رویداد۲۴| محمدصادق رامتین:خستگی مفرط و احساس افسردگی میتوانند نشانههایی از کمبود برخی مواد مغذی مهم در بدن باشند. وقتی بدن نتواند به مقدار کافی از ویتامینها و مواد معدنی ضروری بهرهمند شود، عملکرد سیستم عصبی، ایمنی و متابولیسم دچار اختلال میشود. این وضعیت میتواند منجر به بروز مشکلات روانی مانند افسردگی، اضطراب، بیانرژی بودن و حتی اختلال در خواب شود. در این مقاله به بررسی ویتامینهایی میپردازیم که کمبود آنها میتواند عامل خستگی مزمن و افسردگی باشد.
کمبود ویتامین B۱۲ یکی از شایعترین دلایل بروز خستگی مفرط و حالات افسردگی است. این ویتامین نقش مهمی در تولید گلبولهای قرمز و حفظ سلامت سیستم عصبی دارد. افرادی که به کمبود B۱۲ دچار هستند معمولاً احساس خستگی، بیحالی، سردرگمی ذهنی و حتی افسردگی دارند.
بیشتر بخوانید: آیا کمبود ویتامین D باعث افسردگی میشود؟
این کمبود بیشتر در گیاهخواران، سالمندان و افرادی که مشکلات گوارشی دارند دیده میشود. مصرف غذاهایی مانند گوشت قرمز، تخممرغ، ماهی و لبنیات یا استفاده از مکملهای B۱۲ میتواند به بهبود وضعیت کمک کند.
ویتامین D، که اغلب به عنوان «ویتامین آفتاب» شناخته میشود، یکی از مهمترین ویتامینها برای حفظ خلقوخو و انرژی روزانه است. کمبود ویتامین D با افسردگی، اختلالات خواب و خستگی پیوند دارد. این ویتامین نقش کلیدی در تنظیم سطح سروتونین در مغز دارد که بر احساس شادی و آرامش تأثیر میگذارد. در کشورهایی با تابش کمتر آفتاب یا افرادی که کمتر در فضای باز قرار میگیرند، این کمبود شایعتر است. دریافت نور مستقیم خورشید، مصرف ماهیهای چرب، تخممرغ و مکملهای حاوی ویتامین D راهکارهایی برای جبران کمبود آن هستند.
ویتامین B۶ برای متابولیسم پروتئینها، تولید انتقالدهندههای عصبی مانند سروتونین و دوپامین و تنظیم خلقوخو ضروری است. کمبود این ویتامین میتواند منجر به تحریکپذیری، اضطراب، بیخوابی و در نهایت افسردگی شود. افرادی که دچار این کمبود هستند اغلب احساس بیانگیزگی و خستگی مداوم دارند. منابع خوب ویتامین B۶ شامل موز، مرغ، ماهی، نخود و غلات کامل است. در صورت نیاز، میتوان از مکملهای این ویتامین نیز استفاده کرد.
ویتامین C یکی از آنتیاکسیدانهای قوی است که در تقویت سیستم ایمنی، ترمیم بافتها و کاهش استرس اکسیداتیو نقش دارد. کمبود این ویتامین ممکن است باعث احساس خستگی مداوم، ضعف عضلانی و کاهش تمرکز شود. همچنین افراد دچار کمبود ویتامین C ممکن است بیشتر در معرض اضطراب و حالات افسردگی قرار بگیرند. میوههایی مثل پرتقال، کیوی، توتفرنگی و سبزیجاتی مانند فلفل دلمهای قرمز و کلم بروکلی منابع سرشار از این ویتامین هستند.
ویتامین E، که بیشتر به عنوان یک آنتیاکسیدان شناخته میشود، در حفظ سلامت سلولهای عصبی نقش دارد. کمبود این ویتامین با خستگی، ضعف عمومی بدن و کاهش توان شناختی همراه است. برخی مطالعات نشان دادهاند که سطوح پایین ویتامین E میتواند خطر ابتلا به افسردگی و کاهش تمرکز را افزایش دهد. مغزها، دانهها، روغنهای گیاهی مانند روغن آفتابگردان و بادام منابع خوبی از این ویتامین هستند.
اسید فولیک یا ویتامین B۹ نیز از جمله ویتامینهایی است که کمبود آن با افسردگی و خستگی ذهنی و جسمی مرتبط است. این ویتامین در تولید DNA، ساخت گلبولهای قرمز و متابولیسم هموسیستئین نقش دارد. افرادی که دچار کمبود فولیک اسید هستند، ممکن است با علائمی مانند گیجی، کاهش تمرکز و بیحالی مواجه شوند. منابع غذایی غنی از این ویتامین شامل سبزیجات برگسبز، حبوبات، مرکبات و آووکادو است.
خستگی و افسردگی میتوانند دلایل مختلفی داشته باشند، اما کمبود ویتامینها یکی از مهمترین آنهاست. با یک رژیم غذایی متعادل، مصرف مکملها در صورت نیاز، قرار گرفتن در معرض نور خورشید و پایش منظم سلامت، میتوان از بسیاری از مشکلات مرتبط با کمبود ویتامینها پیشگیری کرد. اگر علائم خستگی یا افسردگی به صورت مزمن باقی ماند، مشورت با پزشک و انجام آزمایشهای خونی برای بررسی سطوح ویتامینها میتواند بسیار مؤثر باشد.