گزارش رویداد۲۴ به بهانه اظهارات تازه نخست‌وزیر اسرائیل درباره آینده حضور جمهوری اسلامی در سوریه
نتانیاهو آماده ماجراجویی علیه ایران می‌شود؟
خاورمیانه آبستن تحولات جدی و مهمی است؛ تحولاتی که می‌تواند یک سر آن افزایش تنش میان قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای باشد و سر دیگر آن بالا گرفتن جنگ نیابتی و یا حتی مستقیم میان آن‌ها؛ جنگی که احتمالاً با بی‌تدبیری رژیم صهیونیستی جرقه آن زده شود و پیامد آن فراگرفتن آتش این جرقه در کل منطقه خواهد بود.
رویداد۲۴- امیر ساعدی داریان*- خاورمیانه آبستن تحولات جدی و مهمی است؛ تحولاتی که می‌تواند یک سر آن افزایش تنش میان قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای باشد و سر دیگر آن بالا گرفتن جنگ نیابتی و یا حتی مستقیم میان آن‌ها؛ جنگی که احتمالاً با بی‌تدبیری رژیم صهیونیستی جرقه آن زده شود و پیامد آن فراگرفتن آتش این جرقه در کل منطقه خواهد بود.
پس از نزدیک به شش سال، تهدید بزرگ خاورمیانه و حتی کل جهان یعنی تروریسم و در رأس آن داعش با مقاومت حامیان حکومت بشار اسد به‌ویژه ایران و سوریه دفع شد. انتظار می‌رفت که با دفع تهدید و خطر تروریسم، خاورمیانه کم‌کم به سمت آرامش و ثبات حرکت کند؛ اما این انتظار تا حدود زیادی ساده اندیشانه بود به‌ویژه آنکه داعش نتوانسته بود اهداف موردنظر حامیان عبری – عربی خود را تحقق ببخشد.
پس از شش سال جنگ و خونریزی، دیگر بر هیچ ناظر منصفی پوشیده نیست که آنچه در سوریه رخ داد حاصل یک کشمکش و رویارویی و به‌نوعی جنگ نیابتی میان قدرت‌های بزرگ منطقه ازیک‌طرف و قدرت‌های بزرگ بین‌المللی از طرف دیگر بود.
در این جنگ نیابتی مخالفان حکومت بشار اسد، از یک سو کنترل بر سوریه که در غرب آسیا و ساحل شرقی مدیترانه در طول تاریخ جایگاهی استراتژیک داشته است را دنبال می‌کردند و از سوی دیگر تضعیف محور مقاومت و کنترل نفوذ روزافزون جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه و جلوگیری از تبدیل‌شدن به یک قدرت بزرگ منطقه‌ای را موردتوجه قراردادند.
جلوگیری از نفوذ ایران و ممانعت از تبدیل‌شدن به قدرت منطقه‌ای حداقل از جانب کشورهایی همچون ترکیه و عربستان سعودی به‌هیچ‌وجه پنهان و کتمان نشد. به‌ویژه در روزهای ابتدایی جنگ در سوریه که با تسلیح و تجهیز لجستیکی مخالفان حکومت سوریه، مستانه شمارش معکوس سقوط اسد را آغاز کرده بودند.
بر این اساس با تغییر معادلات و تثبیت حکومت بشار اسد پس از شش سال در پی حمایت جمهوری اسلامی ایران و روسیه، بازیگران یا باید با تحولات تازه همراه و هماهنگ می‌شدند آن‌چنان‌که ترکیه شد و رجب طیب اردوغان حتی وعده دیدار با بشار اسد را داده است و یا باید همچون عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی طرحی نو دراندازند و تقابل با ایران را از پشت‌صحنه به روی صحنه بکشانند.
عربستان سعودی درگیر با بی‌ثباتی داخلی و بازی تاج‌وتخت میان شاهزادگان جوان و گرفتار در باتلاق جنگ سه‌ساله با کشور کوچک یمن تا به امروز تقابل با ایران را به همان جنگ لفظی و اتهام زنی‌های بی‌اثر محدود کرده است و بعید به نظر می‌رسد که اساساً بخواهد پا از این فراتر هم بگذارد.
