تاریخ انتشار: ۱۳:۲۲ - ۰۸ بهمن ۱۴۰۰
تعداد نظرات: ۲ نظر
رویداد۲۴ بررسی می‌کند؛

تاریخچه اختلافات روسیه و اوکراین / قدرت نظامی کی‌اف و مسکو چگونه است؟

با تجمع بیش از ۱۰۰ هزار سرباز روسی در امتداد مرز با اوکراین، خطر درگیری در شرق اروپا وجود دارد. رویداد۲۴ در این گزارش سابقه اختلاف روسیه و اوکراین را بررسی کرده است و با مقایسه توان نظامی دو کشور نشان داده با آغاز جنگ چه اتفاقی رخ خواهد داد؛ ورود آمریکا و درگیری همه جانبه ناتو و روسیه و سایر کشورهای عضو پیمان امنیت جمعی نخستین پیامد جنگ روسیه و اوکراین است.

جنگ اوکراین و روسیه

رویداد۲۴ مژده کریمی: اختلاف روسیه و اوکراین بر سر شبه جزیره کریمه آنقدر بالا گرفته که هر لحظه احتمال درگیری مسقیم وجود دارد. برخی ناظران افزایش تنش میان دو کشور را حتی به مذاکرات وین و فشار روسیه به آمریکا برای تن دادن به توافق هسته‌ای با ایران نیز تفسیر کرده‌اند. دلیل این تنش‌ها هر چه باشد، وضعیت به گونه‌ای است که در شمال ایران دو کشور روسیه و اوکراین تا مرز آغاز یک جنگ بزرگ پیش رفته‌اند؛ جنگی که نه تنها پای این دو کشور، بلکه پای ناتو را نیز به میان خواهد کشید.

سابقه اختلاف روسیه و اوکراین

اوکراین سال‌هاست که پس از استقلال از روسیه به پیمان ناتو پیوسته است و با توجه به اینکه همه کشورهای استقلال یافته عضو «پیمان امنیت جمعی» هستند، راه جداگانه و تکروی اوکراین چندان برای ولادیمیر پوتین خوشایند نیست؛ چه آنکه اوکراین برای روسیه نه تنها یک همسایه، بلکه منطقه‌ای با هزاران سال سنت تاریخی به شمار می‌رود؛ چنانچه زمانی حتی کی‌اف پایتخت روسیه بزرگ هم بوده است و این رابطه حتی در دوران تزارها نیز آسیب ندید. در دوران کمونیستی روسیه نیز علاوه بر اعتقادات اقتصادی و مرام‌های سیاسی، این اتحاد اوکراین و بلاروس‌ها بود که توانست اتحاد جماهیر شوروی قوام ببخشد و با این شرایط طبیعی بود که نزدیک شدن اوکراین به آمریکا و فاصله گرفتن از پدر معنوی خود (روسیه) برای رهبران روس رضایت‌بخش نباشد، به همین دلیل بود که پوتین نارضایتی خود را اینگونه نشان می‌داد: «مطمئنم که حاکمیت واقعی اوکراین تنها در صورت مشارکت با روسیه امکان‌پذیر است. ما همیشه با هم چندین برابر قوی‌تر و موفق‌تر بوده و خواهیم بود چون که ما یک ملت هستیم.»

اگرچه جدایی اوکراین از روسیه، چهار ماه قبل از فروپاشی حکومت کمونیستی شوروی و بر اثر یک رفراندوم رخ داد، اما این جدایی هم عاملی نبود که رابطه دو کشور آسیب ببیند. این رابطه تا سال ۲۰۰۴ مناسب بود اما در این سال انتخاباتی جنجالی در پی ماه‌ها اعتراض و تحصن و اعتصاب در اوکراین برگزار شد که از آن به نام «انقلاب نارنجی» یاد می‌شود که در حقیقت نوعی «انقلاب دموکراتیک» هم به شمار می‌رفت در این رخداد رئیس جمهوری و دولت طرفدار روسیه سرنگون شد. از آن زمان تنش میان اوکراین و روسیه آغاز شد و با تلاش اوکراین برای عضویت در اتحادیه اروپا و ناتو به اوج خود رسید.

