محمد تقی مصباح یزدی روزی درباره مشروعیت رئیس جمهور گفته بود «از آنجا که رییسجمهوری از جانب رهبری نصب و تایید میشود به عامل او تبدیل شده و از این پرتو نور بر او تابیده، بنابراین وقتی ریاستجمهوری حکم ولی فقیه را دریافت کرد، اطاعت از او نیز چون اطاعت از خداست.»
در زمان انتخابات سال ۸۸ نیز طیف مصباح که از هواداران پرو پاقرص محمود احمدینژاد به حساب میآمدند به معترضان توصیه کردند که به رای مردم تمکین کنند.
اما، هفته گذشته مصباح یزدی درجمع مدیران و فرماندهان عالی ناجا نظری کاملا در تقابل با این بحث را مطرح کرده و گفته است: «اطاعت از کسی که با رای مردم سرکار آمده، واجب نیست.» این در حالی است که او درآخرین دوره انتخابات مجلس خبرگان موفق به اخد رای مورد نیاز برای ورود نشد و براساس این نظریهاش نتوانست جایگاه دوره گذشتهاش را حفظ کند.
به نظر میرسد، آیت مصباح یزدی با وجود آنکه به نظریه مشروعیت انتسابی ونه اکتسابی در بین علما شهرت یافته است، اما در مواقعی که احساس نیاز کند آن را کنار میگذارد و به طور دقیق نظری خلافاش را مطرح میسازد.
حجت السلام محسن غرویان، استاد حوزه و دانشگاه درباره این تناقض در رفتار مصباح یزدی در گفتوگو با
رویداد۲۴ گفت: مبنا اندیشه سیاسی آقای مصباح یزدی این است که رای مردم مشروعیت ساز نیست و مشروعیت برای حاکم صد در صد الهی است. ایشان قائل به انتساب هستند و به انتخابات اعتقادی ندارند.
وی با اشاره به وجود سوالاتی درباره این اظهار نظر مصباح، گفت: اگر این شبهه وجود دارد، آیا معنای صحه گذاشتن بر انتخابات، تنفیذ برگزیدگان و تائید آنان از سوی ولایت فقیه جز این است که رای مردم حجت شرعی محسوب میشود وبه انتخابات اعتبار میبخشد، بنابراین رئیس جمهور منتخب مردم به حساب میآید.
غرویان در ادامه افزود: اطاعت از فردی که به وسیله رای مردم مشروعیت شرعی پیدا میکند و مادامی که مورد تائید ولی فقیه هم هست، طبق مبنای خود آقای مصباح باید صورت گیرد.
این استاد حوزه ودانشگاه درباره وجود تناقض در نظر مصباح یزدی، توضیح داد: علی الظاهر این مسئلهای است که جای سوال دارد و آقای مصباح باید درباره آن توضیحات لازم را بدهد تا مخاطبان را از شبهه خارج سازد.
غرویان درخصوص روایات اسلامی که مصباح یزدی در این باره به آنها اشاره میکند، مطرح کرد: تحلیل دیگری از روایات مورد اشاره آقای مصباح دارم. به نظر من رای مردم به عنوان علت ناقصه هم برای مشروعیت بخشیدن است و هم برای اکثریت مشروعیت به کار برده میشود.
وی در ادامه یادآور شد: مشروعیت دارای دو پله اول و دوم است. پله اول شامل حاکم و حاکمان میشود که ازشرایط حاکمی بهرهمند هستند مانند عدالت، عالم بودن و پاییندی به اخلاقیات، این شرایط را شریعت مشخص کرده است. درپله دوم مشروعیت را به کسی میدهد که با رای کثریت همراه باشد. به عبارتی دیگر وقتی رای اکثریت محقق شود آن رای، مشروعیت تامه پیدا میکند و تبعیت از آن لازم است.
این استاد حوزه و دانشگاه ابراز کرد: مطلب آقای مصباح استیناف از روایاتی که در باب ولایت فقیه آمده، است. البته به هر حال قرائت و استنباطها تفاوت میکند، ولی همانطور که اشاره کردم در رابطه با مطالب مطرح شده از سوی ایشان سوالاتی مطرح شده، که نیاز به پاسخگویی دارد.
غرویان اضافه کرد: مقام معظم رهبری درباره مردم سالاری دینی بارها سخن گفتند و این مردم سالاری دینی یعنی مردم و رای مردم در حکومت تاثیر گذاراست. این تعبیر مردم سالاری دینی از مقام معظم رهبری با برداشت آقای مصباح متفاوت به نظر میرسد.
وی در ادامه به عدم حضور مصباح در این دوره از انتخابات مجلس خبرگان اشاره کرد و اظهار داشت: آقای مصباح در مجلس خبرگان یکی از اعضا به شمار میآمدند، اما زمانی که مردم به او رای ندادند، از ورود به مجلس خبرگان باز ماندند. بنابراین اگر رای مردم تاثیر گذار نیست، او باید از مشروعیت حضور خود در مجلس خبرگان دفاع میکردند و علی القاعده نسبت به عدم ورود به مجلس خبرگان به اعتراض میپرداختند و میگفتند که رای مردم مشروعیت نمیآورد وبی تاثیراست.
این استاد دانشگاه و حوزه در ادامه افزود: آقای مصباح میتوانست از مقام معظم رهبری درخواست کند که با حکم حکومتی او را در مجلس خبرگان نگه دارند، ولی مقام معظم رهبری در این زمینه نفرمودند که رای مردم اعتباری ندارد و این آقایان باید در مجلس خبرگان باقی بمانند، زیرا رای مردم مشروعیت میآورد.
غرویان در ادامه تاکید کرد: کسانی که به مانند آقای مصباح رای لازم را کسب نکردند از ورود به مجلس خبرگان بازماندند و اینکه او هم این مسئله را قبول کرده، نشان میدهد که رای اکثریت را پذیرفته است.
وی در این رابطه گفت: این مسئله سوالی است که برخی جوانها در کلاسهای درس میپرسند و مایل هستند در این رابطه مبنای نظرات آقای مصباح توضیح داده شود. البته تمام این موارد بحثهای علمی است و با حفظ احترام برای آقای مصباح آنها را مطرح میکنیم و دوست داریم تبیین کنند.