در ستایش واتسلاو هاول؛ مردی که نگاه جهان به مفهوم توتالیتاریسم را متحول کرد
واتسلاو هاول سیتمدار رئیس جمهور جمهوری چک و نماد انقلاب‌های مخملی، نمایشنامه نویس است که نقش مهمی در باز تفسیر مفهوم توتالیتاریسم داشت.
پرطرفدارها
آرشیو
لویی ناپلئون و ایده بناپارتیسم
فرانسه در دوران ناپئون سوم به حدی از شکوفایی اقتصادی و ثبات اجتماعی رسید که تا آن زمان هیچ دولت و حاکمیتی در خاک فرانسه به آن حدود نزدیک هم نشده بود. حکومتی که همّ و غمّ خود را بر «نظم درونی» و «رشد اقتصادی» گذاشته بود، سرانجام آزادی و شکوفایی‌ای را که از زمان انقلاب کبیر فرانسه انتظارش می‌رفت محقق کرد. امّا این سازه‌ی باشکوه در چشم برهم زدنی فرو ریخت؟ در این گزارش به علل این واقعه می‌پردازیم.
مارتین لوتر؛ نخستین انقلابی بزرگ عصر جدید
در واپسین روز اکتبر ۱۵۱۷، راهبی جوان و اندیشمند به نام مارتین لوتر با نگارش نامه‌ای تاریخی و طرح نود و پنج تز انتقادی علیه فروش آمرزش‌نامه‌ها، نه‌تنها اساس کلیسای کاتولیک را به چالش کشید، بلکه سرآغاز عصری نوین در تاریخ دین، اندیشه و جامعه غرب شد. این واقعه سرنوشت‌ساز که به رفرماسیون یا اصلاح دینی شهرت یافت، تنها یک نزاع الهیاتی نبود، بلکه جنبشی برای بازتعریف ایمان، وجدان فردی و آزادی انسان در برابر اقتدار دینی بود.
کاترین کبیر، قدرتمندترین زن تاریخ
کاترین کبیر، زنی از سرزمین‌های دوردست پروس، با هوشی سرشار و اراده‌ای آهنین، تاج امپراتوری روسیه را بر سر نهاد. او نه تنها مرز‌های روسیه را گسترش داد، بلکه دوران طلایی فرهنگ و هنر را در این سرزمین رقم زد. این روایت، سرگذشت بانویی است که نامش در تاریخ به عنوان «امپراتریس روشنگر» جاودانه شد.
پتر کبیر؛ معمار روسیه نوین
پتر کبیر، تزار بلندپرواز روسیه، با اراده‌ای آهنین و نگاهی رو به آینده، کشورش را از تاریکی قرون وسطا به آستانه دنیای مدرن رساند. او معمار روسیه نوین بود؛ مردی که با شمشیر و قلم، مسیر تاریخ را تغییر داد.
عبدالقادر خان؛ پدر بمب اتمی پاکستان
عبدالقادر خان، دانشمند برجسته پاکستانی و پدر برنامه هسته‌ای این کشور، نقشی تعیین‌کننده در تبدیل پاکستان به قدرت هسته‌ای ایفا کرد. او با دانش فنی و تلاش بی‌وقفه، توانست یکی از پیچیده‌ترین پروژه‌های علمی را در شرایط دشوار تحریم‌ها و فشار‌های بین‌المللی به سرانجام برساند. زندگی او آمیخته با افتخارات بزرگ و جنجال‌های سیاسی بود.
صدای آرام حوزه در سال‌های تند باد| مروری بر زندگی آیت الله محمدکاظم شریعتمداری
آیت‌الله سید محمدکاظم شریعتمداری یکی از مهم‌ترین مراجع تقلید شیعه در قرن چهاردهم هجری بود که نقش مؤثری در تحولات فقهی، آموزشی و اجتماعی حوزه علمیه قم ایفا کرد. او در کنار مواضع سنجیده و نهادسازی‌های دینی، شاهد دوره‌ای پرتنش از تاریخ معاصر ایران بود. این مقاله نگاهی تحلیلی دارد به زندگی، اندیشه و فراز و فرود‌های مرجعیتی که تا سال‌ها صدای اعتدال در حوزه تلقی می‌شد.
