رویداد۲۴ | پس از حمله اسرائیل به زندان اوین در دوم تیرماه ۱۴۰۴ که به کشتهشدن بیش از ۸۰ نفر انجامید، صدها زندانی از جمله شمار قابلتوجهی از زندانیان سیاسی به زندانهای تهران بزرگ و قرچک منتقل شدند؛ انتقالی که با گزارشهای متعددی از رفتارهای خشن و استفاده از دستبند و پابند همراه بود. تاسف بر انگیز اینکه بر اساس روایت خانوادهها و وکلای زندانیان، بسیاری از این افراد ساعاتی پیش از انتقال، مشغول امدادرسانی به مجروحان و بیرون کشیدن اجساد قربانیان حمله بودهاند. اما با وجود این شرایط، روند انتقال بدون اطلاع قبلی و در مواردی همراه با بدرفتاری انجام شده است.
خانوادهها و وکلای زندانیان از وضعیت اسفبار در زندانهای مقصد خبر میدهند؛ از کمبود امکانات بهداشتی و ازدحام جمعیت، تا حضور آفات و نبود تهویه مناسب.
در حالی که رئیس قوه قضائیه، غلامحسین محسنی اژهای، اعلام کرده بود که بهمنظور کاهش نگرانی خانوادهها، مرخصیهایی برای زندانیان واجد شرایط در نظر گرفته شده، خانواده زندانیان سیاسی و وکلای آنها تأکید دارند که چنین اقدامی، حداقل برای زندانیان سیاسی، اجرا نشده است.
مرتضی قدیانی، فرزند ابوالفضل قدیانی، زندانی سیاسی محبوس در زندان اوین که پس از تجاوز اسرائیل به این زندان به زندان تهران بزرگ منتقل شده، در گفتوگو با رویداد۲۴، تاکید کرده که یه هیچ یک از زندانیان سیاسی که میشناسد مرخصی اعطا نشده است.
او همچنین از مشکلات گسترده در تأمین وسایل اولیه و عدم انتقال وسایل شخصی زندانیان از زندان اوین خبر داد.
به گفته قدیانی با وجود انتقادها، وضعیت زندانیان محبوس در زندان تهران بزرگ، چندان بهبود نیافته و اوضاع زندانیان این زندان اصلا خوب نیست. بحث بهداشت و رسیدگی به ملزومات اولیه زندانیان، بسیار بد است.
وی میگوید وسایل شخصی پدرش هم از اوین منتقل نشده و حتی وسایلی که تهیه کردهاند هم به صورت گزینشی به دست او رسیده است.
فرزند ابوالفضل قدیانی میگوید فروشگاه زندان بزرگ اصلا مجهز نیست و تهیه وسایل از این فروشگاه هم برای زندانیان مقدور نیست.
زهرا رحیمی، همسر ابوالفضل قدیانی، از جمله افرادیست که شرایط زندان تهران بزرگ را «فاقد امکان زیست انسانی» توصیف کرده است. او از وجود سوسک، ساس و آب شرب شور در زندان و کمبودهای شدید دارویی و بهداشتی خبر داده است. قدیانی که پیشتر نیز در زندان اوین بستری شده بود، اکنون با بیماریهای متعدد و محروم از دریافت داروهای مورد نیاز روبهروست.
علی شریفزاده اردکانی، وکیل بیش از ۱۵ زندانی سیاسی، در گفتوگو با رویداد۲۴ میگوید: «تنها یک نفر از موکلان من _مریم اسلام فرد_ مرخصی گرفته که جرم او امنیتی نبوده است». او همچنین با استناد به قانون مجازات اسلامی یادآور شد که بسیاری از زندانیان واجد شرایط برای دریافت مرخصی یا آزادی مشروط هستند، اما از این حق قانونی محروم ماندهاند.
او از وضعیت زندان بزرگ انتقاد کرده و گفته: در حال حاضر، زندانیان این زندان کف خواب بوده و حتی امکان دسترسی به یک تخت معمولی هم ندارند.
