سیستان و بلوچستان زیر رگبار ویروس کرونا/ از جاسک تا راسک، اینجا نه بیمارستان است نه پزشک!
رویداد۲۴ ، شادی مکی: سویه دلتای ویروس کرونا درحال بلیعدن استان پهناور سیستان و بلوچستان است. استانی که تاکنون با ضعف شدید در تمامی زیرساخت‌های رفاهی، آموزشی، بهداشتی و اجتماعی مواجه بوده و شهروندان آن حتی از داشتن آب برای آشامیدن و نظافت محروم هستند، استانی در این شرایط اکنون در چنگال بدترین نوع شناخته شده ویروس کرونا گرفتار شده و در واقع می‌توان گفت ویروس دلتا حمله خود به سراسر کشور را از همین استان آغاز کرده است.
گرچه سیستان و بلوچستان در اولین ماه‌های شیوع کرونا در کشور در شرایط سفید به سر می‌برد اما همان زمان هم متخصصان و فعالان اجتماعی منطقه نسبت به کمبود زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی این استان در شرایط کرونایی هشدار داده بودند، با این حال فکری جدی برای رفع این مشکلات نشد تا این که موج پنجم کرونا با سویه هندی ابتدا این استان را در نوردید.
شرایط موارد جدید ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا در این استان به حدی وخیم است که رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان وضعیت را فوق بحرانی توصیف کرد. او همچنین گفته بود: «شدت بیماری زایی ویروس جهش یافته همراه با تاخیر در مراجعه بیماران به مراکز درمانی و خود درمانی سبب افزایش مرگ و میر ناشی از کرونا در سیستان و بلوچستان شده است.» مدیرکل دفتر مدیریت بحران استانداری سیستان و بلوچستان نیز آمار‌های بستری مبتلایان به ویروس کرونا در استان را نگران‌کننده خواند.
ایرج حریرچی معاون کل وزات بهداشت هم در جلسه ستاد استانی مدیریت و مقابله با بیماری کرونای سیستان و بلوچستان اعلام کرده بود: «مرز‌های رسمی سیستان و بلوچستان به صورت کامل بسته شده اما ظاهراً در مرز‌های غیررسمی تردد‌هایی صورت می‌گرفته که با دستور مقامات استانی محدودیت تردد آن‌ها به حداکثر رسیده است.»
حسینعلی شهریاری نماینده مردم این استان در مجلس نیز خواستار تعطیلی یک هفته‌ای سیستان و بلوچستان برای جلوگیری از گسترش ویروس شده بود. نهایتا براساس تصمیم ستاد ملی کرونا، استانداری سیستان و بلوچستان تمامی ادارات، دستگاه‌های قضایی، نهاد‌ها و بانک‌های استان را طی روز گذشته (شنبه ۱۲ تیرماه) تعطیل اعلام کرد، تعطیلاتی که البته از روز چهارشنبه هفته گذشته آغاز شد و مشخص نیست تصمیم‌گیری برای روز‌های بعدی به چه صورت باشد.
کمبود هزار و ۲۰۰ تخت بیمارستانی از جاسک تا راسک
معین الدین سعیدی نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی در اینباره به جامعه ۲۴ می‌گوید: رئیس دانشگاه علوم پزشکی زاهدان شرایط کرونایی را در استان سیستان و بلوچستان فوق بحرانی عنوان کرده است. روزانه بیش از ۱۲۰۰ مورد ابتلایی جدید در سطح استان شناسایی می‌شود که طی ۲ سال گذشته این آمار بی‌سابقه بوده است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر پایین‌ترین زیرساخت‌ها را درحوزه بهداشت و درمان داریم، ادامه می‌دهد: این کمبود زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی در جنوب استان بیشتر مشاهده می‌شود. براساس شاخص‌های وزارت بهداشت از پهنه جاسک تا راسک باید ۱۵۰۰ تخت بیمارستانی داشته باشیم این درحالی است که تعداد تخت‌های بیمارستانی این منطقه به عدد ۳۰۰ هم نمی‌رسد. همچنین ما فاقد حتی یک بخش عفونی در این مناطق هستیم و تنها یک متخصص عفونی در این منطقه فعالیت می‌کند. اگرچه در این استان خدمات زیادی انجام شده، اما با توجه به عمق فاصله‌ها که تاریخی هم هستند ما در همین شرایط کرونایی همچنان از بی‌آبی، بی‌برقی، کمبود پزشک و مشکلات مدیریتی که هر یک برای خود نوعی کرونا هستند رنج می‌بریم. وقتی همه این شرایط را کنار هم بگذارید متوجه وخامت اوضاع می‌شوید.