روسیه نیز برای جلوگیری از اقدامات بیشتر اوکراین که در حقیقت پای آمریکا را به منطقه باز می‌کرد، به اوکراین حمله کرد. مشابه این اتفاق در لیتوانی، استونی و لتونی نیز رخ داده بود و در آنجا آمریکا به جای روسیه دست بالا را پیدا کرده بود. کما آنکه از زمان عضویت اوکراین در ناتو، مانورهای نظامی مشترکی با آمریکا برگزار کردند و سلاح‌هایی مثل موشک‌های ضد تانک از آمریکا و پهپاد از ترکیه تحویل گرفته است. با نزدیک شدن بیش از حد اوکراین به امریکا که تهدیدی بزرگ برای روسیه به شمار می‌رفت، روسیه بر سر حاکمیت بر شبه جزیره کریمه به اوکراین حمله کرد.

نیرو‌های روسی ابتدا ساختمان‌های دولتی و پایگاه‌های نظامی در فرودگاه‌های شبه‌جزیره کریمه را تصرف کردند و در عرض چند روز تعداد نیرو‌های روسی در منطقه به ۱۵ هزار نفر افزایش یافت. روسیه دلیل حمله را حفظ حقوق شهروندان روس‌تبار و روس‌زبان شرق اوکراین، بیان کرد و سرانجام در مارس ۲۰۱۴ همه‌پرسی وضعیت کریمه توسط دولت شبه‌جزیره کریمه از مردم کریمه برای پیوستن به روسیه برگزار شد که در نتیجه آن، روسیه کریمه را جزء جدایی ناپذیر خود خواند؛ البته آمریکا این اقدام روسیه را اشغال نظامی کریمه توصیف کرده بود.

حالا پس از ۷ سال یکبار دیگر اختلافات بالا گرفته است؛ آمریکا احتمال جنگ را بالا می‌داند و نیروهای انسانی و کارمندان خود را از اوکراین فرا خوانده است؛ چه اینکه تجمع بیش از ۱۰۰ هزار سرباز روسی در امتداد مرز با اوکراین، به معنای خطر درگیری در شرق اروپا است.

آمریکا البته حمایت خود را از اوکراین بیان کرده است؛ کما آنکه ارتش این کشور اعلام کرده ۸۵۰۰ سرباز را که در صورت فعال شدن نیروی واکنش سریع ۴۰ هزار نفری ناتو، آماده استقرار در شرق اروپا هستند را در حالت آماده باش قرار داده است.


بیشتر بخوانید: رفتارهای متناقض مسکو در تعامل با غرب/ روسیه با پرونده اوکراین در مذاکرات وین گروکشی می‌کند؟


پس از مذاکرات پرمخاطره هفته اخیر بین آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا و سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه، انتظار می‌رود واشنگتن در این هفته  به درخواست‌های امنیتی روسیه پاسخ کتبی بدهد. ظاهرا روسیه برنامه‌ریزی برای حمله را انکار می‌کند، اما این امر کمک چندانی به کاهش ترس اوکراین نکرده است. با خروج برخی از کارکنان سفارت بریتانیا و ایالات متحده از اوکراین، اقدامات محتاطانه در حال اجراست. 

جدول زمانی از الحاق کریمه تا کنون

نمودار زیر برخی از نقاط مهم  کلیدی را از زمان الحاق کریمه توسط روسیه از اوکراین در سال ۲۰۱۴ نشان می‌دهد. در جدول پیداست که نیروهای نظامی به مرور افزایش یافته‌اند.

شبه جزیره کریمه

جدول روزشمار اختلاف روسیه و اوکراین


روزشمار آغاز اختلاف روسیه و اوکراین به نقل از الجزیره چنین است: در فوریه ۲۰۱۴ اعتراضات ضد دولتی در اوکراین به اوج خود رسید و جرقه تظاهرات ضد انقلابی در منطقه دونباس زده شد. در ماه فوریه روسیه به کریمه حمله کرد و در ماه مارس الحاقیه آن صادر شد. در سپتامبر ۲۰۱۴ توافقنامه مینسک که خواستار آتش بس بود در  بلاروس امضا شد اما این قرارداد ظرف چند روز پس از امضاء از بین رفت. در فوریه ۲۰۱۵ توافقنامه جدید مینسک با آتش بس جدید تحت نظارت سازمان امنیت و همکاری اروپا و خروج تسلیحات سنگین از هر دو طرف امضا شد. در ژوئن ۲۰۱۷ ، پارلمان اوکراین قانونی را تصویب کرد تا هدف خود برای پیوستن به ناتو را مجدداً اعلام کند.