این وکیل دادگستری، ادامه میدهد: بهتر، این بود که دست کم به افرادی که یک سوم حبس خود را گذراندهاند، بر اساس قانون مجازات اسلامی، مرخصی یا آزادی مشروط اعطا میشد یا با صدور بخشنامهای، مانند دوره کرونا به همه زندانیان واجد شرایط، مرخصی یا آزادی مشروط با پابند الکترونیکی یا سایر امکانات اعطا میشد.
او میگوید بیش از ۱۵ تن از موکلانش در زندانهای تهران بزرگ، اوین و قزلحصار میتوانند مشمول این اختیار قانونی رئیس قوه قضائیه باشند.
پیشتر اعضای خانواده دیگر زندانیان سیاسی از جمله مصطفی تاجزاده، مهدی محمودیان و آنیشا اسداللهی نیز در گفتوگو با رسانهها از وضعیت بد زندان بزرگ تهران و قرچک ابراز نارضایتی کرده و خواستار اعطای مرخصی شده بودند. درخواستی که تاکنون با آن موافقت نشده است.
فخرالسادات محتشمیپور، همسر مصطفی تاجزاده، از ازدحام بیش از حد در اتاقهای زندان تهران بزرگ میگوید: «در یک اتاق ۶ متری، ۳۴ نفر نگهداری میشوند، تنها ۸ تخت سه طبقه موجود است و باقی زندانیان روی زمین میخوابند».
وی از وضعیت سلامتی همسر خود که با بیماریهای قلبی، نقرس و دیسک کمر مواجه است ابراز نگرانی کرده و محیط زندان را «خطرناک برای سلامت افراد» خوانده است.
بیشتر بخوانید: جاسوسهای موساد بخوانند! | پشت پرده حمله اسرائیل به زندان اوین چه بود؟
کیوان مهتدی، همسر آنیشا اسداللهی، از شرایط بحرانی در زندان زنان قرچک گزارش داده است. به گفته او، در هفت اتاق کوچک با راهرویی باریک، حدود ۷۰ زندانی نگهداری میشوند. گرمای هوا، نبود تهویه مناسب و مجاورت با چاه فاضلاب، مشکلات بهداشتی گستردهای برای زندانیان ایجاد کرده است.
عجیبتر اینکه برخی خانوادهها اطلاعی از محل نگهداری بستگان خود ندارند. عفت مهرآیین، خواهر مصطفی مهرآیین که در بازداشت موقت است!، از بیخبری از محل نگهداری برادرش و عدم دسترسی به پرونده او خبر داده است. به گفته او، تنها تماس دو دقیقهای در روزهای اخیر تأیید کرده که وی در زندان قم نگهداری میشود.
در واکنشی نادر، آیتالله سیدعلیمحمد دستغیب، از مراجع تقلید شیعه، خواستار آزادی زندانیان سیاسی و پایان حصر شده است. او ضمن اشاره به عفو اخیر هزار زندانی، تأکید کرد که آزادی این زندانیان میتواند گامی مؤثر در کاهش تنشهای داخلی باشد.
همزمان، هزاران تن از شهروندان با امضای کارزاری_به ابتکار عمل حسین نورانی نژاد قائم مقام دبیرکل حزب اتحاد ملت_ خطاب به رئیس قوه قضائیه، خواستار آزادی فوری زندانیان سیاسی و امنیتی شدهاند. در این بیانیه آمده است که ادامه وضعیت فعلی میتواند «زمینهساز بحرانی ناخواسته و پرهزینه برای کشور» باشد.
در حاشیه این تحولات، جعفر شربیانی، عضو شورای شهر تهران، پیشنهاد داده که زندان اوین مانند زندان قصر به موزه تبدیل شود. پیشنهادی که در صورت تحقق، میتواند پرسشهای جدی درباره وضعیت فعلی ساکنان این «موزه بالقوه» ایجاد کند؛ ساکنانی که در گرمای ۴۵ درجه، با دسترسی محدود به کولر، آب و امکانات بهداشتی، همچنان در شرایطی نامناسب زندگی میکنند.