رویداد۲۴ | بهمن رجبی، نوازنده برجسته و صاحبسبک تنبک، صبح روز ۱۹ شهریورماه ۱۴۰۴ در سن ۸۶ سالگی دارفانی را وداع گفت. او از چهرههای ماندگار موسیقی ایرانی بود که نیمقرن اخیر به عنوان یکی از نوآورترین و تاثیرگذارترین هنرمندان عرصه تنبکنوازی شناخته میشد. رجبی نهتنها در حوزه اجرا و تکنوازی آثار ارزشمندی از خود به جای گذاشت، بلکه در زمینه آموزش و تألیف کتابهای تخصصی نیز نقش پررنگی ایفا کرد.
بهمن رجبی در ۷ اسفند ۱۳۱۸ در شهر رشت متولد شد. او از همان سالهای جوانی به موسیقی علاقهمند بود و تنبک را بهعنوان ساز اصلی خود انتخاب کرد. رجبی از نخستین نوازندگانی بود که به جای نگاه صرفاً همراهیکننده به تنبک، آن را به عنوان سازی مستقل برای تکنوازی مطرح کرد. این نگرش باعث شد که آثار و کنسرتهای او جنبهای تازه به موسیقی ایرانی ببخشند و جایگاه تنبک را در میان سازهای ایرانی ارتقا دهند.
بهمن رجبی با شیوهای منحصربهفرد در نوازندگی شناخته میشد. او در طول فعالیت خود، تکنیکهای تازهای به دنیای تنبک معرفی کرد که از جمله مهمترین آنها افزودن ۱۱ نوع ریز جدید به شیوههای سنتی نوازندگی بود. این نوآوریها باعث شد اجرای تنبک به سطحی تازه از پیچیدگی و زیبایی برسد و امروزه بسیاری از شاگردان و پیروانش همچنان از این ابداعات در نوازندگی خود بهره میگیرند. قطعه مشهور «گفتگوی چپ و راست» نمونهای برجسته از نگاه خلاقانه رجبی به تنبک است که در کتاب آموزش او نیز ثبت شده است.
بیشتر بخوانید: امین الله رشیدی کیست؟| از آخرین بازماندگان نسل طلایی موسیقی ایران که درگذشت
نوای تنبک بهمن رجبی در بسیاری از آثار شاخص موسیقی ایران شنیده میشود. او در آلبوم «سواران دشت امید» با آهنگسازی حسین علیزاده، قطعات «گلچین یک و دو» با آهنگسازی رضا شفیعیان، و مجموعههایی، چون «نظم وزن» و «آوای چکاد» حضوری پررنگ داشت. همکاریهای او با بزرگان موسیقی ایران باعث شد که ردپای هنرش در بخشی از بهترین آثار موسیقی معاصر ثبت شود. علاوه بر این، او آثار مستقلی نیز به صورت تکنوازی منتشر کرد که نشاندهنده قدرت خلاقیت و مهارت ویژهاش بود.
یکی از مهمترین میراثهای بهمن رجبی، کتابهای آموزشی او در زمینه تنبکنوازی است. او سه جلد کتاب آموزشی منتشر کرد که شامل دورههای ابتدایی، متوسطه، عالی و فوقعالی میشود. همچنین کتاب «تنبک و نگرشی به ریتم از زوایای مختلف» از دیگر آثار مکتوب اوست که در سال ۱۳۵۶ منتشر شد و نگاه تحلیلیتری به ریتم و نقش آن در موسیقی ایرانی دارد. این آثار آموزشی باعث تربیت نسلی تازه از نوازندگان تنبک شد که هر یک بخشی از اندیشه و سبک او را ادامه دادند.
بهمن رجبی تنها یک نوازنده نبود؛ او به موسیقی و هنر نگاهی فلسفی داشت. به باور او، تنبکنوازی هدف نهایی نیست بلکه ابزاری است برای بیان اندیشهها و انتقال مفاهیم درست. همین نگاه باعث میشد که او در زمینه مادیات سختگیر نباشد و هنرجویان را با امکانات کم بپذیرد. رجبی همواره بر نقش سازندگان اصلی تنبکنوازی ایران مانند زندهیاد حسین تهرانی و امیرناصر افتتاح تأکید داشت و آنان را پدران واقعی این هنر میدانست.
بهمن رجبی علاوه بر موسیقی، ذوق شعری نیز داشت و گاهی اشعاری طنزآمیز میسرود. از جمله آثارش در این زمینه میتوان به شعر «صدای پای دمبک» اشاره کرد که با الهام از شعر «صدای پای آب» سهراب سپهری سروده شده بود. این وجه دیگر از شخصیت هنری رجبی نشان میدهد که او نگاهی چندجانبه به هنر داشت و در قالبهای مختلف خلاقیت خود را بروز میداد.