تاریخ انتشار: ۰۰:۰۴ - ۰۶ آذر ۱۴۰۱
تعداد نظرات: ۱۴ نظر
رویداد۲۴ گزارش می‌دهد؛

آیا تشکیل کمیته حقیقت یاب شورای حقوق بشر درباره سرکوب اعتراضات ایران اهمیت دارد؟

شورای حقوق بشر سازمان ملل پنجشنبه هفته گذشته یک نشست اضطراری برای بررسی پرونده سرکوب اعتراضات در ایران تشکیل داد و با اکثریت آرا، شکل‌گیری کمیته حقیقت‌یاب درباره وقایع ایران مورد توافق اعضا قرار گرفت. ایران از کنار این نشست بی تفاوت عبور نکرد و این نشان می‌دهد نتیجه نشست برای جمهوری اسلامی اهمیت داشته است.

یگان ضد شورش

رویداد۲۴ لیلا فرهادی: هفته گذشته مدیرکل امور بین الملل معاونت زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری در راس هیاتی از دیپلمات‌ها برای دفاع از حقوق جمهوری اسلامی ایران به نیویورک اعزام شد. خدیجه کریمی در نطق خود برگزاری نشست ویژه شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد با دستور کار ایران را کلاهبرداری سیاسی توصیف و تصریح کرد «کشور‌های به اصطلاح قهرمان حقوق بشر که در طول تاریخ، جنایات زیادی را علیه بشریت مرتکب شده‌اند فاقد اعتبار اخلاقی برای موعظه دیگران هستند.»

ناصر کنعانی سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل را در نتیجه اقدامات تعدادی از کشور‌ها از جمله آلمان خوانده و کشور‌هایی که در شورای حقوق بشر حضور دارند و بعضی از آن‌ها عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل هستند که در طول تاریخ جنایات گسترده‌ای علیه بشریت انجام داده‌اند.

این اولین نشست سازمان ملل درباره اعتراضات ایران نبوده است. پیش از این نشست دیگری به ابتکار عمل آلبانی و آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل برگزار شد. فهرست سخنرانان نشستی که در آن نمایندگان تمامی ۱۵ عضو شورای امنیت حضور داشتند، به روشنی سطح خصومت آن با جمهوری اسلامی را آشکار می‌کند. نازنین بنیادی، شیرین عبادی و جاوید رحمان گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران از جمله این سخنرانان بودند. سوال اینجاست که نشست‌ها و آرایی از این دست چه اندازه ضمانت اجرایی دارد؟ آیا اساسا شورای حقوق بشر سازمان ملل بازوی اجرایی دارد؟ آیا باید نگران تشکیل کمیته حقیقت‌یاب شورای حقوق بشر سازمان ملل باشیم؟

شورای حقوق بشر سازمان ملل چیست؟

کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد در چهارچوب این نهاد از سال ۱۹۴۶ ایجاد شده بود، اما سال ۲۰۰۶ جای خود را به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد داد. این شورا یکی از نهاد‌های تابعه شورای اجتماعی و اقتصادی سازمان ملل است که زیر نظر دفتر کمیسیونر عالی حقوق بشر سازمان ملل فعالیت می‌کند. این نهاد در واقع یک نهاد بین‌الملل است که با هدف ارتقا و حفظ حقوق بشر و اعلامیه جهانی حقوق بشر ایجاد شده است.

کمیسیون حقوق بشر همیشه به دلیل ترکیب اعضای آن مورد انتقاد بود. بسیاری از کشور‌های عضو این کمیسیون سابقه خوبی در حقوق بشر نداشتند و این مساله‌ساز بود. از سوی دیگر کمیسیون به خاطر عدم دخالتش در موارد حقوق بشری هم مورد انتقاد بوده و بعضا آن را به داشتن استاندارد دو گانه محکوم می‌کنند.

برخی کشور‌ها معتقدند کمیسیون حقوق بشر و پس از آن شورا، در انتخاب موارد نقض حقوق بشر و بررسی آن دیدگاه سیاسی دارد. عضویت کشور‌هایی نظیر چین، روسیه، زیمبابوه، عربستان و پاکستان و پیش از آن عضویت الجزایر، سوریه، لیبی، اوگاندا و ویتنام بار‌ها مورد انتقاد منتقدان بوده است. این کشور‌ها همیشه با اتهامات حقوق بشری مواجه بوده‌اند.

سال ۲۰۰۴ «سیچان سیو» سفیر آمریکا در انتقاد به عضویت سودان در کمیسیون از این کمیته خارج شد. آمریکا بار‌ها کمیسیون حقوق بشر را به بی‌تفاوتی نسبت به نقض حقوق بشر در جهان متهم کرده است.