نماینده مردم چابهار با اشاره به شیوع سویه هندی ویروس کرونا در این استان و سرعت انتشار این نوع از ویروس، عنوان می‌کند: این نوع ویروس باعث بالا رفتن آمار ابتلا به کرونا در سطح استان شده است آن هم در شرایطی که بسیاری از شهرستان‌های استان مطلقا ظرفیت بیمارستانی نداشته و از داشتن مرکز درمانی مجهز محروم هستند، در چنین شرایطی بیمار گاهی اوقات باید حداقل ۱۵۰ کیلومتر مسیر طی کند تا به اولین مرکز بیمارستانی برسد. طبیعتا در چنین شرایطی بسیاری از افراد در همین مسیر دچار مشکل می‌شوند، بسیاری از تلفات ما در این حوزه‌ها بوده است. زیرساخت‌های حوزه اورژانس ما در شرایط فاجعه‌باری قرار دارد. از سوی دیگر کیت‌های تشخیص هم وجود ندارد و از روستاییان تست کرونا گرفته نمی‌شود.
وی خاطرنشان می‌کند: به همه کمبود‌ها و نواقص بهداشتی و درمانی باید عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی توسط خود مردم را نیز اضافه کرد، زیرا در بسیاری مناطق مردم به دلیل مشکلات مرتبط با نبود یا کمبود آب، توانایی رعایت بهداشت را آنچنان که باید و شاید ندارند. همچنین در مناطق حاشیه‌ای شهر امکان فاصله‌گذاری اجتماعی وجود ندارد وقتی چنین تصویری را کنار هم بگذارید شرایط بسیار بد در سیستان و بلوچستان کاملا قابل درک می‌شود.
سعیدی تصریح می‌کند: با توجه به عمق فاجعه‌ای که در این استان رخ می‌دهد ما از مسئولان وزارت بهداشت انتظار داریم که ورود جدی‌تری به این موضوع داشته باشند. روند واکسیناسیون در این استان باید با سرعت هر چه بیشتر انجام شود. پروژه‌هایی در حوزه سلامت در حال انجام است، اما امیدواریم روند تکمیل آن‌ها تسریع شود، زیرا با سرعت کنونی اگر تدبیری اندیشیده نشود قطعا دچار یک فاجعه انسانی خواهیم بود.
وی درباره دسترسی مردم این استان به ماسک و لوازم ضدعفونی کننده می‌گوید: خیرین و نهاد‌هایی مانند سازمان بنادر و منطقه آزاد به این موضوع ورود کرده‌اند. از سوی دیگر تامین این وسایل برای بسیاری از مردم به‌ویژه آنان که در حاشیه شهر زندگی می‌کنند سخت است، اما فکر می‌کنم این موضوع در حال حاضر اولویت ما نیست. گرچه باید توزیع ماسک و لوازم ضدعفونی کننده در تعداد بالا اتفاق بیفتد، اما مهم‌تر از آن موضوع ایجاد زیرساخت‌های درمان و شروع واکسیناسیون است که هنوز آنچنان که باید و شاید در کل کشور انجام نشده است و استان ما هم از این موضوع مستثنی نیست.
نماینده مردم چابهار درباره این موضوع که خبر‌هایی در خصوص وجود مشکل بر سر راه تدفین متوفیان در استان منتشر شده است، عنوان می‌کند: بنده راسا نمی‌توانم چنین مساله‌ای را تایید کنم که آمار مرگ چنان بالاست که کار از دست خارج شده باشد. شاید در هند چنین مواردی وجود داشته باشد، اما در استان ما فکر نمی‌کنم شرایط چنین باشد.
