آموزش و پرورش ۱۴۰۰ و چالش شایستگی حرفه‌ای منابع انسانی
رویداد۲۴ آموزش و پرورش 1400 در نتیجه تغییرات بی سابقه‌ای که در عرصه فن آوری های نوین ارتباطی و پویایی محیط یادگیری دانش آموزان پیش آمده با چالش های عمده ای روبرو است. چالش هایی که بشر عصر ارتباطات مجازی را یا در مسیر بهره گیری از فرصت های برخورداری از رفاه اجتماعی بالاترقرار خواهد داد یا در مسیر ساختن تهدیدات و مخاطراتی برای نظام های هنجارمند اجتماع های سنتی سر گردان می نماید.
اگر نقش دانش نو را درتغییرات پیرامون زندگی خود بپذیریم و این شرایط را برای نسل های آینده نیز فهم پذیر نماییم، نا چار به اتخاذ رویکردی پرسشگرانه در برابرنگرش آموزش و پرورش به نقش و جایگاه معلم در فرآیند یادگیری هستیم؛ بر این اساس این نوشتار استنباط خود از چالش های محیط آموزش رسمی را با سوال چرایی و چگونگی عدم توجه به عوامل تاثیر گذار بر شکاف شایستگی و اخلاق حرفه ای معلمی با نیاز های غیر کنترل شده مجازی دانش آموزان بیان می کند.
چالش هایی که بحران شناختی گفتمان آموزش مرکز محور سنتی بر محیط شغلی معلمان و محیط یادگیری های مجازی غیر کنترل شده ایجاد نموده موجب گردیده است؛ که سهم سیاستگذاری های غیر علمی آموزش و پرورش در ایجاد شکاف شایستگی و اخلاق حرفه ای معلم با نیاز های متنوع محیط مجازی نادیده انگاشته شود. آنچه این نوشتار را مجاب می نماید تا با رویکردی پرسشگرانه انتقادی_ هنجاری به پارادایم و گفتمان های حاکم بر محیط شغلی منابع انسانی نظام آموزش رسمی کشور بپردازد؛ رنج بزرگ امروز جامعه ای است که نظام های آموزشی آن اعم از مدرسه، دانشگاه ، رسانه، سازمان های مردم نهاد، اقتصادوبازار وغیره ناتوان از درک روابط ارگانیکی انسان با محیط مجازی پیرامون خود آنهم در یک تعامل جهان نگرانه است.
امروز که آموزش و پرورش ما به وظایف اصلی خود در جامعه پذیر نمودن دانش آموزان و شناخت ابعاد چندگانه هوشمندی های شناخته شده جهانی به فرزندان ما ناتوان گشته و بازی را به رقبای اصلی خود در فضا های مجازی نوین باخته است، اخلاق حرفه ای و کنش های شغلی درون نظام آموزش کشور مورد پرسش های نا کار آمدی در عصر ارتباطات مجازی است.
آموزش و پرورش در عصر فن آوری های نوین و گسترش روز افزون الگو پذیری در شبکه های اجتماعی دچاراختلال در ایفای نقش رهبری اخلاقی جامعه گشته است؛ تا بروز هر گونه بحران طبیعی و انسان ساز به سهولت بتواند تعارضات اجتماعی غیر مدنی را بسیار شدید تر از قبل باز تولید نماید. نهاد های آموزشی که در سایه برخورداری از اخلاق حرفه ای منابع انسانی خود وظیفه و مسئولیت کنترل و حل منازعات را بر عهده دارند، در نبود هدفگذاری های استراتژیک واقعی و برنامه های راهبردی خود ایجاد کننده بستر منازعات غیر معقول اجتماعی می باشند. نهاد آموزشی که باید توانش ساختن سازمان ها و مجامع حرفه ای تامین کننده رفاه اجتماعی و اقتصادی جامعه را داشته باشند دچار بحران شناختی در تعامل نیروی انسانی خود با محیط های شغلی و یادگیری مجازی است. بحرانی که ریزش سرمایه های علمی و عقلانی درون سازمانی آن می تواند راهبرد های رسیدن به اهداف عالی نظام آموزش کشور را دچار خطا های شناختی نماید.