سال ۲۰۰۶ کوفی عنان دبیرکل وقت سازمان ملل متحد در متن پیش‌نویش تشکیل شورا با عنوان «آزادی بیشتر» به مشکلات کمیسیون حقوق بشر در حوزه اعتبار و حرفه‌ای‌گری اشاره کرد و گفت ما نیازمند اصلاحات هستیم. در نتیجه شورای حقوق بشر سازمان ملل به عنوان یک نهاد اصلاح شده پا به عرصه ظهور گذاشت.


بیشتر بخوانید: پیامد‌های «تشکیل کمیته حقیقت‌یاب بین‌المللی» برای ایران چیست؟


شورای حقوق بشر سازمان ملل سالانه سه بار نشست برگزار می‌کند و در آن موارد نقض حقوق بشر در کشور‌ها به ویژه مناطق حساس را مورد بررسی قرار می‌دهد و در پایان به کشور‌هایی که موارد نقض در آن‌ها مسجل شده باشد، نامه‌های شکایت اضطراری می‌فرستد و دولت‌ها مکلفند که مورد ذکر شده در نامه را شفاف‌سازی کنند و اجازه تهیه گزارش، بازدید و حقیقت‌یابی بدهند. اگر یک کشور در ارائه گزارش غفلت کند، کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از طریق منابع جایگزین اقدام به تهیه گزارش می‌کند.

بازوی اجرایی شورای حقوق بشر سازمان ملل

یکی از مشکلات جوهری سازمان ملل متحد، عدم وجود ضمانت اجرایی است. آرای سازمان ملل در غالب موارد شکل توصیفی و توصیه‌ای دارد و فاقد قدرت اعمال قانون است. تنها بازوی اجرایی سازمان ملل، شورای امنیت این سازمان است که عملا تحت سیطره ۵ کشور دارای حق وتو اداره می‌شود.

آنچه در تصمیمات این نهاد عالی بین‌المللی دارای بازویی اجرایی است، در واقع خواسته اجمالی ۵ کشور عضو دائم شورای امنیت یعنی آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و انگلیس است و در صورت وجود هر گونه اختلاف میان این ۵ کشور، خواسته همین شورا هم قابلیت اجرایی شدن ندارد چرا که با وتوی عضو مخالف روبرو می‌شود. با این وجود سازمان ملل مدعی است که کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این سازمان هم به عنوان یک سازو کار بین المللی برای حفظ و ارتقای حقوق مذکور دارای ضمانت اجراست و کشور‌های هدف احکام این شورا باید هر پنح سال یک بار گزارشی درباره پرونده‌های تشکیل شده در شورا ارائه کنند.

شورای حقوق بشر و دفتر کمیسیونر عالی سازمان ملل در حقوق بشر به عنوان زیرمجموعه‌های کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هم قاعدتا از نظر سازمان ملل دارای ضمانت اجرا هستند، اما در واقع فاقد چنین قدرتی‌اند.

آرای کمیسیون حقوق بشر سابق و شورای کنونی در واقع در قالب تصمیم و قطعنامه و در چهارچوب نشست‌های بحث و بررسی درباره موارد نقض حقوق بشر صادر می‌شود و ماهیت هنجاری دارد. اجرای این آرا نیازمند همکاری کشورهاست که غالبا از چنین همکاری‌هایی سر باز می‌زنند.

کارکرد این شورا حتی در جهان توسعه‌یافته هم زیر سوال است. به گزارش رویداد۲۴ از سال ۲۰۰۶ این شورا در آمریکا بار‌ها با رویکرد‌های حزبی مواجه شده است. جرج بوش در زمان ریاست جمهوری‌اش حاضر به حمایت و همکاری با شورای حقوق بشر نبود. دونالد ترامپ رسما عضویت آمریکا در این شورا را در زمان ریاست جمهوری خود ابطال کرد و جو بایدن بعد از روی کار آمدن کرسی ایالات متحده آمریکا در شورای حقوق بشر را پس گرفت.

کمیته حقیقت یاب چه می‌کند؟

شورای حقوق بشر سازمان ملل مکانیزم‌های مختلفی برای جمع آوری اطلاعات و ایجاد پاسخگویی در کشور‌هایی دارد که به نقض حقوق بشر متهم شده‌اند. تشکیل جلسه اضطراری، تشکیل کمیته حقیقت‌یاب، دریافت شکایات فردی و دولتی از موارد نقض حقوق بشر در یک کشور، تعیین گزارشگر ویژه، اعزام افراد به ماموریت رصد وضعیت اجرای حقوق بشر و ایجاد نهاد بررسی عدالت جنسیتی، قومی و نژادی از جمله مکانیزم‌های این شورا برای حفظ و ارتقای حقوق بشر در کشورهاست.

