رویداد۲۴| انتشار ویدئوی مراسم عروسی دختر علی شمخانی، دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی، طی روزهای اخیر در شبکههای اجتماعی، نه تنها واکنشهای متنوع سیاسی و رسانهای را برانگیخته، بلکه پرسشهای جدی درباره مرزهای اخلاق و حریم خصوصی مطرح کرده است. برخی مدعی شدهاند که انتشار این ویدئو، حریم شخصی را نقض کرده و عدهای آن را فراتر از نقض حریم خصوصی، و بخشی از یک تسویه حساب سیاسی خواندهاند. از سوی دیگر، عدهای با نگاه سیاسی یا انتقادی، این اتفاق را بهانهای برای بررسی مسئولیتها و عملکرد مقامات دانسته و حتی سابقه و رفتار گذشته شمخانی را عامل نسبی ایجاد چنین فضایی میدانند.
واکنش اصولگرایان و رسانههای انها به انتشار فیلم عروسی دختر شمخانی عجیب و جالب است. خبرگزاری دانشجو با انتشار گزارشی به بررسی تبعات سیاسی و اخلاقی ویدئو پرداخت و آن را «اتفاقی هولناک» خواند که نشان میدهد حریم خصوصی مسئولان باید بهشدت حفظ شود. این رسانه تأکید کرد که انتشار چنین ویدئویی باعث طرح پرسشهایی از جنس «چگونه مسئولانی که دیگران را به رعایت حجاب و اصول اخلاقی دعوت میکنند، خود در عمل چنین وضعی دارند؟» میشود.
خبرگزاری مهر نیز هشدار داد که انتشار فیلم مذکور لزوماً خیرخواهانه نبوده و بیشتر شبیه به هشداری به مسئولان است تا مراقب رفتار و اطرافیان خود باشند و هزینهای برای نظام ایجاد نشود. این رسانه ضمن تأکید بر سهلانگاری در کنترل تلفنهای هوشمند در مراسم خصوصی، پرسیده که چرا فیلمی که یک سال و نیم پیش گرفته شده، ناگهان دوباره فضای مجازی را قبضه کرده است.
روزنامه جوان نیز با مقایسه ماجرای اخیر با اتفاقات تاریخی، انتشار این ویدئو را «غیراخلاقی و غیرشرعی» دانست و تأکید کرد که پیگرد قانونی منتشرکنندگان ضروری است.
مشرق نیوز، اما از زاویهای امنیتی و اطلاعاتی نگاه کرده و انتشار فیلم را تکمیلکننده سناریوی ناکام ترورهای خرداد دانسته است. این رسانه اصولگرا نوشته که این اقدام بخشی از ترور شخصیت شمخانی توسط سرویسهای اطلاعاتی دشمن، از جمله موساد، است. این رسانه با تحلیل دقیق بودجهها و عملیاتهای روانی موساد، پخش این ویدئو را در قالب جنگ روانی و «ترور شخصیتی» طبقهبندی کرد که هدفش تضعیف مقامات امنیتی و سیاسی ایران است.
روزنامه خراسان نیز از منظر دشمنشناسی و رسانهای گزارش داد که این ویدئو نه موضوع شخص شمخانی، بلکه نشانهای از «هجوم به مرز اخلاق و انسانیت در رسانه» است. نویسنده تأکید کرد که نقد عملکرد اجرایی مسئولان مشروع است، اما قضاوت بر اساس زندگی خصوصی نزدیکانشان عبور از مرز اخلاق است.
وطن امروز هم در تحلیلی نوشت که انتشار این ویدئو میتواند امنیت روانی جامعه را تحت تأثیر قرار دهد و ایجاد بیاعتمادی و اضطراب در جامعه را به دنبال داشته باشد. بر اساس توصیههای رهبر انقلاب درباره احیای حقوق عامه، امنیت روانی مردم نیز از جمله حقوقی است که باید حفظ شود.
بیشتر بخوانید: عروسی خوبان | چرا عروسی میلیاردی دختر علی شمخانی در اسپیناس پالاس با عکاس مراسم محمدرضا گلزار را نباید نادیده گرفت؟
واکنشها بیشتر و تندتر را، اما درفضای مجازی و شبکههای اجتماعی شاهد بودیم. انتقادها به شمخانی رسما توفان به پا کرد، اما برخی نیز در مقام دفاع از او برآمدند. مثال روحالله جمعهای فعال رسانه ای اصولگرا و مشاور رحمانی فضلی در دوران تصدی وزارت کشور این ویدئو را با انتشار فایل صوتی ظریف در دولت گذشته مقایسه کرد و هشدار داد که پروژههای خارجی و داخلی ممکن است با هدف ایجاد اختلاف و نارضایتی دنبال شوند.
