رویداد۲۴ | لیلا فرهادی: علیرضا قاسمیان روحانی و چهره نزدیک به محمدباقر قالیباف روز گذشته در جریان سفر حج واجب ویدئویی از خود در جوار مرقد پیامبر منتشر کرد که به سرعت کار دستش داد. قاسمیان در این ویدئو گفته بود «دیگر لازم نیست برای قمارخانه، مراکز فحشا و کنسرت رکیک به آنتالیا برید، میتوانید به جایش بروید مکه و مدینه! اینجا به تنظیمات کارخانه بنی امیه بازگشته». اظهارات قاسمیان به سرعت در رسانههای ایران بازتاب پیدا کرد و به همان سرعت هم زمینه بازداشت او توسط نیروهای امنیتی عربستان سعودی را فراهم کرد.
حالا وزارت خارجه به عنوان نهادی که مسئول «حفظ حقوق و منافع اتباع ایرانی خارج از کشور» را دارد مجبور است برای آزادی قاسمیان که یک چهره سیاسی با سابقه ریاست بر کتابخانه مجلس است، زحمت مضاعفی بکشد. ظاهرا قرار نیست جریان سیاسی متبوع آقای قاسمیان دست از سر منافع کشور بردارند.
قاسمیان در ویدئوی اخیر خود گفته در عربستان «اراده الحاد» شکل گرفته و همه اینها باعث خواهد شد که قبله به زودی از دست «کاسبان و غاصبان قبله» بیرون بیاید. اظهارات توهین آمیز قاسمیان علیه عربستان سعودی تنها دست گل او در سیاست خارجی نیست. شهریور ماه ۱۴۰۲ غلامرضا قاسمیان رئیس وقت کتابخانه مجلس در یک اظهارنظر جنجالی گفته بود اسرائیل سه سال بیشتر از عمرش باقی نمانده و بعد از نابودی اسرائیل برای «جنگ آخر و قبل از ظهور حضرت، به جنگ با حجاز میرویم و قبله اصلی را فتح میکنیم.»
قاسمیان گفته بود «مقامات عربستانی هم این را خوب میدانند برای همین در رکن یمانی و دور مسجد الحرام تکتیرانداز گذاشتهاند که وقتی حضرت ظهور کرد با کاتیوشا بزنند» و این را «آقا یک موقعی یکضرب قلمی و گفتند و دیگر نگفتند. گفتند این عربستانیها سلاح میخرند، اما هیچ اشکالی ندارد، چون اینها میافتد دست مجاهدین.»
این تخیلات شفاهی در شرایطی مطرح شده بود که تنها چند ماه از برقراری مجدد رابطه سیاسی ایران و عربستان در پی ۷ سال تیرگی روابط گذشته بود. روابطی که با بالارفتن یک جریان «خودسر» از دیوار سفارت و آتش زدن کنسولگری عربستان در تهران و مشهد برهم خورده بود با هزار مکافات و میانجی گری چین از سر گرفته شد. اما شواهد نشان میدهد قاسمیان که در جریان برهم خوردن روابط تهران-ریاض بی تاثیر نبوده، همچنان بر موضع خلاف امنیت ملی خود ایستاده است.
با گذشت چندین سال از در قائله آتش زدن اماکن دیپلماتیک عربستان در ایران، دیگر نقش چهرههای نزدیک به قالیباف برای همه مردم مسجل شده است. در جریان بالارفتن از دیوار سفارت عربستان، نام یک فرد به عنوان رهبر گروه خودسر مطرح شد که برای شهردار اسبق تهران کمپین انتخاباتی به راه میانداخت. اسحاق جهانگیری معاون اول حسن روحانی که به واسطه جایگاهش اطلاعات دقیقی از ماجرای حمله به سفارت عربستان داشته در مناظرههای انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۶ طعنه مستقیمی به قالیباف و ارتباط او با متهمان بالا رفتن از سفارت عربستان زد. جهانگیری خطاب به قالیباف گفت «چه کسانی باعث شدند ٧٠٠ هزار شیعه که میآمدند و زندگی مردم مشهد میچرخید، به هم خورد. بله، ما نمیتوانیم به سفارت حمله کنیم. دولت حمله کرد آقای قالیباف؟ چه کسانی حمله کردند؟ آنها الان در ستادهای کدام کاندیدا حضور دارند؟ کدام کاندیداها از آنها دفاع میکردند و پول میدادند؟»
بیشتر بخوانید:
هزینه «فتح مکه» از جیب غلامرضا قاسمیان پرداخت میشود یا از کیسه بیتالمال؟
واکنشها به بازداشت روحانی قالیبافی؛ عملیات برهم زدن روابط ایران و عربستان یا هزینهتراشی ناآگاهانه؟
به گزارش رویداد۲۴ بهمن ماه ١٣٩٤، یعنی مدتی پس از حمله به سفارت و بازداشت متهمان حمله به سفارت، «حسین ذوالفقاری» معاون وقت امنیتی-انتظامی وزارت کشور، حرکت عوامل حمله به سفارت عربستان را سازماندهیشده توصیف کرده و گفته بود: «این افراد سازماندهیشده آمدند و بیش از ١٠ سال است که در کرج و تهران و با محور فعالیتهایی در زمینه امور خیریه و فعالیتهای مذهبی فعالیت دارند. از مسئولان نیز عدهای دانسته و ندانسته از آنها حمایت کردهاند.»
