رویداد۲۴| جک دورسی، یکی از شناختهشدهترین چهرههای دنیای فناوری و بنیانگذار شبکه اجتماعی توییتر (که اکنون به «ایکس» تغییر نام داده)، بار دیگر توجهها را به خود جلب کرده است. او این بار با ارائه یک اپلیکیشن پیامرسان متفاوت به نام بیتچت (Bitchat)، مسیر جدیدی در حوزه ارتباطات دیجیتال باز کرده است. این پیامرسان برخلاف تمام برنامههای رایج بازار، بدون نیاز به اینترنت کار میکند و کاملاً بر پایه بلوتوث ساخته شده است.
بیتچت یک پیامرسان غیرمتمرکز و همتا به همتا (Peer-to-Peer یا P۲P) است که برای برقراری ارتباط میان کاربران به هیچ زیرساخت اینترنتی یا سرور مرکزی نیازی ندارد. این اپلیکیشن از فناوری بلوتوث برای اتصال دستگاهها استفاده میکند و پیامها را مستقیماً میان گوشیها یا گجتهای کاربران انتقال میدهد.
درواقع، این برنامه نسخهای کاملاً متفاوت از پیامرسانهایی مثل واتساپ یا تلگرام است که برای ارسال پیامها به سرورهای مرکزی وابستهاند. بیتچت یک اکوسیستم کاملاً محلی است که با تکیه بر بلوتوث، کاربران را در شعاع محدود به هم متصل میکند.
بیتچت توسط جک دورسی (Jack Dorsey) طراحی و منتشر شده است. دورسی یکی از بنیانگذاران اصلی توییتر است و در بازههای مختلف، بهعنوان مدیرعامل این شبکه اجتماعی فعالیت کرده است. او سابقه درخشانی در ساخت پلتفرمهای نوآورانه دارد و هماکنون نیز در پروژههای مختلف مرتبط با فناوریهای غیرمتمرکز فعال است.
جک دورسی همواره یکی از مدافعان سرسخت اینترنت غیرمتمرکز و آزادی اطلاعات بوده است و بیتچت را میتوان ادامه مسیر او برای توسعه ابزارهای ارتباطی آزاد و بدون نظارت دانست.
مکانیزم اصلی بیتچت بسیار ساده، اما کاربردی است. این برنامه بهجای استفاده از اینترنت یا شبکههای مخابراتی، از بلوتوث برای انتقال پیامها بهره میبرد. کافی است کاربر اپلیکیشن را روی دستگاه خود نصب کند و بلوتوث خود را فعال نگه دارد.
بیشتر بخوانید: هوگل چیست؟ | گوگل را فراموش کنید؛ «هوگل» امنیت بیشتری دارد!
هنگامی که دو کاربر در محدوده بلوتوث یکدیگر قرار بگیرند، میتوانند بهصورت مستقیم پیام رد و بدل کنند. حتی اگر کاربران در یک لحظه از هم دور شوند، دستگاههایی که بیتچت روی آنها فعال است، میتوانند پیامها را بهصورت خودکار از کاربری به کاربر دیگر منتقل کنند، تا در نهایت پیام به مقصد برسد. این روش انتقال شبیه به ساختار شبکههای Mesh یا مش است که هر دستگاه بهعنوان یک گره ارتباطی عمل میکند.
بدون نیاز به اینترنت:
مهمترین ویژگی بیتچت، عدم نیاز آن به اینترنت است. این اپلیکیشن حتی در مناطقی که هیچ گونه دسترسی به اینترنت یا شبکه مخابراتی وجود ندارد، بهراحتی کار میکند.
بدون سرور مرکزی:
پیامها بهصورت کاملاً مستقیم بین کاربران منتقل میشوند و هیچ سرور یا مرکز ذخیرهسازی برای این برنامه تعریف نشده است.
همتا به همتا (P۲P):
ارتباطات در بیتچت کاملاً بر پایه ساختار P۲P انجام میشود؛ به این معنا که هر کاربر، خود نقش یک گره فعال را در شبکه ایفا میکند.