مهدی محمدی، مشاور قالیباف، آن را «ترور زرد» مقامات دانست و معتقد بود انتشار چنین ویدئوهایی بخشی از عملیات اطلاعاتی و رسانهای برای تضعیف حلقههای نزدیک به مقامات است.
دختر شهید شادمانی در واکنش به انتشار فیلم، با تأکید بر حرمت حریم نوامیس، از همه گروهها خواست از ادامه پروژههای تخریبی داخلی که مدیریتشده از خارج است، پرهیز کنند و نوشت: «پول پروژه برای تخریب ناموس عاقبت ندارد».
عزتالله ضرغامی در واکنش به انتشار فیلم مراسم عروسی منتسب به خانواده علی شمخانی نوشت: «خانمها میگویند: مجلس، خصوصی و کاملاً زنانه است، پدر عروس بر اساس آئین عشیرهای خود، در حالی که سرش را پایین انداخته، دست دخترش را در دست داماد میگذارد. بخشی از خانمها محجبه و بخش دیگر محارمند. همین! «هک کردن حریم خصوصی»، روش جدید ترور اسرائیل است.
در مقابل، فعالان سیاسی و رسانهای به حامیان جدید حریم خصوصی و ناقضان قدیمی آن تاختهاند. یکی از کاربران شبکه ایکس به پرونده مینو خالقی، منتخب مردم تهران در مجلس که به دلیل انتشار عکسهای بیحجابش از ورود به مجلس منع شد اشاره کرده و نوشت: عکس بی حجاب مینو خالقی را پخش کردند و به بهانه آن از مجلس حذفش کردند و حالا همینها استاد اخلاق شدند.
ویدئوی گفتوگوی رسانهای محمود شهریاری، مجری سابق صدا و سیما نیز در دو روز گذشته بارها در شبکههای اجتماعی بازنشر شده است؛ هدف از بازنشر این ویدئو، انتقاد به حمایتهای اخیر جریانهای تندرو از حریم خصوصی در مورد شمخانی و نقض آن در مورد دیگران است. محمود شهریاری، مجری پیشکسوت تلویزیون، در مصاحبهای با برنامه دید در شب (بهکارگردانی رضا رشیدپور) درباره ماجرای فیلم انتشار یافته از عروسی برادرش توضیح داد. او گفت که بهدلیل حضورش در عروسی برادرش ممنوعالتصویر شده بود و هنوز نمیداند دقیقاً چرا.
گفتنی است که انتشار این ویدئو باعث برانگیخته شدن پرسشهایی درباره دوگانگی معیارها شده است: آیا مسئولان همان اصولی را که از مردم انتظار دارند، خود رعایت میکنند؟ آیا شفافیت و عدالت اجتماعی با تعرض به حریم خصوصی قابل جمع است؟
در کنار این، جریانهای رسانهای و کاربران شبکههای اجتماعی به تناقضات اخلاقی، رفتار دوگانه و مسائل شکاف طبقاتی توجه دارند. از نگاه بسیاری، این ویدئو بهعنوان نمادی از فاصله بین مسئولان و جامعه تفسیر شده است.
تحلیلها نشان میدهد که ماجرا صرفاً یک حادثه خصوصی نیست و لایههای مختلف دارد. از یک سو نقض آشکار حریم خصوصی است. فرقی ندارد که مساله خاندان شمخانی باشد یا یک شهروند معمولی، انتشار یک فیلم خصوصی اخلاقی نیست. از سوی دیگر پرده تناقض، استانداردهای دوگانه و ریا برای بسیاری از مردم افتاده و جامعه شاهد تناقضهای رفتاری مسئولان و سیاستهای حاکم از جمله مساله حجاب شده و این بر میزان نارضایتیهای موجود میافزاید.
مصداق این مدعا توییت سعید شریعتی فعال سیاسی اصلاح طلب است که نوشت: «نکته اینجاست که در مملکتی که دستگاههای امنیتی «پخش فیلم حریم خصوصی و اعترافات متهمان» را یکی از مهمترین ابزارهای خود میدانند، آن وقت صدای کسانی که انتشار فیلم خصوصی عروسی دختر دبیر اسبق شورای عالی امنیت ملی را تقبیح میکنند به جایی نمیرسد. بله آقای شمخانی شما خودتان در این وضعیت زشتی که به وجود آمده است مقصرید.»
مهر شمخانی پزمان جمشیدی