«شفافیت» در پستوی بهارستان خاک می‌خورد
رویداد۲۴ شفافیت آراء نمایندگان یکی از شاخص‌های اطلاعاتی است که در بسیاری از کشور‌های دنیا وجود دارد. این طرح در کشور ما نیز با تلاشی عده‌ای از نمایندگان مطرح شده و طرح جدید آن در ابتدای فعالیت مجلس یازدهم اعلام وصول شده است.
حسینعلی حاجی دلیگانی که همراه محمدجواد فتحی یکی از دو پیگیران اصلی این طرح است، درباره اهمیت آنگفته بود: «یکی از بهترین معیار‌های ارزیابی مردم از نمایندگان خود در مجلس این است که مردم بدانند نمایندگان آن‌ها در خصوص طرح‌ها و لوایح چه نظراتی داشته‌اند و این می‌تواند برای کشور مفید باشد».
اما این طرح باوجود حساسیت افکارعمومی نسبت به فرجام آن و برخلاف حمایت ظاهری تعداد اکثریت بالایی از نمایندگان، پس از حدود ۲۲ ماه هنوز به مرحله تصویب در صحن نرسیده و با انتقال به پستو، خاک می‌خورد.
به گفته حسین‌زاده بحرینی رئیس کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس، «این طرح تاکنون دوبار به صحن آمده، در نسخه اول دامنه شفافیت خیلی بازتر و وسیع‌تر دیده شده بود و شفافیت بیشتری مدنظر بود. مخالفین به کمیسیون آمدند و دغدغه‌های خود را مطرح کردند، پس از آن نتیجه این شد که کمیسیون نسبت به طرح قبلی یک مقدار دست پایین‌تر را بگیرد. نسخه‌ای که اکنون در نوبت طرح در صحن، قرار دارد؛ آن دغدغه‌ها را برطرف کرده، اما به همان میزان از شفافیت هم کاسته شده است.»
نمایندگان موافق این طرح به‌استناد مواد ۱۱۹ و ۱۲۰ آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی خواهان رأی‌گیری درباره طرح شفافیت آرای نمایندگان، خواستار رای یری شفاف و علنی هستند و می‌گویند، کافی است آرای اخذشده توسط دستگاه الکترونیکی توسط فناوری اطلاعات به نام افراد معین اعلام شود یا این که با تدبیر ریاست مجلس رأی‌گیری با قیام و قعود در منظر مردم انجام شود.
یکشنبه گذشته نیزجمعی از نمایندگان مجلس در نامه‌ای به رییس مجلس ضمن تاکید بر ضرورت تسریع در روند تصویب علنی طرح شفافیت آرای نمایندگان، خواستار اجرای داوطلبانه مفاد طرح درباره خودشان و هیات رییسه مجلس شدند.
اکنون ۶۶ نماینده مجلس داوطلب شده‌اند که شفافیت درباره آراءشان در رأی‌گیری‌های پارلمان اعمال شود و امضای خود را پای طرح گذاشته اند، رقمی که نسبت به مجموع نمایندگان بهارستان، چندان بالا محسوب نمی‌شود و البته خبر‌ها از افزایش تدریجی تعداد امضا‌ها حکایت دارند.
خبر آنلاین در گفتگو با یکی از امضا کنندگان این نامه به بررسی چند و، چون این طرح پرداخته است.
محمد حسن آصفری، نامه با اشاره به اینکه مزیت‌های تصویب و اجرای طرح شفافیت آرای نمایندگان، بسیار بیشتر از معایب احتمالی آن است، افزود: مجلس می‌تواند از طریق پیشقدم شدن در تصویب و اجرای شفافیت، این رویکرد را به سایر قوا نیز تعمیم دهد.
وی مشخص شدن وضعیت حضور و غیاب نمایندگان در کمیسیون‌ها و نیز تعداد آرا و میزان مشارکت آنان در رای گیری‌ها را از دیگر مزیت‌های اجرای این طرح برشمرد.
ضرورت تعمیم شفافیت مجلس به سایر قوا
این نماینده مجلس با اشاره به اینکه ما باید در همه حوزه‌ها و نه فقط در مجلس، شفافیت داشته باشیم، می‌گوید: مجلس باید از خودش شروع کند تا بتواند این شفافیت را به همه وزارتخانه‌ها، قوه قضائیه، شورا‌های عالی و ... تعمیم دهد.