شکل‌گیری اندیشه تقلید و اجتهاد در فقه شیعه
مبانی اجتهاد و تقلید تا قرن ششم هجری و از طریق آثار شیخ طوسی و ابن ادریس حلی، به‌صورت تدریجی تثبیت شد. فقیهان دیگر نیز به تبیین شرایط مجتهد پرداختند و بیان کردند که تقلید، نه‌تنها مجاز، بلکه لازم است.
بازخوانی اندیشه موسسان حوزه علمیه قم| شیخ عبدالکریم حائری یزدی؛ آیت‌الله موسس
شیخ عبدالکریم حائری یزدی، بنیان‌گذار حوزه علمیه قم، یکی از تاثیرگذارترین فقهای معاصر شیعه بود. او در دوره‌ای پرآشوب، با سکوتی حساب‌شده و مدیریتی دقیق، روحانیت شیعه را نهادینه و بازسازی کرد. میراث فکری و نهادی او، پایه‌گذار بسیاری از تحولات دینی و سیاسی قرن بیستم ایران شد.
مرجع سنتی و چالش‌های مدرن؛ نگاهی به زندگی و فتاوای ناصر مکارم شیرازی
ناصر مکارم شیرازی، مجتهد و مرجع تقلید شیعه، نویسنده و مفسّرِ قرآن و استادِ درس خارج فقه و اصول در حوزهٔ علمیهٔ قم است.
آیت الله جوادی آملی؛ از اعتراض به تبعید امام خمینی تا مواضع اخیر
عبدالله جوادی آملی، مرجع تقلید برجسته ایران، در ۱۵ اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۱۲ در یک خانواده روحانی در شهر آمل واقع در استان مازندران به دنیا آمد. او را باید یکی از موثرترین چهره‌های انقلاب اسلامی دانست که به طور خاص، مورد توجه امام خمینی بود.
صدای بی‌صدایان؛ سزار چاوز که بود؟
در این مطلب به زندگی و مبارزات یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های عدالت‌طلب سده بیستم می‌پردازیم؛ مردی که با دستانی پینه‌بسته و اراده‌ای آهنین، صدای کارگران خاموش را به گوش جهان رساند. او سزار چاوز نام داشت، و با تکیه بر روش‌های مسالمت‌آمیز و اعتراض مدنی، به یکی از مبارزان سیاسی مهم در تاریخ تبدیل شد.
راهب دیوانه یا قدیس قدرنادیده؛ گریگوری راسپوتین که بود؟
در تاریخ معاصر روسیه، افراد کمی وجود داشته اند که به اندازه‌ی گریگوری یفیموویچ راسپوتین بحث‌برانگیز و مرموز باشند. او از دل یک روستای دورافتاده در سیبری برخاست و به یکی از تاثیرگذارترین چهره‌های دربار رومانوف‌ها بدل شد. سرگذشت راسپوتین ترکیبی از واقعیت، بزرگ‌نمایی و افسانه‌سازی است؛ روایات و شایعاتی که بیش از یک قرن است که جریان دارند.
بندیکت شانزدهم؛ پاپ آلمانی مرموز که قواعد دیرینه واتیکان را در هم شکست
بندیکت شانزدهم از معدود پاپ های تاریخ کلیسای کاتولیک بود که از مقام خود استعفا داد. در این گزارش به زندگی پر ماجرای او می‌پردازیم.
ماری خون آشام؛ ملکه خون و آتش
او نخستین زنی است که به عنوان فرمانروایی مستقل تاج انگلستان و ایرلند را بر سر نهاد و در تاریخ به «ماری خون‌آشام» (بلادی مری) شهرت یافت؛ ملکه‌ای که برای آوردن رم به قلب لندن، شعله‌های سوزان تفتیش عقاید را برافروخت و سرانجام خود نیز در تنهایی و بیماری خاموشی گرفت.
