را در چه فاصله‌ای انجام دهد.
فاکس نیوز دلیل نگرانی ارتش آمریکا را به کشته شدن نیرو‌های ارتش ایران در جریان یک رزمایش دریایی در ماه می عنوان کرده و نوشت: تعدادی از نیرو‌های آموزش نیروی دریایی ارتش ایران به واسطه برخورد یک موشک به ناو شان در یک رزمایش جانشان را از دست داده‌اند.
این رسانه نوشته با اینکه ۱۰۰ مایل فاصله زیادی است و با چشم غیر مسلح از ناو هواپیما بر یا حتی کشتی‌های اسکورت این ناو دیده نمی‌شود، اما ماهواره‌های جاسوسی آمریکا که بر فراز این ناحیه گردش می‌کردند توانستند مسیر موشک را از سمت جمهوری اسلامی ایران رصد کنند.
بیشتر بخوانید:سایه جنگ بر سر برجام/ ایران به دنبال آغاز جنگ با آمریکا است؟
ناو نیمیتز و ناوگروه جنگی همراه آن از ماه ژوئن سال ۲۰۲۰ به سمت دریای ایران حرکت کرده‌اند. همزمان با سالگرد ترور قاسم سلیمانی این ناو هواپیمابر به یکی از دلایل تنش‌ها میان ایران و آمریکا تبدیل شد. ابتدا نیویورک تایمز گزارش کرد که این ناور قرار است در تصمیمی که «تلاش برای کاهش تنش‌ها با ایران» خوانده شده بود از منطقه خارج شود، اما یک روز بعد پنتاگون اعلام کرد به دستور ترامپ این ناو در منطقه خاورمیانه باقی خواهد ماند.
کریس میلر، سرپرست وزارت دفاع آمریکا گفت: «به دلیل تهدید‌های اخیر رهبران ایران علیه رئیس‌جمهور آمریکا و دیگر مقامات دولت ایالات متحده، دستور دادم که ناو یو‌ای‌اس نیمیتز روند عادی خروج را متوقف کند.» او افزود: «این ناو هم‌اکنون در ایستگاه عملیاتی فرماندهی مرکزی آمریکا، سنتکام، باقی می‌ماند و هیچ‌کسی نباید درباره اراده ایالات‌متحده آمریکا تردید کند.»
تنش میان ایران و آمریکا در آستانه از سرگیری مذاکرات هسته‌ای
در جریان رزمایش اخیر ایران نیز به نظر می‌رسد زیردریایی آمریکایی سعی کرده به محل رزمایش نزدیک شود. رسانه‌های نزدیک به سپاه روز چهارشنبه اعلام کردند که این زیردریایی که قصد نزدیک شدن به منطقه رزمایش نیروی دریایی ارتش در منطقه شمال اقیانوس هند را داشت، با شناسایی به موقع توسط بالگرد‌های ضد زیردریایی ایران مورد رصد قرار گرفت که پس از آگاهی از شناسایی خود، بلافاصله منطقه رزمایش را ترک کرد.
فاکس نیوز به طرح آمریکا برای نزدیکی به محل رزمایش ایران اذعان کرده و گفته زیردریایی حامل موشک نقطه زن «یو اس اس جورجیا» به همراه ۱۵۰ موشک کروز تام هاک به محل رزمایش در نزدیکی تنگه هرمز نزدیک شده است. یک هلی کوپتر ایرانی از این زیردریایی فیلم برداری کرده و باله‌های سطح زیردریایی در این فیلم مشخص بوده‌اند.
پس از انتشار ویدئوی این زیردریایی در رسانه‌های ایران، ستون پنجم نیروی دریایی آمریکا برای نخستین بار در یک دهه اخیر تصاویری از حرکت این زیردریایی در تنگه هرمز را منتشر کرد.
اما آب‌های خاورمیانه تنها منشا درگیری‌های اخیر میان ایران و آمریکا نبوده اند. از ماه دسامبر تا کنون بیش از ۲۰ راکت به سمت سفارت امریکا در بغداد شلیک شده و آمریکایی‌ها نیرو‌های نزدیک به ایران را عامل این شلیک‌ها می‌دانند. به نظر می‌رسد سپاه قدس به دنبال کاهش تنش‌ها در منطقه تا زمان روی کار آمدن بایدن و با هدف عدم تحریک ترامپ به آغاز یک جنگ است.
اواخر ماه نوامبر اسماعیل قاآنی جانشین قاسم سلیمانی و فرمانده سپاه قدس ایران به عراق سفر کرده و بر اساس گزارش‌های منتشر شده در این سفر دیداری با مقامات بلندپایه نیرو‌های نظامی نزدیک به ایران داشته است. او در این دیدار به فرماندهان حشد شعبی دستور داده تا زمان روی کار آمدن بایدن از هر گونه اقدام تهدید آمیز علیه منافع آمریکا خودداری کنند تا بهانه به دست آمریکایی‌ها ندهند.
حفظ تنش میان ایران و آمریکا به سود چه کسانی است؟
با این وجود شاید جریانی در ایران از حفظ این تنش‌ها سود می‌برد. اثر روانی پایان دوران ریاست جمهوری ترامپ به علاوه عواملی نظیر احتمال بازپس دهی بدهی‌های کره جنوبی ایران در روز‌های اخیر نرخ ارز را به طور چشم گیری کاهش داده و کاهش نرخ دلار در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ایران (خرداد ماه ۱۴۰۰) جریان اصولگرا را نگران کرده است.
حدادعادل رییس شورای ائتلاف نیرو‌های انقلاب اسلامی هراس خود و هم‌پیمانانش از کاهش بهای ارز و سکه را مخفی نمی‌کند و البته که جریان رقیب خود را نیز وابسته به نظام سلطه توصیف کرده است.
او از کاهش نرخ دلار و سکه ابراز نگرانی کرده و گفته: «معلوم نیست در ماه‌های بهمن و اسفند و فروردین و اردیبهشت و خرداد چه اتفاق‌هایی بیفتد و پیوست تبلیغاتی دشمن با افکار عمومی چه بکند، مسلما نظام سلطه راضی نیست که ما در انتخابات ۱۴۰۰ دولتی از جنس مجلس داشته باشیم. بعید نیست که مقداری ارز آزاد کنند یا قولش را بدهند یا با معادلات پولی و مالی بازی کنند و قیمت ارز و سکه پایین بیاید و مردم به یک سمت و سوی بروند.»
پیش از آن قاضی زاده هاشمی نائب ریس مجلس نیز در اظهار نظری از تلاش دولت برای کاهش ساختگی نرخ ارز خبر داده و گفته بود: من شنیده‌ام با اینکه منابع ارزی داریم، این منابع حفظ شده برای روی کار آمدن بایدن که باتزریق منابع ارزی مقداری قیمت ارز تا ده، یازده تومان کاهش یابد. دولت می‌خواهد با کنترل قیمت در ۵-۶ ماه، فضای سیاسی کشور را برای کار‌های بعدی مثل انتخابات سال بعد و تلاش برای مذاکره مجدد آماده کند.
