مذاکرات وین در برابر مطالبات سنگین ایران

رویداد۲۴ روز دوشنبه در وین، دور هفتم مذاکرات پیرامون احیای برجام آغاز شد. پیش بینی ها در خصوص آن فعلا خوشبینانه به نظر نمی رسد: ایرانی ها در توسعه برنامه هسته ای در مقایسه با سال 2015 میلادی، بسیار پیشرفت کرده اند و فعلا، شرایط غیر عملی را به واشنگتن برای عقد توافق هسته ای جدید پیشنهاد کرده اند. تهران نمی خواهد این موقعیت و دستاوردهای هسته ای اش را از دست بدهد. افزون بر آن، ایران به بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی اجازه بازدید از تاسیسات کرج را نداده است. امریکا به ضعف اقتصادی ایران واقف است و به احتمال زیاد، تعجیلی نشان نخواهد داد.

هدف اصلی کشورهای شرکت کننده در مذاکرات وین، متقاعد کردن نمایندگان ایران و امریکا به رسیدن به سازش های مشخص است. این نشست به ریاست انریکه مورا برگزار می شود. در شرایط کنونی، کارشناسان بازگشت زود هنگام به توافق هسته ای را پیش بینی نمی کنند. تغییر قدرت در امریکا پس از ازسرگیری تحریم های ضد ایرانی دونالد ترامپ، بر خلاف انتظارات، به پیشرفت سریع در مذاکرات منجر نشد. پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری، می توانست به نقطه عطفی در مذاکرات تبدیل شود. کاخ سفید از ایران طلب نرمش و سازش می کند و ایران با این موضوع کنار نمی آید. تا حدودی، این رویکرد بایدن قابل درک است. موضع تهران پس از برخی تنش ها در روابط با غرب و پیروزی ابراهیم رئیسی سخت تر شده است. در حال حاضر به نظر می رسد تهران عمدا شرایطی را تعیین می کند که برای امریکا غیرممکن به نظر می رسد. افزون بر آن، در هفته گذشته، رافائل گروسی پس از سفر به ایران، کمترین نتیجه ای عایدش نشد و نتوانست ایرانی ها را به دادن امتیاز قانع کند.

بیشتر بخوانید: همه طرف‌های برجام علیه مواضع تهران/ متن توافق شده در ۶ دور گذشته تغییر می‌کند؟

ولادیمیر ساژین، کارمند علمی ارشد انستیتوی خاور شناسی آکادمی علوم روسیه، می گوید: «ایران بر این امر پافشاری دارد که مذاکرات فقط در خصوص لغو تمامی تحریم ها باشد. تهران همچنین، می خواهد تا واشنگتن مسئولیت فسخ برجام را بپذیرد و لغو تحریم ها را حتی پس از تغییر دولت در امریکا تضمین کند. افزون بر آن، ایران می خواهد امریکا ضررهای وارده را که به مبلغ 1 تریلیون دلار ارزیابی کرده، پرداخت کند.»

ولادیمیر ساژین تصریح کرد که هر دو طرف نمی خواهند گام اول را بردارند، اما تهران با مطالبات گسترده خود در حقیقت فضای مانور خود را کاهش داده است. برگ برنده تهران، برنامه هسته ای اش است و توسعه آن از سال 2015 میلادی، بسیار چشمگیر بوده است. ایرانی ها سانتریفیوژهای خود را تغییر داده اند و حدود 120 کیلوگرم اورانیوم غنی شده 20 درصدی و 20 کیلوگرم اورانیوم غنی شده 60 درصدی در اختیار دارند. کارشناسان هسته ای خاطر نشان می کنند که از 60 درصد تا 90 درصد غنی سازی کار چندان دشواری نیست. غنی سازی 90 درصدی پتانسیل تولید سلاح هسته ای بشمار می رود. بر اساس برجام، سطح غنی سازی نباید از 3.6 درصد بالاتر باشد.

این واقعیت مطرح است که اقتصاد ایران رو به فروپاشی است. به گفته ولادیمیر ساژین، 30 میلیون نفر از شهروندان ایران زیر خط فقر زندگی می کنند، کسری بودجه زیادی وجود دارد و تورم سالانه به 60 درصد می رسد. از این رو، جو بایدن تعجیلی نشان نخواهد داد. موضع امریکا همچنان قدرتمند و قوی است و تاکنون سازش ناپذیری طرفین باعث شده تا نگاه بدبینانه ای به دور بعدی مذاکرات وجود داشته باشد.