فوزیه فواد کیست؟ | نخستین همسر محمدرضاشاه پهلوی را بهتر بشناسیم
او را «ونوس آسیایی» می‌نامیدند؛ شاهدختی مصری با زیبایی خیره‌کننده و تباری که به پادشاهان و جنگاوران می‌رسید. فوزیه فواد، از کاخ‌های مجلل کنار نیل به دربار پهلوی در تهران آمد تا ملکه ایران شود، اما این وصلت سیاسی پر زرق و برق، به تجربه‌ای تلخ از غربت و ناسازگاری بدل گشت. زندگی او، داستانی است از شکوه و انزوا، پیوند‌های سلطنتی و جدایی‌های پرسروصدا، و سرانجام، دهه‌ها سکوت و آرامش در زادگاهش، در حالی که شاهد فروپاشی دو دودمان سلطنتی بود که زمانی بخشی از زندگی‌اش بودند.
عدنان مندرس؛ سیاستمدار مردمی ترکیه یا دیکتاتور؟
عدنان مندرس یکی از سیاستمداران محبوب ترکیه، در جزیره‌ی یاسی‌آدا، در یک دادگاه نظامی محاکمه شد؛ دادگاهی که بسیاری آن را بیش از آن‌که عدالت‌محور بدانند، سیاسی قلمداد کردند.
آتاتورک و ایدئولوژی کمالیسم
مصطفی کمال آتاترک، معمار ترکیه مدرن، با اراده‌ای آهنین یک امپراتوری شکست‌خورده را به یک جمهوری نوین بدل کرد. میراث او تا همین امروز در سرنوشت منطقه ما موثر هستند.
یوسیپ بروژ تیتو؛ معماری یک امپراتوری شکننده با میراثی فراموش‌نشدنی
یوسیپ بروژ تیتو، نامی که هنوز در گوشه‌وکنار بالکان با احترام و گاهی با تلخی بر زبان می‌آید، رهبری سیاسی و معمار یوگسلاوی مدرن بود. او در عصری زندگی کرد که جهان میان دو قطب شرق و غرب تقسیم شده بود، اما با شهامتی بی‌نظیر راه سومی را پیش گرفت: جنبش عدم تعهد. این مقاله تلاش می‌کند فراتر از روایت‌های کلیشه‌ای، زندگی و کارنامه تیتو را در بستر تاریخی‌اش تحلیل کند و به این پرسش پاسخ دهد: چگونه مردی از دل یک امپراتوری فروپاشیده، کشوری متحد ساخت، اما میراثش با مرگش به سرعت از هم پاشید؟
نگاهی به زندگی عبدالقادر الجزایری؛ رهبر کاریزماتیک الجزایر
عبدالقادر الجزایری از چهره‌های مهم و تاثیرگذار تاریخ مقاومت در برابر استعمار در جهان اسلام است؛ رهبری نظامی و معنوی که هدایت بخشی بزرگ از مبارزات ملت الجزایر علیه سلطۀ فرانسه در قرن نوزدهم میلادی را برعهده داشت. بااین‌حال، در محافل تاریخیِ عمومی کمتر به نام و نقش او اشاره می‌شود و بسیاری از خوانندگان ممکن است با شنیدن نامش هیچ تصویری در ذهن نداشته باشند. در این نوشتار، تلاش می‌کنیم با معرفی جامع و تحلیلیِ عبدالقادر الجزایری، نگاهی به دوران پرتب‌وتاب مبارزات او در الجزایر، اندیشه‌هایش بیندازیم. هدف آن است که مخاطبان روزنامه، با اشتیاق و علاقه، این مرد برجسته را بشناسند و نقش او را در پیچ‌وخم تحولات شمال آفریقا درک کنند.
۱ بعدی
