رویداد۲۴ | در حالی که ماهها از پایان جنگ ۱۲ روزه میان حزبالله لبنان و اسرائیل میگذرد، ادعاهایی درباره بازسازی نظامی و مالی این گروه دیده میشود. گزارشهای اخیر رسانههای لبنانی، آمریکایی و اسرائیلی همگی از روندی خبر میدهند که میتواند تنشها را دوباره به مرزهای جنوبی لبنان بازگرداند.
یک خبرنگار لبنانی در گفتوگویی تلویزیونی با شبکه سه ایران اعلام کرده است که «حزبالله توانسته خود را بازسازی کند و برای جنگ احتمالی با اسرائیل آمادگی کامل دارد». او هشدار داده که اگر اسرائیل بار دیگر به لبنان حمله زمینی کند، «ضربات سنگینی متحمل خواهد شد».
این اظهارات در شرایطی مطرح میشود که تحلیلگران منطقهای میگویند حزبالله پس از نبرد سال گذشته، در حال بازیابی توان نظامی خود است؛ هرچند هنوز مشخص نیست این گروه تا چه حد توانسته بر آسیبهای جنگ اخیر غلبه کند. از سوی دیگر این بازسازی نظامی از چه طریقی صورت گرفته است؟ این پرسشی مهم است که هنوز جواب دقیقی ندارد.
ایران پیشتر از مسیر سوریه و یا مسیر هوایی می توانست به حزب الله کمک کند، اما حالا مسیر سوریه بسته است و دولت لینان نیز مخالف تسلیح حزب الله از سوی ایران است. برخی ناظران معتقدند این گونه اظهار نظرها بیشتر ادعای رسانهای است. با این حال این موضوع از سوی رسانههای اسرائیلی هم مطرح میشود اما به نظر میرسد رژیم اسرائیل با طرح این ادعا به دنبال افزایش تنش است.
در همین حال، ایالات متحده از تشدید فشارهای مالی علیه حزبالله و حامی اصلیاش، یعنی ایران، خبر داده است.
جان هرلی، معاون وزارت خزانهداری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی، در گفتوگو با رویترز گفته که دولت آمریکا قصد دارد از «فرصت کنونی در لبنان» برای قطع منابع مالی حزبالله استفاده کند. براساس ادعای او، تهران با وجود مجموعهای از تحریمهای سنگین، در سال جاری میلادی موفق شده حدود یک میلیارد دلار به حزبالله منتقل کند.
هرلی مدعی شده است: «در لبنان اکنون لحظهای سرنوشتساز وجود دارد. اگر بتوانیم حزبالله را خلع سلاح کنیم، مردم لبنان میتوانند کشورشان را پس بگیرند. کلید این کار بیرون راندن نفوذ و کنترل ایران است که با پولی آغاز میشود که تهران به حزبالله تزریق میکند.»
در همین حال واشنگتن در روزهای اخیر دو فرد را به اتهام استفاده از شبکههای صرافی برای تأمین مالی حزبالله تحریم کرده است. این اقدام بخشی از راهبرد «فشار حداکثری» علیه تهران تلقی میشود.
در همین حال چند روز پیش روزنامه والاستریت ژورنال بهنقل از منابع اطلاعاتی گزارش داده است که حزبالله لبنان روند بازسازی ذخایر تسلیحاتی و سازماندهی مجدد نیروهای خود را آغاز کرده است. بر اساس این گزارش، دادههای اطلاعاتی نشان میدهد حزبالله در حال ذخیره مجدد موشکها، سامانههای ضدزره و توپخانه است و بخشی از این تسلیحات از مسیر دریا یا از طریق خاک سوریه به لبنان قاچاق میشود.
یک منبع مطلع به این روزنامه مدعی شده حزبالله حتی تولید بخشی از تجهیزات نظامی خود را در داخل لبنان از سر گرفته است. به نوشته والاستریت ژورنال، این فعالیتها برخلاف مفاد آتشبس پس از جنگ ۱۲ روزه بوده و احتمال ازسرگیری درگیری با اسرائیل را افزایش داده است.