حسین صادقی آخرین سفیر ایران در عربستان قبل از بر هم خوردن روابط در دی ماه ۱۳۹۴ درباره حادثه حمله به سفارت گفته عدهای خودسرانه یا «آگاهانه» اقدام نابخردانهای انجام دادند که مجر به بهم خوردن روابط ما و شروع یک بازی مقابل عربستان شد که به باخت ایران منجر شد.
حجتالاسلام غلامرضا قاسمیان چهره نزدیک به محمدباقر قالیباف است. نام قاسمیان در انتخابات شورای شهر ۱۳۹۶ در لیست خدمت در کنار نام مهدی چمران و باقی حامیان و نزدیکان قالیباف قرار گرفته بود. غلامرضا انصاری عضو سابق کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران بعدها، از قراردادی بین شهرداری در دوره قالیباف و قرارگاهی به نام قرارگاه جهادی امام رضا پرده برداشت. قاسمیان مسئول قرارگاه جهادی امام رضا (ع) است.
بعد از انتخابات مجلس ۹۸ و انتقال قالیباف به بهارستان، قالیباف بار دیگر نزدیکی رابطه خود با حجتالاسلام غلامرضا قاسمیان نشان داد و در حکمی او را به ریاست کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس منصوب کرد.
بی توجهی قاسمیان به منافع ملی یکبار دیگر در جایی در نقد نیروهای امنیتی کشور مدعی شده بود که «ماجرای هواپیمای اوکراینی تقاص عملیات فیک عین الاسد بود». تمسخر سپاه پاسداران با فیک خواندن نخستین حمله موشکی مستقیم به یک پایگاه آمریکایی نشان داد قاسمیان هیچ جایگاهی برای منافع ملی قائل نیست و ترجیح میداده یک جنگ تمام عیار راه بیافتد و در آن هزاران هزار ایرانی کشته شوند تا دل او آرام بگیرد. هرچند که خوشبختانه مقامهای ارشد سیاسی و نظامی کشور برخلاف این چهره جنجالی و احتمالا جریان نزدیک به او، از عقلانیت لازم برخوردارند.
قطع روابط دیپلماتیک با عربستان در نتیجه عملکرد این جریان مشکلات زیادی برای امنیت ملی کشور ایجاد کرد. افرادی که عامل قطع این روابط بودند در همه این سالها نه تنها پاسخگوی اقدامات خلاف امنیت ملی شان نبودهاند بلکه چهرههای منتسب به این جریان یکی پس از دیگری به مناصب عالی کشور رسیدهاند. هرچند به نظر میرسید جریانی که یک بار از دیوار سفارت بالا رفته و بار دیگر سودای فتح مکه را در سر پرورانده دیگر ناامید شده و به ناسزاگویی روی آورده، اما هنوز باری بر دوش دستگاه دیپلماسی کشور است. سفارت جمهوری اسلامی ایران در عربستان ناچار است در روزهای شلوغ حج واجب به جای تامین امنیت و نیازهای زائران ایرانی با مقامات عربستانی برای آزادی قاسمیان چانه زنی کند.
اقدام عربستان سعودی در بازداشت قاسمیان اگرچه نشان دهنده عدم تسامح مقامات این کشور است، اما برخلاف منطق حاکم بر حفظ نظم و امنیت عمومی نیست. سازمان حج و زیارت در پس بازداشت قاسمیان اعلام کرد که زائران باید با احترام و رعایت قوانین عربستان از هر اقدامی که منجر به ایجاد تفرقه و چند دستگی میشود خودداری کنند.
بازداشت قاسمیان درست مشابه اقدام اخیر ایران در بازداشت دو تبعه افغانستانی است که به تازگی در ویدئویی اینستاگرامی اظهاراتی تحقیرآمیز درباره وضعیت ارزش پول ملی و پاسپورت ایرانی مطرح کرده بودند. پلیس ایران ظرف چند ساعت از انتشار این ویدئو اقدام به بازداشت این دو تبعه افغانستانی کرده بود و حالا در اقدامی مشابه، یک تبعه ایرانی به دلیل اظهاراتی توهین آمیز علیه یک کشور در خاک آن توسط پلیس آن کشور بازداشت شده است؛ بنابراین اقدام عربستان در بازداشت قاسمیان نه تنها جای نقد ندارد بلکه این مقامات امنیتی داخل کشور هستند که باید اظهارات و اقدامات این فرد و جریان متبوع او عله امنیت کشور را مورد پیگرد قانونی قرار دهند.