بیشتر بخوانید: چرا کرونا در سیستان‌وبلوچستان اوج گرفت؟
احتمال برپایی بیمارستان صحرایی در سیستان و بلوچستان
سعیده خاشی، فعال اجتماعی و نایب رئیس حزب اتحاد ملت منطقه سیستان و بلوچستان نیز درباره وضعیت کرونا در سیستان و بلوچستان به جامعه ۲۴ می‌گوید: مهم‌ترین مساله‌ای که با آن مواجه هستیم در رابطه با چالش‌های حوزه بهداشتی و پزشکی است. بخشی از مردم این توانایی را دارند که به پزشک و بیمارستان مراجعه کرده و دارو‌های تجویز شده را تامین کنند این درحالی است که ظرفیت بیمارستان‌ها پر شده و من افراد زیادی را می‌شناسم که به کرونا مبتلا شده و به خدمات پزشکی خاص نیاز دارند، اما نمی‌توانند از خدمات درمانی بهره‌مند شوند که این موضوع در حال حاضر مشکل بزرگی است. البته گفته‌اند که قرار است بیمارستان صحرایی برپا شود.
وی ادامه می‌دهد: درصد بالایی از شهروندان شهر‌های مهم سیستان و بلوچستان مانند زاهدان، نیک‌شهر و چابهار را حاشیه‌نشینان تشکیل می‌دهند و حاشیه‌های این شهر‌ها قابل توجه هستند. حاشیه‌ها سکونتگاه غیررسمی مردمی است که دسترسی کافی و کامل به خدمات دارویی، بهداشتی و درمانی ندارند به همین دلیل هم خدمات‌رسانی به آن‌ها به سختی انجام می‌شود. بسیاری از ساکنان این مناطق به کرونا مبتلا می‌شوند، اما به مراکز درمانی مراجعه نمی‌کنند و در آمار‌ها هم محاسبه نمی‌شوند.
نایب رئیس حزب اتحاد ملت منطقه سیستان و بلوچستان می‌افزاید: افراد فاقد شناسنامه نیز به دلیل نداشتن اوراق هویت از خدمات اجتماعی برخوردار نیستند که این افراد نیز به شمار قربانیان خاموش کرونا اضافه می‌شوند. این افراد به دنبال نداشتن شناسنامه، از خدمات بیمه هم برخودار نیستند و قطعا هزینه‌های دارویی و درمانی برای آن‌ها سنگین‌تر است. آن‌ها اگر به پزشک هم مراجعه کنند باز هم هویت‌شان ثبت نمی‌شود. به صورت کلی بیشتر این افراد توانایی مالی برای مراجعه به مراکز درمانی یا پزشک را ندارند.
وی با بیان اینکه موضوع دیگر حضور بیش از هزار نفر اتباع افغانستانی و پاکستانی در استان ماست، توضیح می‌دهد: بیشتر این افراد کارت اقامت دارند و می‌توانند از خدمات درمانی بهره‌مند شوند، اما بسیاری از آن‌ها همسران ایرانی دارند در نتیجه فرزندان آن‌ها همچنان درگیر گرفتن شناسنامه هستند که این موضوع نیز به سخت‌تر شدن شرایط موجود دامن می‌زند، چراکه بیشتر این افراد نیز از دهک‌های پایین درآمدی هستند دسترسی به خدمات مطلوب و استاندارد ندارند.
۱۰ شهرستان فاقد بیمارستان در سیستان و بلوچستان
خاشی با تاکید براینکه استان ما کلان‌ترین جامعه روستایی را در سطح کشور دارد، خاطرنشان می‌کند: این جامعه نیز با مشکلاتی مواجه است، به گفته استاندار تقریبا ۱۰ شهرستان ما فاقد بیمارستان هستند این موضوع باعث شده که فاصله بسیاری از روستا‌ها با اولین مرکز درمانی و بیمارستانی صد‌ها کیلومتر باشد. برای این مردم بسیار سخت است که بتوانند نیازهایشان را تامین کنند، حتی برای تامین خدمات اولیه بهداشتی و درمانی دچار مشکل هستند.
وی عنوان می‌کند: قطعی مکرر آب و برق نیز شرایط ما را مشکل‌تر کرده است، وضعیتی که از ابتدای تابستان آغاز شده و شهروندان را کلافه‌تر کرده است در این میان افرادی که از بیماران نگهداری می‌کنند شرایط مشکل‌تری دارند. از طرف دیگر درصد بالایی از روستا‌های ما به صورت سقایی آبرسانی می‌شود که این کمبود آب مشکلات مردم را دوچندان کرده است.