وی با یاد آوری اینکه ما در کشور ۱۰۵ شورای عالی داریم یادآور می‌شود:: هیچ کسی (مردم) از نقطه نظرات این شورا‌ها خبر ندارد و نمی‌داند چه چیز‌هایی در این شورا‌ها تصویب می‌شود، در حالی که بعضی از این مصوبات شورا‌ها، می‌تواند منبع رانت اطلاعات اقتصادی برای برخی از گروه‌ها باشد؛ بنابراین، لزومی ندارد اطلاعات مرتبط با تصمیم و مصوبات آن‌ها محرمانه باشد، بلکه باید اطلاع رسانی عادی شوند، مگر اینکه موضوعی بکلی سری و خیلی محرمانه داشته باشند که افشای آن، امنیت کشور را به مخاطره اندازد.
آصفری، تاکید می‌کند تصویب این طرح می‌تواند مسیر‌ی را در حوزه شفافیت آرای دولت، قوه قضاییه و شورا‌های عالی باز کند تا مردم هم در جریان امور قرار گیرند.
بیشتر بخوانید: دوئل در مجلس بر سر شفافیت
مخالفان چه می‌گویند؟
نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌ها از مدافعان جدی طرح شفافیت است، اما به دلیل اینکه کمتر نماینده مخالف طرح حاضر به اعلام رسانه‌ای دلایل مخالفتش است، در بخش دیگری از کفت و گو از او که ارتباط خوبی با نمایندگان منتقد طرح و به استدلال‌های آنان اشراف دارد، انگیزه‌های مخالفت نمایندگان با طرح شفافیت را نیز جویا می‌شویم، او نیز به «دغدغه‌های جدی» آنان تاکید می‌کند.
وی در توضیح این دغدغه می‌گوید: برخی نمایندگان نگرانند تا پیامد‌های رای موافق یا مخالف آنان در مجلس، برایشان دردسر ساز شود. مثلا، به طرح و لایحه‌ای که برای دولت بار مالی زیادی دارد، رای بدهند و آن طرح به دلیل همان بار مالی بالا، اجرایی و عملیاتی نشود و آنگاه از سوی برخی گروه‌ها و اقشار تحت فشار و زیر ضرب انتقاد قرار گیرند.
نایب رئیس کمیسیون امور داخلی کشور ادامه می‌دهد: یا ممکن است، برخی گروه‌ها بگویند چرا به فلان موضوع رای ندادید تا تصویب شود، در حالی که نماینده مجلس می‌داند که همان موضوع، امکان اجرایی و عملیاتی ندارد. ولی درعین حال، مطالبه قشری از مردم باشد، مثل تصویب حقوق یک قشر یا یک مجموعه.
نگرانی نماینده‌ها از تخریب توسط رقبا
آصفری، می‌افزاید: اکنون و در شرایط دشوار تنگنا‌های معیشتی، همه مطالبه افزایش حقوق قابل ملاحظه و حتی جهش دریافتی دارند نماینده مجلس می‌داند با توجه به وضعیت در آمد‌ها و منابع موجود، امکان اجابت این مطالبات برای دولت، ممکن نیست و اینجاست که عده‌ای رای واقع بینانه نماینده را به بهانه‌ای برای تخریب وی تبدیل خواهند کرد.
نماینده اراک یادآور شد:با توجه به اینکه بعد از تصویب طرح شفافیت، بایستی معلوم شود که چه کسانی به کدام طرح و لایحه رای مثبت یا منفی داده اند، رقبای انتخاباتی آن‌ها بویژه در مناطق کوچک و شهرستان‌ها، می‌توانند باوجود منطقی و کارشناسی بودن رای مثبت یا منفی آن‌ها از آن به عنوان ابزاری برای تخریب نماینده نزد مردم حوزه انتخابیه یا موکلانش استفاده کنند.
وی تاکید می‌کند: در مجموع، نگرانی نمایندگان از ناچاری به رای به دادن‌های مغایر با شعار‌های اصلی انتخاباتی شان و یا ناهمحوان با درآمد‌های دولت، جدی است.
زمان رسیدن شفافیت به صحن؟
وی در خصوص اجرایی شدن این طرح گفت:هیات رئیسه موظف است هر گونه طرح و لایحه‌ای را که ۵۰ نفر از نمایندگان برای آن درخواست فوریت داشته اند را طبق آیین نامه در دستور کار قرار دهد. هیات رییسه اعلام کرده این طرح نیز این هفته در دستور کار قرار می‌گیرد و انشاالله اگر نوبت شود این هفته رسیدگی می‌شود، ولی اگر نوبت نشود، بررسی آن به بعد از تصویب لایحه بودجه ۱۴۰۱ موکول خواهد شد.