با استناد به این اخبار مقامات رژیم اسرائیلی نیز از این تحرکات ابراز نگرانی کردهاند. شبکه کان گزارش داده که تلآویو در حال بررسی گزینه «تشدید عملیات نظامی در لبنان» است. بر اساس این گزارش، نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، روز پنجشنبه نشستی امنیتی با حضور فرماندهان ارشد برگزار کرده و هشدار داده که حزبالله «در حال احیای توان تهاجمی و دفاعی خود» است.
یک مقام امنیتی اسرائیلی که نامش فاش نشده، گفته حزبالله «تا حدی موفق به بازسازی زیرساخت نظامی خود شده» و این اقدام را «نقض مستقیم توافقات امنیتی با لبنان» توصیف کرده است. منابع دیگر در تلآویو ادعا کردهاند که این گروه طی ماههای اخیر صدها موشک کوتاهبرد را از خاک سوریه وارد لبنان کرده است.
در ایران نیز برخی چهرههای نزدیک به جریانهای سیاسی محافظهکار، از احتمال پیشدستی حزبالله در آغاز درگیری سخن گفتهاند. مهدی محمدی، مشاور محمدباقر قالیباف و از چهرههای نزدیک به سعید جلیلی، نوشته است: «این بار، زمان شروع درگیری را حزبالله معین میکند.» به نظر میرسد این اظهار نظر ناشی از برخی گزارشها درباره بازسازی نظامی حزب الله است.
این در حالی است که ناظران یادآوری میکنند حزبالله در جریان جنگ ۱۲ روزه سال گذشته، عملاً نتوانست اقدامی مؤثر در حمایت از ایران انجام دهد و تنها به صدور بیانیههای سیاسی بسنده کرد.
در همین حال در درون لبنان یکی از بحثهای جدی مربوط به خلع سلاح حزب الله است. این گروه تاکید می کند که حاضر نیست سلاح را زمین بگذارد. اما نواف سلام، نخستوزیر لبنان، نیز اخیراً تأکید کرده که دولت این کشور به سیاست «انحصار سلاح در دست نیروهای رسمی» پایبند است و روند خلع سلاح گروههای مسلح ادامه خواهد داشت.
او در واکنش به افزایش حملات اسرائیل گفته است: «در تلاشیم با استفاده از سازوکارهای نظارتی بینالمللی، مانع از تداوم عملیات خصمانه اسرائیل شویم.»
با این حال، بسیاری از ناظران معتقدند که دولت لبنان در عمل توان مهار یا خلع سلاح حزبالله را ندارد؛ چرا که این گروه هماکنون قدرتمندترین نیروی نظامی و سیاسی کشور است و نفوذ گستردهای در دولت و پارلمان دارد.
برخی تحلیلگران امنیتی بر این باورند که بازسازی حزبالله، در کنار سیاست فشار آمریکا علیه ایران، میتواند مقدمهای برای مرحلهای جدید از رقابت نیابتی تهران و واشنگتن در خاورمیانه باشد. به گفته منابع غربی، اسرائیل در حال از دست دادن «صبر راهبردی» خود است و در صورت ادامه روند تسلیحاتی حزبالله، احتمال حمله محدود یا هدفمند به پایگاههای این گروه در جنوب لبنان وجود دارد.
در مقابل، حزبالله با تأکید بر «حق دفاع از لبنان» اعلام کرده در صورت هرگونه تجاوز اسرائیل، پاسخ «دردناکی» خواهد داد. با وجود این، کارشناسان میگویند هنوز روشن نیست ایران تا چه اندازه مایل یا قادر است از نظر نظامی از حزبالله حمایت کند، بهویژه پس از خسارتهای اقتصادی ناشی از تحریمها، محدودیتهای مالی و جنگ دوازده روزه.