امنیت و حریم خصوصی:
به دلیل حذف سرورهای مرکزی، امنیت و حفظ حریم خصوصی کاربران تا حد زیادی تأمین شده است. حتی در صورت هک یا نفوذ به یک دستگاه، دسترسی به کل شبکه ممکن نیست.
قابلیت گسترش شبکه:
اگر چند کاربر در محیطی حضور داشته باشند، حتی اگر دو نفر مستقیماً به هم متصل نباشند، پیامها میتوانند از طریق گرههای میانی (دیگر کاربران بیتچت) منتقل شوند تا در نهایت به مقصد برسند.
ارتباط در مناطق بدون اینترنت:
در مناطقی مانند کوهستانها، اردوگاهها یا مناطق دورافتاده که اتصال اینترنتی وجود ندارد، بیتچت میتواند ابزاری حیاتی برای ارتباط باشد.
در مواقع بحران:
در بلایای طبیعی مثل زلزله یا سیل که زیرساختهای اینترنت و شبکه مخابراتی آسیب میبیند، بیتچت راهکار بسیار مفیدی برای انتقال پیامها میان مردم یا تیمهای امدادی است.
حفاظت از حریم خصوصی:
کاربرانی که به دنبال ابزارهای ارتباطی کاملاً ایمن و بدون نظارت هستند، میتوانند از بیتچت برای مکالمات خصوصی استفاده کنند.
تجمعات و رویدادهای بزرگ:
در مکانهایی مانند کنسرتها، فستیوالها یا ورزشگاهها که اینترنت به دلیل شلوغی قطع میشود، این پیامرسان میتواند جایگزین مناسبی باشد.
محدودیتها و چالشها
با وجود مزایای فراوان، بیتچت مانند هر فناوری دیگری چالشهای خاص خود را دارد:
محدودیت شعاع بلوتوث:
بلوتوث برد محدودی دارد (معمولاً تا ۱۰ متر) و برای انتقال پیامها به فاصلههای دور، نیاز به حضور چندین کاربر فعال در میانه مسیر است.
سرعت پایین انتقال:
نسبت به اینترنت، سرعت انتقال داده از طریق بلوتوث پایینتر است، بنابراین این برنامه مناسب انتقال فایلهای حجیم نیست.
نیاز به همکاری کاربران:
برای افزایش کارایی بیتچت، کاربران باید اپلیکیشن را نصب کرده و فعال نگه دارند. در غیر این صورت، شبکه دچار اختلال خواهد شد.
بیتچت با ایدهای نوآورانه وارد بازار شده است؛ آن هم در دورانی که دغدغههای مربوط به حفظ حریم خصوصی، کنترل اینترنت و قطع شبکهها در سراسر جهان افزایش یافته است. این پیامرسان، ابزاری کارآمد برای شرایط خاص و بحرانی است، اما به احتمال زیاد، هنوز نمیتواند جایگزین پیامرسانهای رایج شود.
با این حال، بسیاری از کارشناسان فناوری، پروژه بیتچت را نقطه شروعی برای نسل جدید ابزارهای ارتباطی بدون وابستگی به زیرساختهای اینترنتی میدانند؛ حرکتی به سمت شبکههای غیرمتمرکز، امن و مستقل از قدرتهای بزرگ فناوری.
جک دورسی با ارائه بیتچت، یک بار دیگر ثابت کرد که همچنان یکی از پیشگامان حوزه فناوری و ارتباطات است. این پیامرسان بلوتوثی، نوید ظهور عصری تازه در دنیای پیامرسانی را میدهد؛ دورانی که در آن، کاربران میتوانند بدون وابستگی به اینترنت یا سرورهای متمرکز، آزادانه با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. در نهایت باید دید آیا بیتچت میتواند در میان کاربران محبوب شود و مسیر پیامرسانی را تغییر دهد یا تنها یک ابزار تخصصی در شرایط خاص باقی خواهد ماند.