بر اساس آنچه چندی پیش کارشناسان روس اعلام کردند عربستان سعودی باوجود خرید تسلیحاتی ۱۱۰ میلیارد دلاری از آمریکا و حتی با مشارکت متحدان عرب خود هم قدرت رویارویی با توان نظامی ایران را ندارد. این در حالی است که طبق آمار منتشرشده توسط بانک جهانی ذخایر ارزی عربستان سعودی از 790 میلیارد دلار قبل از شروع جنگ یمن به حدود چهارصد میلیارد دلار در پایان سال میلادی گذشته کاهش‌یافته است.
با توجه به خریدهای سرسام‌آور عربستان سعودی طی سال جاری از ایالات‌متحده و با توجه به شرایط داخلی اقتصادی این کشور که به دلیل مشکلات مالی اقدام به تحمیل مالیات بر مردم خودکرده است یقیناً هر نوع ماجراجویی تازه‌ای به تخلیه کامل خزانه عربستان در کوتاه‌مدت منجر خواهد شد و اگر این روند ادامه پیدا کند این کشور مهم‌ترین سلاح خود یعنی پول را از دست خواهد داد؛ بنابراین قطع به‌یقین عربستان سعودی تحمل یک جنگ منطقه‌ای بزرگ را ندارد و تقابل با ایران را محدود به همان تنش و جنگ لفظی می‌کند و چه‌بسا در کوتاه‌مدت به آن نیز دامن بزند.
اما در این میان بعید نیست که تقابل با ایران از سوی رژیم صهیونیستی به یک تقابلِ از پشت‌صحنه به روی صحنه کشیده شود خصوصاً آنکه بر اساس گزارش رسانه‌های اسرائیلی بنیامین نتانیاهو با بحران محبوبیت و مشروعیت مواجه شده است و از یک‌سو به یک جنگ برای تثبیت جایگاه خود و از سوی دیگر به‌جا گذاشتن یک میراثی ماندگار از خود نیازمند است.
بنابراین ممکن است نتانیاهو با نیات شخصی دست به ماجراجویی خطرناکی بزند. هرچند برای مشروعیت بخشی اهدافی نیز تبیین کرده است. او بارها پس از نزدیک شدن به پایان عمر داعش در سوریه به اشکال مختلف اعلام کرد که به ایران اجازه نخواهیم داد که حضور خود در سوریه را مستحکم کند.
نتانیاهو دیروز نیز با انتشار یک پیام ویدئویی بار دیگر ادعاهای خود مبنی بر حضور نظامی ایران در سوریه و تلاش برای افزایش نفوذش در سوریه را تکرار کرد. او که این پیام را برای نشست سابان ارسال کرده بود، در ادامه گفت: بگذارید بر سیاست اسرائیل تأکید کنم. ما به رژیمی که مصمم به نابودی دولت یهودی است، اجازه نمی‌دهیم به تسلیحات هسته‌ای دست یابد. همچنین ما به ایران اجازه نخواهیم داد باهدف نابودی دولت ما، در سوریه آن‌طور که می‌خواهد حضور نظامی خود را مستحکم کند.
این ادعاها پس‌ازآن بیان شد که رسانه‌های رژیم صهیونیستی مدعی شدند که اسرائیل صبح روز شنبه منطقه‌ای نزدیک به دمشق را هدف قرار داده است. سپس رسانه‌های صهیونیستی به نقل از معارضین سوری مدعی شدند که هدف از این حمله، یکی از پایگاه‌های ارتش سوریه و نیروهای مقاومت وابسته به جمهوری اسلامی ایران بوده است.
این ادعاها در حالی مطرح شد که تاکنون ادعای انتصاب پایگاه هدف قرارگرفته شده از سوی جمهوری اسلامی ایران مورد تائید قرار نگرفته است و از آن مهم‌تر مقامات ایرانی همواره تأکید کرده‌اند، حضور ایران در سوریه تنها به‌صورت مستشاری و بنا به درخواست دولت مشروع این کشور بوده است.
براین اساس پیش‌بینی می‌شود نتانیاهو که امروز نقشه حمایت شش‌ساله از مخالفان اسد برای جلوگیری از حضور و نفوذ ایران در نزدیکی مرزهای خود را بربادرفته می‌بیند با نیات شخصی برای احیای جایگاه خود در رژیم صهیونیستی بازی جدیدی را به راه بیندازد که ضروری است باتدبیر و دوراندیشی از همراهی با این بازی جلوگیری شود.
*عضو هیات علمی داتشگاه شهید بهشتی