در سپتامبر ۲۰۲۰، زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، یک استراتژی امنیتی را تصویب کرد که پایه های مشارکت با ناتو را ایجاد می‌کرد. در سال ۲۰۲۱ نیروهای روسی در مرز اوکراین در حال تجمع بودند.

پوتین در ژوئن مقاله‌ای درباره وحدت تاریخی روس‌ها و اوکراینی‌ها منتشر کرد که در آن روابط تاریخی بین روسیه اوکراین و بلاروس را تشریح کرد. در دسامبر ۲۰۲۱ حدود ۱۰۰ هزار سرباز روسی در امتداد مرز اوکراین متمرکز شدند. در ژانویه ۲۰۲۲ روسیه ناتو و OSCE مذاکرات دیپلماتیک برگزار کردند. آمریکا و روسیه برای تشدید تنش ها در اوکراین در ژنو دیدار کردند.


نیروهای روسی در کجا مستقر هستند؟

در حال حاضر حدود ۱۰۰ هزار نیرو در امتداد مرز اوکراین و حدود ۲۰۰ هزاز نیرو در نزدیکی استان های دونتسک و لوهانسک مستقر هستند. انتظار می‌رود رزمایش‌های نظامی بین نیروهای روسیه و بلاروس در هفته‌های آینده به عنوان بخشی از مانورهای «عزم متفقین» در حاشیه غربی بلاروس آغاز شود. روسیه قبلاً نیروهای نظامی و دو گردان از موشک‌های زمین به هوای اس-400 را به بلاروس فرستاده است. 

به گزارش رویترز، دولت بلاروس روز دوشنبه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده است «ورود نیرو‌های نظامی و سخت‌افزار روسیه به بلاروس برای مانور‌های مشترک فوریه انجام شد.»

الکساندر فومین معاون وزیر دفاع روسیه به خبرگزاری اینترفاکس گفته هدف از این رزمایش تنظیم دقیق وظایف سرکوب و دفع تجاوزات خارجی در طول عملیات دفاعی، مقابله با تروریسم و حفاظت از منافع کشور اتحادیه است.

مسیرهای حملات احتمالی روسیه به اوکراین

مذاکرات دیپلماتیک روسیه و اوکراین به بن‌بست رسیده است. اگر دیپلماسی نتواند بن‌بست کنونی را باز کند، قدرت‌های غربی می‌ترسند که روسیه در هر زمان ممکنی به اوکراین حمله کند. بر اساس تجزیه و تحلیل مرکز مطالعات استراتژیک، روسیه بسته به اهداف کرملین ممکن است از سه مسیر احتمالی  پیشروی کند.

مسیر شمالی

نیروهای روسیه می توانند از شمال به سمت کیف پیشروی کنند و اگر بلاروس از سیستم جاده‌ای و ریلی خود استفاده کند، نیروهای روسی می توانند از شهر مازیر در جنوب شرقی بلاروس به سمت اوکراین حرکت کنند.

مسیر مرکزی

روسیه همچنین می تواند نیروهای خود را از «جمهوری» دونتسک به سمت شهر زاپروژیا در جنوب مرکزی اوکراین  و رود دنیپر بفرستد تا مرزهای خود را به سمت غرب گسترش دهد.

پشتیبانی انسانی و نظامی از جمهوری خلق دونتسک توسط روسیه انجام می‌گیرد. اوکراین آن را یک گروه تروریستی می‌شناسد و با دونتسک و لوهانسک در جنگ است.

مسیر جنوبی

اگر روسیه به دنبال تامین آب شیرین کریمه و مسدود کردن دسترسی اوکراین به دریا باشد، می‌تواند از جنوب به سمت شهر بندری خرسون پیشروی کند؛ در حالی که نیروهای مسلح به سمت شهر ملیتوپل پیشروی می‌کنند تا با سربازان در امتداد ساحل دریای آزوف که بخش شمالی دریای سیاه است ملاقات کنند. امکان دارد که روسیه بخواهد یک پل زمینی به کریمه ایجاد کند که شامل تصرف بندر ماریوپل باشد.

