رویداد ۲۴| اسرائیل ساعتی پیش از ترور رائد سعد، یکی از فرماندهان ارشد شاخه نظامی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس)، در یک حمله هوایی هدفمند خبر داد. این اقدام در حالی انجام شد که طی هفتههای اخیر تلاشهایی برای تثبیت یک آتشبس شکننده میان دو طرف در جریان بوده است و این رخداد بازتاب گستردهای در رسانههای داخلی و بینالمللی داشته است.
ارتش اسرائیل در بیانیهای اعلام کرد که هدف از این عملیات، «نابودی یکی از چهرههای کلیدی حماس و جلوگیری از بازسازی توان نظامی این جنبش» بوده است. به گفته مقامات تلآویو، رائد سعد نقش مهمی در طراحی و هدایت عملیاتهای اخیر حماس از جمله حمله موسوم به ۷ اکتبر ۲۰۲۳ داشته و یکی از معماران اصلی بازسازی توان رزمی این گروه پس از جنگهای گذشته محسوب میشده است.
منابع پزشکی و خبری غزه نیز گزارش دادهاند که در جریان این حمله چند تن دیگر نیز کشته و زخمی شدهاند، هرچند جزئیات دقیق درباره تعداد قربانیان منتشر نشده است. تاکنون هیچ تأیید رسمی از سوی حماس درباره کشته شدن رائد سعد منتشر نشده و این گروه در بیانیهای کوتاه، حمله اسرائیل را نقض آشکار آتشبس خوانده است.
رائد سعد، متولد حدود سال ۱۹۷۲، یکی از فرماندهان شناختهشده شاخه نظامی حماس، معروف به گردانهای عزالدین قسام، بود. او از سالهای آغازین فعالیت حماس وارد ساختار نظامی این جنبش شد و طی سالها در ردههای فرماندهی ارتقا یافت. منابع خبری و امنیتی او را یکی از افراد نزدیک به هسته مرکزی فرماندهی نظامی حماس معرفی کردهاند که مسئولیتهای استراتژیک شامل برنامهریزی نظامی، آموزش نیروها، مدیریت تسلیحات و تونلهای زیرزمینی را بر عهده داشت.
در سالهای اخیر، اوعلاوه بر فعالیتهای نظامی، در توسعه شبکه اطلاعاتی و مدیریت عملیاتهای محدود در نوار غزه نقشآفرینی کرده بود. برخی تحلیلگران او را یکی از کلیدیترین چهرههای حماس در جهت حفظ انسجام عملیاتی و ارتقای توان رزمی نیروها میدانند. به گفته منابع نزدیک به حماس، وی در برنامهریزی حملات به اهداف اسرائیلی و همچنین بازسازی زیرساختهای نظامی گروه، نقش برجستهای ایفا میکرد.
پیشتر نیز سعد هدف حملهای مشابه قرار گرفته بود، اما جان سالم به در برده بود. این بار، حمله اسرائیل منجر به کشته شدن وی شد و نگرانیهایی درباره تأثیر آن بر توان عملیاتی حماس ایجاد کرده است.
ترور رائد سعد در شرایطی رخ داده که طی سالهای اخیر، تنشها میان اسرائیل و حماس همواره با دورههای کوتاه آتشبس و حملات پراکنده همراه بوده است. آتشبسی که طی ماههای گذشته برقرار شده بود، تحت فشار تحولات میدانی و عملیاتهای محدود نظامی دو طرف قرار داشت. برخی منابع منطقهای تأکید میکنند که این ترور میتواند تعادل شکننده موجود را به هم زده و خطر تشدید دوباره درگیریها را افزایش دهد.
مشخصا اسرائیل با اجرای سیاست ترورهای هدفمند علیه فرماندهان ارشد حماس، تلاش دارد توان عملیاتی این جنبش را محدود کند و با هدف قرار دادن شخصیتهایی که نقش کلیدی در سازماندهی نیروها دارند، امنیت مرزهای خود را تضمین نماید.
تجربه سالهای گذشته نشان میدهد که اسرائیل بارها فرماندهان ارشد حماس را هدف حملات هوایی و عملیاتهای هدفمند قرار داده است. مروان عیسی، معاون فرمانده کل گردانهای قسام، در مارس ۲۰۲۴ در حمله هوایی اسرائیل در غزه کشته شد. محمد الضیف، فرمانده کل شاخه نظامی حماس، بارها هدف حملات اسرائیل قرار گرفته و اسرائیل مدعی کشته شدن او شده، هرچند حماس آن را رد یا با تأخیر تأیید کرده است. احمد الجعبری، فرمانده ارشد حماس، در سال ۲۰۱۲ ترور شد و این اقدام موجب تشدید درگیریها شد. محمود المبحوح، مسئول تدارکات و تسلیحات حماس، در سال ۲۰۱۰ در دبی ترور شد و بازتاب گسترده دیپلماتیک داشت.
این اقدامات نشان میدهد که سیاست اسرائیل در هدف قرار دادن فرماندهان ارشد حماس ادامهدار بوده و هر بار، اثرات مستقیم و غیرمستقیمی بر تحولات میدانی غزه و معادلات منطقهای داشته است.
تحلیلگران هشدار دادهاند که این اقدام میتواند روند شکننده آتشبس را به هم زده و چرخه تنش و واکنش را تشدید کند. آنها معتقدند که با توجه به جایگاه رائد سعد، ترور وی ممکن است باعث تغییر سریع در ساختار فرماندهی حماس و بازچینش استراتژیهای نظامی این جنبش شود، هرچند تجربه گذشته نشان داده است که حماس توانسته با جایگزینی سریع فرماندهان، اختلال جدی در توان عملیاتی خود ایجاد نکند.
ترور رائد سعد در حالی رخ داده که تلاشهای دیپلماتیک و میانجیگریهای بینالمللی برای تثبیت آتشبس ادامه دارد. تردیدی نیست که سیاست ترورهای هدفمند اسرائیل ممکن است سطح تنش و بیاعتمادی میان دو طرف را افزایش داده و خطر ازسرگیری درگیریهای گسترده را تقویت کند. ادامه این روند همچنین میتواند روند مذاکرات و تلاشها برای برقراری صلح طولانیمدت را پیچیدهتر کند.