خطا های شناختی آموزش و پرورش 1400وریزش اخلاق حرفه ای
آموزش و پرورش 1400 در سایه بحران کوید 19 و تعطیلی آموزش حضوری در مدارس در معرض تهدیدات بسیار وسیع فضا های مجازی آموزش غیر رسمی از یک سو و ریزش سرمایه های اجتماعی نیرو های انسانی خود که در زوال اخلاق حرفه ای و شایستگی منابع انسانی نمود عینی یافته است قرار دارد. جهش وضعیت محیط آموزشی از بستر دانش کنترل شده مرکز محور عمودی به فضای بدون مرز رسانه های اجتماعی پیامد های نا خواسته ای را گریبانگیر آموزش و پرورش نموده است.
هنجار های حاکم بر بستر شکل گیری یادگیری در محیط آموزش مجازی مورد تهدیدات ناشی از شکاف شایستگی و اخلاق حرفه ای وزیست و معیشت معلمان و نگرش های کارمند محور دولت به آموزش و پرورش واقع شده است؛ تا ويژه گی‌هاي اخلاق حرفه‌اي مانند دلبستگي به كار، روحيه مشاركت و اعتماد، ايجاد تعامل با يكديگر، مسئولیت اجتماعی و وفاداری که از مبانی اخلاق حرفه ای در هر سازمانی می باشد مورد چالش های اساسی واقع شوند، چالشی که جنبه های فردی، سازمانی و محیطی اخلاق حرفه ای معلمان را درگیر نموده راهبرد های رسیدن به افق های دوردست آموزش و پرورش را نیز مورد تهدید جدی قرار داده است.
عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سياسی و از طرفی ديگر وضعیت معیشتی و میزان حقوق دریافتی و مزایای مادی ومعنوی دیگر سازمان‌ها و ادارات دولتی و عوامل رقابتی بين آنها، از جمله عوامل تأثيرگذار بر اخلاق حرفه‌ای معلمان می باشد که در دهه های اخیر مورد اعتراض واقع شده است. ریزش اخلاق حرفه ای ناشی از نبود احساس امنیت اقتصادی روز به روز شکاف بین شایستگی حرفه ای با نیاز های محیط یادگیری دانش آموزان را بیشتر نموده است. شکافی که با پیدایش بحران های طبیعی و انسان ساز پتانسیل عمیق تر شدن را نیز دارا می باشد. امروزه اپیدمی های جهانی مانند کرونا ویروس که تاثیر مستقیمی بر آموزش حضوری مدارس در سطح جهانی داشت بستر آشکار شدن این شکاف عمیق شده در سالیان اخیر را در کشور های کمتر توسعه یافته فراهم نموده است.
باید ها و نباید های آموزش و پرورش 1400
امروزه بسياری از کشورها در جهان توسعه یافته به اين بلوغ رسيده‌اند که شکاف شایستگی حرفه ای با محیط یادگیری فرزندان جامعه یک بحران عظیم آموزشی است؛ که در بستر آن بی اعتنایی به مسائل اخلاقي و فرار از مسئوليت‌ها و تعهدات اجتماعی، بروز فساد های سیستماتیک و...، منجر به از بين رفتن امکان تحقق آرمان های انسانی آموزش و پرورش های متعالی اندیش می گردد. به همين دليل، بسياری از سیستم های آموزشی موفق برای تدوين استراتژی اخلاقی احساس نياز کرده، و به اين باور رسيده‌اند که بايد در آموزش و پرورش يک فرهنگ مبتنی بر تامین نیاز های تاثیر گذار بر تثبت وتداوم اخلاق حرفه ای رسوخ کند.