پوتین و مشکلی به نام گسترش ناتو به سمت شرق

ناتو قدرتمندترین ائتلاف نظامی جهان است که ۳۰ عضو دارد و بودجه آن ۱.۵۶ میلیارد یورو است. سازمان پیمان آتلانتیک شمالی که در سال ۱۹۴۹ تأسیس شد، در ابتدا برای جلوگیری از گسترش شوروی ایجاد شد و حالا هم نقش خود را به خوبی نشان می‌دهد؛ از لیتوانی و استونی و بلاروس گرفته تا اوکراین همه مناطقی است که ناتو آن را در تصرف خود در آورده است.

روسیه با پایگاه‌های ناتو در نزدیکی مرز‌های خود مخالف است و خواستار تضمین کتبی عدم گسترش ناتو به سمت شرق شده است که یکی از خواسته‌های اصلی کرملین این است که اوکراین هرگز اجازه نداشته باشد به ناتو بپیوندد و این  اقدامی است که آن را خط قرمز می‌داند اما اوکراین برای پیوستن به ناتو ابراز علاقه کرده است و در سپتامبر ۲۰۲۰، زلنسکی رییس جمهور اوکراین  یک استراتژی امنیتی را تصویب کرد که پایه‌های مشارکت با ناتو را با هدف عضویت ایجاد کرد.


ناتو قدرتمندترین ائتلاف نظامی جهان است که ۳۰ عضو دارد. روسیه با پایگاه‌های ناتو در نزدیکی مرزهای خود مخالف است و خواستار تضمین کتبی شده است که ناتو به سمت شرق گسترش نخواهد یافت. سال ۱۹۴۹ بلژیک کانادا دانمارک ایرلند ایتالیا لوگزامبورگ نوروژ پرتغال هلند بریتانیا و آمریکا پیمان آتلانتیک شمالی را امضا کردند و امروز کشورهای زیادی به آن پیوسته‌اند.


مقایسه قدرت نظامی روسیه و اوکراین

رو در رویی نظامی اوکراین و روسیه

روسیه یکی از قدرتمندترین ارتش‌های جهان را دارد. این کشور در رده پنج کشوری قرار دارد که بیشترین هزینه را برای ارتش خود دارند. در سال ۲۰۲۰ روسیه ۶۱/۷ میلیارد دلار برای ارتش خود هزینه کرد که ۱۱/۴ درصد از هزینه‌های دولت را تشکیل می‌داد. در مقایسه، بر اساس موسسه تحقیقات صلح بین المللی استکهلم، اوکراین ۵/۹ میلیارد دلار برای ارتش خود یا ۸/۸ درصد از هزینه‌های دولت هزینه کرده است.

مسکو قبلاً تسلیحاتی را از جمله سامانه‌های موشکی بالستیک کوتاه‌برد، سامانه‌های پرتاب موشک، تانک‌های جنگی و توپخانه یدک‌کشی را در فاصله مشخصی از اوکراین مستقر کرده است.

تعدادی از کشور‌ها تجهیزات نظامی از جمله موشک‌های ضد زره جاولین از استونی و موشک‌های ضد هوایی استینگر از لتونی و لیتوانی به اوکراین ارسال کرده‌اند. کی‌اف همچنین از پهپاد‌های بایراکتار یا بیرقدار ساخت ترکیه برای شناسایی استفاده می‌کند.

روز یکشنبه، اوکراین دومین محموله تسلیحاتی را از ایالات متحده که در ماه دسامبر توسط جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا تصویب شد را به عنوان بخشی از بسته دفاعی ۲۰۰ میلیون دلاری دریافت کرد.

خبر های مرتبط
خبر های مرتبط
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۲
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۳:۳۶ - ۱۴۰۰/۱۱/۰۸
6
1
تو اوکراین انقلاب دموکراتیک نشد
انقلاب رنگی شد همون ۸۸ سبزی که برای ما هم نقشه کشیده بودن ولی زدیم تو دهنشون
پاسخ ها
رضا
| Germany |
۰۰:۳۴ - ۱۴۰۰/۱۱/۰۹
احسنت بر شما نینجاهای مزدور که فقط زورتون به ملت بدبخت میرسه
از کرملین چه خبر؟؟
سرورانتونو رو با هل انداختن تو ساختمون و با اردنگی فرستادن بیرون
اون برو بچه ها رو هم مثل فلفلهای مسموم پس فرستادن از باکو
نظرات شما
پیشخوان