محمد رسول اف کیست؟

رویداد۲۴: محمد رسول‌اف در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۵۱ در شیراز به دنیا آمد. او فرزند یک زوج معلم بود که با آموزش خواندن و نوشتن به زندانی‌ها در زندان شیراز فعالیت می‌کردند. در هشت سالگی، رسول‌اف برای اولین بار به عنوان بازیگر در تئاتر روی صحنه ظاهر شد و سپس در زمینهٔ هنری فعالیت خود را ادامه داد. علاقه‌مندی او به فیلم‌های مستند باعث شد وارد صنعت سینما شود.

جوایز و فیلم های محمد رسول اف

محمد رسول‌اف تا به حال جوایزی را از جشنواره‌های بین‌المللی دریافت کرده است. از جمله، در سال ۲۰۲۰ برای فیلم "شیطان وجود ندارد" بهترین فیلم جشنواره فیلم برلین و در سال ۲۰۱۷ برای فیلم "لِرد" بهترین فیلم بخش نوعی نگاه جشنوارهٔ فیلم کن را به دست آورد. همچنین، در سال ۲۰۱۳ برای فیلم "دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند" جایزهٔ فدراسیون بین‌المللی منتقدان فیلم و در سال ۲۰۱۱ برای فیلم "به امید دیدار" جایزهٔ بهترین کارگردانی از بخش نوعی نگاه و جایزهٔ منتقدان فرانسیس شاله را دریافت کرده است.

ماجرای بازداشت محمد رسول اف

در سال ۸۸، همراه با جعفر پناهی در حال فیلمبرداری یک فیلم، بازداشت شد و در سال ۸۹ به حبس شش سال محکوم شد. حکم او شامل پنج سال حبس به اتهام اجتماع و تبانی به منظور اقدام علیه امنیت ملی و یک سال حبس به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام بود. در دادگاه تجدید نظر، از اتهامِ اقدام علیه امنیت ملی تبرئه شد و حکمِ زندانِ او به یک‌سال کاهش یافت.

بعد از دو سال تلاش، محمد رسول‌اف موفق به دریافت پروانه ساخت از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد و در زمستان ۱۳۹۴ فیلم "لِرد" را به تصویر کشید. این فیلم در جشنوارهٔ فیلم فجر حاضر نشد، اما به بخش رقابتی "نوعی نگاه" در جشنوارهٔ فیلم کن وارد شد و جایزه بهترین فیلم را کسب کرد. پس از بازگشت رسول‌اف به ایران در تاریخ ۲۵ شهریور ۱۳۹۶، به دادگاه انقلاب احضار شد. تقریباً دو سال بعد، در تاریخ ۲۶ تیر ۱۳۹۸، حکم محکومیت یک سال زندان به همراه دو سال ممنوعیت خروج از کشور و محرومیت از فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام به او ابلاغ شد.

بعد از تأیید حکم در دادگاه تجدید نظر، در اسفند ۱۳۹۸ و به مدت کوتاهی پس از دریافت خرس طلایی به عنوان بهترین فیلم جشنواره برلین، محمد رسول‌اف فراخوانده شد تا حکم زندان را اجرا کند. با تداوم شیوع ویروس کرونا در ایران و با استناد به پیگیری وکلا، در آن زمان حکم زندان برای او اجرا نشد.

در چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۳، اعلام شد که محمد رسول‌اف به تحمل هشت سال حبس (که پنج سال از آن قابل اجرا است)، شلاق، جزای نقدی و ضبط اموال محکوم شده است. این حکم توسط شعبه ۲۹ دادگاه انقلاب اسلامی تهران صادر شده و در شعبه ۳۶ دادگاه تجدیدنظر تهران تأیید شده است.

بازداشت به دلیل انتشار بیانیه "تفنگت را زمین بگذار"

در تاریخ ۱۷ تیر ۱۴۰۱، محمد رسول‌اف و مصطفی آل‌احمد بازداشت شدند. دلیل اصلی این بازداشت برای این دو کارگردان، انتشار بیانیه‌ای به نام "تفنگت را زمین بگذار" بود که در پی اعتراضات پس از فروریختن ساختمان متروپل آبادان منتشر شده بود. پس از مدتی از بازجویی و حبس در سلول انفرادی، محمد رسول‌اف به بند عمومی زندان اوین منتقل شد تا حکم‌های قبلی علیه او اجرا شود. پس از سپری کردن حدود هفت ماه در زندان، در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۴۰۱، به او ابلاغ آزادی شد.

عنوان آخرین فیلم: "دانه انجیر مقدس"

یکی از آخرین آثار محمد رسول‌اف فیلم "دانه انجیر مقدس" است که برای شرکت در بخش مسابقه جشنواره فیلم کن در بازهٔ زمانی ۲۵ اردیبهشت تا ۵ خرداد ۱۴۰۳ انتخاب شده است. این فیلم به صورت مخفی فیلمبرداری شده است و موضوعی را به تصویر می‌کشد که خارج از چارچوب‌های امنیتی کشور قرار دارد. از عکس‌هایی که توسط جشنواره فیلم کن منتشر شده است، مشخص شده که بازیگران این فیلم بدون حجاب در مقابل دوربین حضور داشته‌اند.

واکنش‌ها به بازداشت محمد رسول اف

سازمان حقوق بشر، بازداشت محمد رسول‌اف و مصطفی آل‌احمد را به عنوان «نقض فاحش آزادی بیان» و «آزادی‌های اساسی شهروندان» محکوم کرد و خواستار آزادی فوری و بدون قید و شرط آن‌ها شد.

ده‌ها نفر از اهالی سینما و هنرمندان ایرانی در یک بیانیه خواستار آزادی «فوری» و «بدون قید و شرط» محمد رسول‌اف و مصطفی آل‌احمد شده‌اند؛ اصغر فرهادی و فاطمه معتمدآریا نیز از امضاکنندگان این بیانیه بوده‌اند.

محمد رسول‌اف از ایران خارج شد

محمد رسول‌اف، کارگردان سینمای ایران که به تازگی به تحمل ۸ سال حبس و شلاق محکوم شده بود، در اینستاگرام خود با انتشار ویدیویی از مرز ایران، خبر خروج از کشور را اعلام کرد. او که قرار است آخرین فیلمش «دانه‌های انجیر مقدس» به‌زودی در بخش مسابقه جشنواره کن به نمایش در بیاید، از کسانی که به او «برای خروج از مرز و رسیدن به نقطه‌ای امن» کمک کرده‌اند، تشکر کرده است.