از اين‌رو، كوشيده‌اند به تحقيقات درباره اخلاق حرفه‌ای معلمان و عوامل تاثیرگذار بر برساخت متداول شایستگی حرفه ای آنان جايگاه ويژه‌ای بدهند. تاثیر عوامل مادی و سطح رفاه اقتصادی و منزلت و پایگاه اجتماعی بر گسترش اخلاق حرفه ای معلمان و پر نمودن شکاف شایستگی با نیاز های واقعی و مجازی دانش آموزان اثبات شده است. نهاد های آموزشی در سایه محقق كردن اين امر است؛ كه می توانند تصحیح و تقویت انگیزش، ارتقاء مهارت، افزایش توان وتحول نگرش، احساس وفاداری به سازمان وتعامل با محیط آموزشی را درمنابع انسانی خود نهادینه نمایند. ناتوانی در تامین نیاز های ابتدایی واولیه منابع انسانی آموزش و پرورش کشور های کمتر توسعه یافته ای مانند ایران را در زمان بحران های نوپدید بیشتر دچار چالش در اخلاق حرفه ای منابع انسانی می گرداند.
بر این اساس برای مدیریت بحران اخلاق حرفه ای منتهی به ریزش سرمایه های علمی و عقلایی جامعه، آموزش و پرورش نیاز مند تعریف نوین وانتقادی از راهبرد های محدودیت ساز گذشته در زمینه تعامل با منابع انسانی خود است. تصمیم سازان نظام آموزش کشور به منظور مقابله با انقطاع و گسست در امر جامعه پذیری اجتماعی دانش آموزان و کم ارزش شدن هنجار ها و ارزش های پذیرفته شده در محیط های شغلی باید توجه ویژه به تعادل بین منابع انسانی و نیاز های آنها و نیاز های محیط یادگیری دانش آموزان داشته باشند تا بتوانند نیاز های محیط شغلی معلمان را با نیاز های محیط یادگیری مجازی منطبق نماید. این درصورتی قابل تحقق است؛ که تهدیدات بالقوه و بالفعل اخلاق حرفه ای معلمان شناسایی و عوامل اقتصادی واجتماعی تاثیر گذار بر ریزش شایستگی حرفه ای معلمان مورد توجه دولت قرار گیرد.
عواملی مانند نظام رتبه بندیی فرهنگیان، فوق العاده شغلی، همسان سازی دریافت ها و نظام سنجش کمی و کیفی مدرن که تحقق و اجرای آنها آن باروی کار آمدن دولت جدید مورد سوال قرار گرفته است، می تواند احساس تعلق و وفاداری و حتی مسئولیت اجتماعی معلمان را در آستانه آغاز سال تحصیلی جدید مورد تهدیدی جدی قرار دهد.
بدیهی است هرگونه برنامه ریزی های استراتژیک و راهبردی نیل به اهداف عالی آموزش و پرورش بدون در نظر گرفتن شکاف ایجاد شده بین اخلاق حرفه ای معلمان و نیاز های غیر کنترل شده مجازی دانش آموزان نشان از بحران شناختی در نهاد های تصمیم ساز سیاست های اجرایی آموزشی کشور دارد؛که خطا های شناختی وسیعی را متوجه آموزش و پرورش 1400 کشور می سازد. و راه رهایی از این وضعیتی که شایستگی واخلاق حرفه ای معلمان را تهدید نموده است؛ اصلاح وباز اندیشی در نگرش های کارمند محور به معلمینی است؛ که اندیشه آنان در آغاز سال تحصیلی جدید معطوف به تامین نیاز های اولیه زندگی است. تنها با فراتر رفتن از مفهوم معيشتی است که منابع انسانی آموزش و پرورش در فعاليت وکار حرفه‌ای خود از سطح گذران زندگی مادی فراتر می آيند واحساس کارآيي و اثربخشی ومفید واقع شدن در محیط شغلی آنها بستر شکل گیری اهداف عالی نظام آموزش و پرورش را مهیا می نماید.
سیروس امین زاده
دانش آموخته علوم سیاسی