سال‌های گذشته این شورا کمیته‌های حقیقت‌یابی مشابه به آنچه در مورد وضعیت زنان و معترضان ایرانی تشکیل شده، برای بررسی وضع حقوق بشر در اتیوپی، مناطق اشغال شده فلسطین، سریلانکا و سوریه تشکیل داده بود. در ماه‌های گذشته هم کمیته مشابهی در مورد ادعا‌های نقض حقوق بشر روسیه در اوکراین شکل گرفته است.

در فقدان همکاری دولت‌های مذکور، نتیجه حقیقت‌یابی کمیته‌های شورای حقوق بشر سازمان ملل هم روشن است. جالب اینجاست که حتی در مواردی که سازمان ملل متحد رسما نسبت به نقض حقوق بشر در آن‌ها اعلام نظر کرده هم شورای حقوق بشر فاقد قدرت مستندسازی و حقیقت‌یابی بوده است.

مهر ماه امسال شورای حقوق بشر سازمان ملل با تمدید مأموریت سازمان ملل برای جمع‌آوری مدارک و اسناد مربوط به جنایات جنگی در یمن مخالفت کرد. این در حالی است که طبق گزارش سازمان ملل، جنگ یمن بزرگترین نمونه جنایت علیه بشریت در جهان اعلام شده و پیش از آن هم کمیته‌ای از سوی شورای حقوق بشر برای مستندسازی این جنایات تشکیل شده بود.

خبر های مرتبط
خبر های مرتبط
نظرات بینندگان
انتشار یافته: ۱۴
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۰:۲۷ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۶
21
8
سازمان ملل یه سیرک هست قدرت فقط دست اعضای دارای حق وتو هست
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۰۳:۳۴ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۶
درسته و از جمله شوروی و چین .
جواد مقدم
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۲:۵۷ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۶
3
26
شورای حقوق بشر اگر کارایی هم نداشته باشد اقلا توجه ملل را به ناقضان آن جلب می کند . حق وتو دست و پای سازمان ملل را بسته .
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۳:۴۰ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۶
3
30
اعلامیه ی جهانی حقوق بشر ، بر اساس ارزش‌های پذیرفته شده ی جهانی تهیه شده . و ایران هم پذیرفته و باید بهش احترام بذاره .
اینکه در مصاحبه ها و سخنرانی‌های مقام‌ها ، از جمله ، آقای رئیسی و امیر عبداللهیان، صراحتاً بگن رعایت میشه ، اما در عمل چیز دیگه ای ببینیم ، میشه قوز بالا قوز .
دنیا دو روزه . پُست و مقام و مثل اینها نباید باعث بشه پا روی انسانیت بذاریم .
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۰:۵۵ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۶
انسانیت! چه کلمه غریبی!
محمدمعصومی
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۶:۴۹ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۶
0
14
بدون آتش و دود
مرد و زن
دختران و پسران
بدون آسیب و خطر
انسانیت درخت سبز زندگی بود
حسین اراکی جمالو
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۷:۰۷ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۶
3
21
بله،خیلی اهمیت دارد
مقدم
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۷:۳۰ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۶
3
15
شورای حقوق بشر سازمان یک نهاد و سازمان بین المللی برمبناعملکرد نظارتی برحقوق ملت ومردم‌ هادر حاکمیت حکومت هادرسراسرکشورجهان‌ می باشدوبعضادموقیعت اضطراری نقض حقوق بشرپس ازتشکیل جلسه موردنیازدرباره هرکشوری قطعابایدارای اعضای مبنی برتشکیل کمیته‌حقیقت‌یاب حقوق انسان هامورد پذیرش جامعه جهانی کشوزهاقراربگیرد
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۰۷:۳۶ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۶
4
37
اهمیتش را بزودی خواهید دید، تشکیل این کمیته بدست مردم کف خیابانهای ایران وبسیار پررنگتر از قبل پیروزی بزرگ در جهت روشن شدن حقایق.
ناشناس
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۱:۰۴ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۶
10
6
مرغابی رو از آب می ترسانن. مگه اتفاقی افتاده؟مگه مسئولان مشکلی براشون پیش آمده؟ پس امن و امان است
ناشناس
|
Iraq
|
۱۱:۵۴ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۶
8
16
شورای حقوق بشر جرات داره بیاد ایران مستقیم از فرودگاه امام ره فرستاده میشن بند زندان اوین قسمت اتباع خارجی
پاسخ ها
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۶:۴۲ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۶
درست میگی .
تموم دنیا رو نا امن کردین .
۸ میلیارد نفر از دستتون امنیت ندارن .
ناشناس
| Iran (Islamic Republic of) |
۱۷:۰۵ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۶
اون وقت اعلام جنگ با دنیاست
امید
|
Iran (Islamic Republic of)
|
۱۱:۲۷ - ۱۴۰۱/۰۹/۰۷
2
6
مشکل جام جهانی که با پول و امتیاز حل شد...امیدوارم اینبار انسانیت پیروز بشه.
نظرات شما
پیشخوان