رویداد۲۴| با نزدیک شدن به نشست مهم هستهای ایران و سه کشور اروپایی در ژنو، کارشناسان و منابع دیپلماتیک نسبت به بسته شدن آخرین پنجره فرصت ایران هشدار میدهند. یک دیپلمات ارشد فرانسوی به شبکه «العربیه» اعلام کرد: «مذاکرات میان آمریکا و ایران به این زودیها از سر گرفته نخواهد شد و هیچ مانعی بر سر راه ما برای کلید زدن اسنپبک وجود ندارد.» این پیام اهمیت نشست ژنو را بهعنوان نقطه حساسی در پرونده هستهای ایران برجسته میکند.
آنطور که به نقل از منابع آگاه گزارش شده، مقامات ایران و سه کشور اروپایی فردا در سطح معاونان وزرا رایزنی خواهند کرد و به همین خاطر فضای دیپلماسی پیرامون پرونده هستهای ایران بسیار حساس است. این نشست که قرار است در ژنو برگزار شود، آخرین فرصت تهران برای پیشبرد دیپلماسی بدون مواجهه فوری با تحریمها تلقی میشود.
یک دیپلمات ارشد فرانسوی به شبکه «العربیه» گفت: «پنجره باز فعلی برای تهران رو به بسته شدن است و هیچ چیزی مانع بازگرداندن تحریمها نیست. بازگرداندن تحریمهایی که ده سال پیش لغو شده بودند، نیازمند اجماع پنج عضو دائم شورای امنیت نیست.» وی همچنین تأکید کرد که مذاکرات میان آمریکا و ایران به این زودیها از سر گرفته نخواهد شد.
در راستای آمادهسازی مذاکرات ژنو، ایران امروز دوشنبه رایزنیهای مستقیم و تلفنی با روسیه داشت. مقامات ایرانی و روسی بر هماهنگیهای منطقهای و حفظ ثبات مذاکرات تأکید کردند و مواضع مشترکی برای حمایت از روند دیپلماسی مطرح کردند. از سوی دیگر، چین نیز با تأکید بر حل و فصل موضوع هستهای از مسیر دیپلماتیک اعلام کرده که آماده ایفای نقش سازنده است و همچنان به ترغیب مذاکرات ادامه خواهد داد.
رسانههای بینالمللی و کارشناسان اروپایی این نشست را بهعنوان نقطه عطفی در پرونده هستهای ایران تحلیل میکنند. پایگاه «العربیه» نوشت: «این نشست آخرین پنجره باز پیشروی ایران به شمار میآید.» کارشناسان معتقدند که اگر ایران نتواند با انعطاف نسبت به خواستههای طرف اروپایی، توافق موقت حاصل کند، مسیر بازگشت تحریمها هموار خواهد شد.
از سوی دیگر، بازنشر ویدیویی از علی مطهری درباره بمب در اکانت شخصی دونالد ترامپ، نشاندهنده تلاشهای آمریکا برای برجسته کردن خطرات هستهای ایران و فشار روانی پیش از مذاکرات ژنو است. این اقدامات در کنار تحلیلهای رسانههای غربی، فضایی پرتنش پیرامون پرونده هستهای ایران ایجاد کرده است.
در چنین شرایطی کماکان سه سناریو برای مذاکرات ژنو قابل تصور است:
توافق محدود با اروپاییها: ایران ممکن است برای جلوگیری از تشدید تحریمها، به برخی خواستههای طرف اروپایی تن دهد و مسیر مذاکرات با آمریکا را باز نگه دارد.
تعلیق مذاکرات و فشار حداکثری: در صورت ناتوانی ایران در انعطاف یا رعایت زمانبندیها، اروپا مسیر «اسنپبک» تحریمها را فعال خواهد کرد و آمریکا فشار اقتصادی را تشدید خواهد کرد.
میانجیگری روسیه و چین: این دو کشور میتوانند با نقش فعال خود، ایران و اروپا را به توافق موقت نزدیک کنند و از تشدید تنشها جلوگیری کنند.
تحلیلگران هشدار میدهند که عدم انعطاف ایران در مذاکرات ژنو میتواند به افزایش فشار اقتصادی و سیاسی، محدودیتهای بینالمللی و حتی اختلافات داخلی منجر شود. از سوی دیگر، موفقیت در این نشست میتواند فرصتی برای کاهش تنش و بازگشت نسبی به مسیر دیپلماسی باشد.
در شرایط فعلی، تمامی تحرکات دیپلماتیک، رسانهای و سیاسی در جهان و داخل ایران حول محور یک نکته مهم است: ژنو آخرین فرصت تهران برای تثبیت مسیر دیپلماسی پیش از بسته شدن پنجره بینالمللی است.