رویداد۲۴| اظهارات تازه دونالد ترامپ درباره «دادن اجازه به اسرائیل برای حمله دوباره به ایران» فضای سیاسی و امنیتی منطقه را وارد مرحلهای حساس کرده است. ترامپ اعلام کرده که به تلآویو اجازه خواهد داد برای هدف قرار دادن موشکهای بالستیک ایران دست به اقدام نظامی بزند؛ موضعی که بیش از آنکه یک تهدید لفظی تلقی شود، حامل پیامهای عملی و پرهزینه است.
سؤال اصلی اینجاست که این «اجازه» دقیقاً چه سطحی از مداخله آمریکا را در بر میگیرد. اگر ایالات متحده صرفاً نقش حامی سیاسی را ایفا کند، باز هم این چراغ سبز میتواند اسرائیل را به سمت تشدید تنش سوق دهد. اما اگر واشنگتن در حملات مشارکت مستقیم داشته باشد یا تنها مسئولیت دفاع در برابر پاسخ ایران را بر عهده بگیرد، عملاً درگیر یک رویارویی نظامی تازه در منطقه خواهد شد؛ سناریویی که با وعدههای پیشین ترامپ برای دور نگه داشتن آمریکا از جنگهای پرهزینه در تضاد آشکار است.
تفاوت این سناریو با بحرانهای پیشین در آن است که هدف ادعایی حمله، نه برنامه هستهای، بلکه توان موشکی ایران عنوان شده است؛ ظرفیتی که برخلاف تأسیسات هستهای، در مجموعهای گسترده، پراکنده و بعضاً ناشناخته در سراسر کشور مستقر است. به همین دلیل، بسیاری از ناظران معتقدند هرگونه حمله به این حوزه، نه یک اقدام محدود، بلکه ضربهای مستقیم به پایه بازدارندگی ایران خواهد بود.
در چنین شرایطی، انتظار خویشتنداری از تهران چندان واقعبینانه به نظر نمیرسد. موشکها آخرین لایه دفاعی ایران محسوب میشوند و حذف یا تضعیف آنها، میتواند محاسبات تهران را به سمت پاسخهای فراتر از چارچوبهای گذشته سوق دهد؛ پاسخهایی که احتمالاً اهداف آمریکایی در منطقه را نیز در بر خواهد گرفت.
واکنشهای رسمی در داخل ایران نیز با لحنی جدیتر از همیشه همراه بوده است. مسعود پزشکیان، رئیسجمهور، تأکید کرده که پاسخ جمهوری اسلامی ایران به هرگونه تجاوز «سخت، شکننده و پشیمانکننده» خواهد بود. علی شمخانی نیز با اشاره به دکترین دفاعی کشور اعلام کرده است که برخی پاسخها «پیش از اجرای تهدید تعیین تکلیف شدهاند» و توان موشکی ایران نه قابل مهار است و نه قابل چشمپوشی.
همزمان، نشانههایی از آمادهباش سیاسی نیز در داخل دیده میشود. حمیدرضا حاجیبابایی، نایبرئیس مجلس، از تصمیمی مهم در مجلس در چارچوب «شرایط جنگی و منافع ملی» خبر داده و تصریح کرده که «امروز زمان تصمیمهای عادی نیست».
در سطح نظامی نیز مشاور فرمانده کل سپاه، تهدیدهای ترامپ و مواضع نتانیاهو را ناشی از «استیصال و ترس» دانسته، اما تأکید کرده است که آمادگی نیروهای مسلح ایران به گونهای است که هرگونه خطای محاسباتی، با پاسخی سنگین مواجه خواهد شد.
مجموع این مواضع و تحرکات نشان میدهد که تنش اخیر، فراتر از یک جنگ لفظی معمول در حال حرکت است. اگرچه هنوز هیچیک از طرفها بهصراحت از آغاز جنگ سخن نمیگویند، اما تغییر لحنها، نوع تهدیدها و سطح هشدارها، این پرسش جدی را پیش روی افکار عمومی قرار داده است: آیا منطقه در آستانه یک رویارویی جدید قرار گرفته یا هنوز راهی برای عقبنشینی از لبه بحران باقی مانده است؟