کشتار ۱۷ شهریور به دلیل اعمال خشونت بی‌سابقه در پایتخت و تأثیرات عمیق آن بر فروپاشی امکان هرگونه مصالحه میان سلطنت و انقلابیون، به یک ترومای ملی تبدیل شد. ماهیت چنین رویداد‌های آسیب‌زایی، ایجاد یک «خلاء معنایی» است؛ یک زخم عمیق در حافظه جمعی که فهم آن در چارچوب‌های عادی دشوار است و به همین دلیل، به بستری حاصل‌خیز برای شکل‌گیری روایت‌های تفسیری متضاد بدل می‌شود.

مهم‌ترین میراث حمله نظامی به افغانستان و عراق، فروپاشی اسطوره‌ای بود که طی دهه‌ها سیاست خارجی ایالات متحده را راهبری کرده بود: اسطوره‌ی پیروزی. این باور اسطوره‌ای که هنوز از زبان رهبران و سناتور‌های آمریکایی تکرار می‌شود، در میان افکار عمومی به‌کلی بی‌ارزش شده است. تجربه افغانستان و عراق حاوی درسی تاریخی برای ایالات متحده بود: جنگ دیگر ابزاری برای تحقق آرمان‌ها و اثبات قدرت نیست، بلکه بیشتر به کابوس مدیریت‌ناپذیر بحران‌ها شباهت دارد.

آن لمبتون، ایران‌شناس برجسته بریتانیایی و استاد دانشگاه، چهره‌ای فراتر از یک پژوهشگر دانشگاهی بود. او که از مغز‌های متفکر دولت بریتانیا در سیاست ایران به شمار می‌رفت، نقشی کلیدی در نظریه‌پردازی و زمینه‌سازی کودتایی ایفا کرد که مسیر تاریخ معاصر ایران را برای همیشه تغییر داد. این گزارش با تکیه بر یادداشت‌های موجود، به تشریح نقش دوگانه لمبتون در جایگاه دانش‌پژوه و جاسوس امپراتوری بریتانیا می‌پردازد.

جنگ کره نخستین جنگی بود که نه به خاطر پیروزی، بلکه برای «توازن» به راه افتاد. این جنگ هیچ‌گاه رسما آغاز نشد و هیچ‌گاه هم به شکل رسمی پایان نیافت؛ در پایان جنگ نیز میلیون‌ها نفر جان باختند و سرزمین کره به دو بخش جنوبی و شمالی تقسیم شد.

در میانه سال‌های تاریک جنگ جهانی دوم، پاریس زیر سایه اشغال نازی‌ها روز‌های پراضطرابی را می‌گذراند. در چنین فضایی، عبدالحسین سرداری، دیپلمات ایرانی و رئیس نمایندگی کشورش در این شهر، با بهره‌گیری از موقعیت دیپلماتیک و ابتکار شخصی، توانست جان صد‌ها یهودی را از خطر حتمی مرگ برهاند. او این کار را بی‌هیاهو و به دور از جلب توجه انجام داد؛ گویی تنها هدفش حفظ جان انسان‌ها بود، نه کسب شهرت یا پاداش.

حکومت استالین در دهه ۱۹۳۰ دست به یک کشتار گسترده و حیرت‌انگیز شد؛ میلیون‌ها انسان اعدام و ناپدید شدند، بسیاری نیز به اردوگاه‌های کار اجباری تبعید گشتند. اغلب قربانیان نیز از افراد انقلابی و کمونیستی بودند که در انقلاب اکتبر نقشی فعال داشتند. اما چه سازوکار بی‌نام و بی‌چهره‌ای بود که چنین جنایتی را ممکن کرد.

در سپتامبر سال ۲۰۱۷ و در حالی‌که یکی از بزرگ‌ترین آتش‌سوزی‌های جنگلی شمال‌غرب آمریکا در جریان بود، سه مرد در زمین گلفی در ایالت واشنگتن، بی‌هیچ نشانی از اضطراب، به بازی خود ادامه دادند. تصویری که از این لحظه ثبت شد، به‌سرعت در سراسر جهان منتشر شد_و نه فقط به‌دلیل آتش، بلکه به‌خاطر آن‌چه در پیش‌زمینه در جریان بود: بی‌تفاوتی.

علی‌اکبر دهخدا، نویسنده، زبان‌شناس و طنزنویس نامدار معاصر، از چهره‌هایی است که با زبان تند و نثر نوآورانه‌اش نقش بزرگی در بیداری اجتماعی و شکل‌گیری زبان نوین فارسی ایفا کرد. او با طنز، مقاله و لغت‌نامه‌نویسی، قدرت را به نقد کشید و همزمان زبان را از اسارت نثر کهن رهانید. این نوشتار، زندگی، اندیشه‌ها و میراث ماندگار دهخدا را می‌کاود.

در مبارزه با بی‌عدالتی صرفا شدت اعتراض تعیین کننده نیست؛ بلکه توانایی خلق شیوه‌هایی نو برای مبارزه و مقاومت نیز اهمیتی به همان اندازه تعیین‌کننده دارد. زانو زدن دکتر مارتین لوتر کینگ در سلما از همین جنس بود: حرکتی ساده، اما تازه؛ نه برگرفته از الگو‌های موجود، بلکه گشاینده امکانی دیگر. او سکوت را از انفعال تهی کرد، دعا را از حریم خصوصی بیرون کشید، و بدن زانو زده را به کنشی سیاسی بدل ساخت. این تصویر، نه بازنمایی یک مقاومت، که خلق آن بود: شکلی نو، برهم‌زننده، و زنده.

در تابستان سال ۱۹۸۵، یکی از عادی‌ترین پرواز‌های خطوط هوایی آمریکا، در چشم‌برهم‌زدنی به یکی از تلخ‌ترین بحران‌های گروگان‌گیری قرن بیستم بدل شد. هواپیمای TWA، که از آتن به سوی رم در حرکت بود، ربوده شد و در هفده روز پر اضطراب، میان بیروت و الجزایر سرگردان گشت. در این میان، یک غواص جوان نیروی دریایی آمریکا، به طرز فجیعی شکنجه و کشته شد و بدنش را بی‌رحمانه بر باند فرودگاه بیروت پرتاب کردند.