این فعال اجتماعی با یادآوری اینکه بیشتر روستا‌های ما تا پیش از چند ماه اخیر اکثر روستا‌های ما از کرونا مصون بودند، اظهار می‌کند: دلیل این موضوع هم آن بود که روستا‌ها کوچکتر و رفت و آمد‌ها کمتر بود و به همین دلیل هم بسیاری از روستا‌ها پاک بودند، اما بعد از کارزار‌های انتخاباتی و کشیده شدن کمپین‌های تبلیغاتی برای انتخابات ریاست‌جمهوری و شورای شهر به روستا‌ها و حاشیه شهر‌ها ما با موجی از ابتلای بیمارانی مواجه هستیم که به هیچ‌یک از خدمات بهداشتی و پزشکی دسترسی دسترسی ندارند. این موضوع باعث سردرگمی مردم شده است.
وی با بیان اینکه در استان ما تنها حدود ۳۰ درصد از واجدین شرایط دریافت واکسن از این موضوع استقبال کرده‌اند، می‌گوید: دلیل این موضوع برخی نگاه‌های سنتی حاکم بر استان ماست به این معنا که برخی از مردم با توجه به مناسبات خاص قومی و مذهبی به این مساله معتقد نیستند، اما این موضوع هم نمی‌تواند تنها علت باشد چراکه اطلاع‌رسانی علوم پزشکی نامناسب بود. مثلا والدین من منتظر بودند که از مرکز بهداشت محله برای دریافت واکسن تماس گرفته شود که این کار انجام نشد بنابراین عدم اطلاع‌رسانی گسترده هم می‌تواند از جمله دلایلی باشد که به شرایط فعلی دامن زده است.
خاشی خاطرنشان می‌کند: ما همه می‌دانیم که بخشی از مردم پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نکردند، اما ما در شرایط بحرانی هستیم و گفتن و تکرار این مساله نمی‌تواند ناکارآمدی سیستماتیک و توسعه نیافتگی تاریخی در استان ما و ضعف آن در مواجهه به بحران را بپوشاند، انتظار ما این است که حداقل اینبار دست از سر مردم بردارند و نگویند که شما مقصرید این نخ‌نماترین و آسان‌ترین راه حل است.
وی اضافه می‌کند: توصیه من آن است که کمک‌ها به استان ما ۳ قسمت باشد یکی کمک‌های رسانه‌ای، برای حساس کردن جامعه نسبت به این بحران گرچه که متاسفانه هر وقت کار استان ما به بحران می‌کشد فریادهایمان شنیده می‌شود یکبار سیل، یکبار کرونا. دوم کمک‌های معیشتی به مردم که مجبور بودند ساعت‌ها در صف نفت و گاز و آذوقه باشند. بهتر است مبالغی جمع‌آوری شده و ملزومات برای مردم تهیه شود. کمک سوم مربوط به کمک‌های پزشکی و تخصصی است که نیاز به تبیین و اطلاع‌رسانی از سامانه‌های وزارت بهداشت و سمن‌های مرتبط دارد و ورود جدی و حرفه‌ای در این حوزه صورت گیرد که منجر به بحرانی دیگر نشود. در استان با کمبود اکسیژن و ونتیلاتور مواجه هستیم، اما آنطور که شنیده‌ایم سمن‌ها و ستاد اجرایی فرمان امام به موضوع ورود کرده‌اند، اما میزان کارآمدی را نمی‌دانم.
خاشی عنوان می‌کند: چند شب پیش هم تیم واکنش سریع وزارت بهداشت وارد استان شدند که جهشی ایجاد شده و خوشبختانه همه بیشتر به فکر شدند. اگر تعطیلی یک هفته‌ای اعلام شود شاید بتوانیم از عمق بحران کم کنیم.
نایب رئیس حزب اتحاد ملت منطقه سیستان و بلوچستان درباره این موضوع که آیا برای تدفین متوفیان کرونا با مشکل خاصی روبه رو هستید؟ می‌گوید: آرامستان‌های زیادی در سراسر استان وجود دارد و تاجایی که می‌دانم این مجموعه‌ها برای تدفین قربانیان اخیر با چالش‌های زیادی مواجه هستند و ممکن است که تعدد قربانیان برای آرامستان‌ها مشکلاتی را ایجاد کرده باشد.
