رویداد ۲۴ | روح انگیز درّی: یوسی کوهن، رئیس پیشین موساد در روزهای اخیر در گفتوگویی تفصیلی با رسانههای عبری با انتقاد شدید از بنیامین نتانیاهو تأکید کرد که نتانیاهو حین و پس از وقایع ۷ اکتبر مسئول مستقیم شکست اطلاعاتی و امنیتی این رژیم بوده و باید مسئولیت کامل را بپذیرد.
او در این گفتوگو یک به یک انتقادات مختلفی از دولت نتانیاهو و چهرههای دیگر و وزرای او مطرح کرده و گفته است که باید بعد از ماجرای ۷ اکتبر انتخابات جدید برگزار میشد و دولت کنار میرفت.
بیشتر بخوانید: دیوید بارنیا کیست؟ | رئیس موساد و مرد
مهمترین بخش این گفتوگو، اما زمانی است که یوسی کوهن میگوید رویکردی فعالانه در حوزههای امنیتی داشته و در اثبات این مدعا میگوید که طرحی برای ترور سردار سلیمانی ارائه داده بوده است.
او مدعی شد: «همیشه میخواستم فعالانه عمل کنم، تهدیدها را شناسایی و خنثی کنم. اما رویکرد غالب، اجتناب بود؛ اینکه صبر کنیم ببینیم چه پیش میآید. برای مثال، من یک طرح کامل برای حذف (سردار) قاسم سلیمانی در سوریه داشتم؛ همه چیز آماده بود، اطلاعات، رصد، لجستیک، همه چیز آماده بود، اما به من گفته شد که نمیتوانیم این عملیات را انجام دهیم، چون ممکن است به جنگی با ایران منجر شود.»
او در این گفت و گوی بی سابقه با شبکه ۱۲ اسرائیل ابعاد تازهای از عملیات اطلاعاتی و امنیتی اسرائیل در قبال ایران را فاش کرده و ادعاهایی نیز در موضوع ترور محسن فخریزاده و سرقت اسناد هستهای را مطرح کرده است.
او مدعی شده است که موساد سالها فخریزاده را از نزدیک زیر نظر داشت و از جمله به طور فیزیکی به او نزدیک بود.
سانههای اسراییلی و غربی از او به عنوان «استاد جاسوسی» یا «سرجاسوس» نام میبرند، چرا که در تمام دوران کاری خود، عضوی از موساد بود و همه سلسله مراتب آن را یکی پس از دیگری پشت سر گذاشت و در نهایت از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ به عنوان قائم مقام تامیر پاردو، رییس موساد، برگزیده شد. اما مهمترین بخش فعالیت یوسی کوهن، مدیریت بخش «تسومت»، Tsomet در موساد بود که وظیفه فرماندهی عملیات جاسوسی- اطلاعاتی اسراییل را در سرتاسر دنیا به عهده دارد. ماموریتهایی، چون خرابکاری هستهای در ایران، ویروس استاکس نت و ترور دانشمندان هستهای ایران به این بخش تحت مسؤولیت او نسبت داده شده است.
کوهن از سال ۲۰۱۶ تا سال ۲۰۲۱ ریاست موساد را بر عهده داشت. وقتی در آذرماه سال ۱۳۹۴ به عنوان دوازدهمین رییس موساد معرفی شد رسانههای جهانی از تغییر رویه انتصاب و معرفی رییس موساد ابراز تعجب کردند چرا که تا پیش از آن روسای موساد عموما اسامی مخفی داشتند و کمتر در یک کنفرانس خبری انتصاب آنها اعلام میشد.
کوهن به دلیل ظاهر آراسته و موی همیشه به دقت شانه شده به عنوان «مدل» در رسانههای اسرائیلی مطرح میشد او به انگلیسی، فرانسوی و عربی مسلط و گویا زمانی دونده ماراتون هم بوده است. زمانی که رییس موساد شد بالاترین جایزه نیروهای امنیتی و اطلاعاتی اسراییل موسوم به «جایزه امنیت اسراییل» را هم به دلیل ۳ دهه سابقه جاسوسی و اطلاعاتی دریافت کرده بود.
۷ سال دوران ریاست او در زمینه عملیاتهای تروریستی علیه چهرههای مقاومت و فلسطین و موضوع ایران بسیار پر خبر بود. خود او نیز در این برهه زمانی، دوران مهمی را پشت سر گذاشت و داستانهای زیادی را در تارخ به نام خود ثبت کرد؛ از روایتهای امنیتی تا تراژدیهای عاشقانه و خانوادگی و رسوایی ارتباط با مهماندار یک هواپیما.
یوسی کوهن متولد ۱۹۶۱ در بیت المقدس غربی یا اورشلیم است، در منطقه به نام «رهاویا». او در یک خانواده یهودی متعصب به دنیا آمد و پدرش پیش از تأسیس اسرائیل، عضو گروه شبه نظامی «ایرگون» بود. ایرگون گروهی یهودی بود که فعالیتهای تروریستی زیادی اعراب و نیروهای انگلیسی (که در آن موقع قیمومیت فلسطین را بر عهده داشت) انجام میدادند.
از معروفترین عملیاتهای ایرگون، بمبگذاری هتل شاه داوود در سال ۱۹۴۶ میلادی بود که مرگبارترین حمله علیه دولت بریتانیا در محدوده فلسطین تحت قیومیت انگلستان بهشمار میرود، و کشتار دیر یاسین بود که در آن به همراه لحی ۱۰۷ روستایی عرب، از جمله زنان و کودکان را کشتند. در هنگام این حمله به هتل شاه داوود، مناخیم بگین، که بعدها نخستوزیر شد، رهبر گروه بود و عملیات به دستور او انجام شد. مقامات بریتانیا از مدتها قبل و دههٔ ۳۰ آرگون را به عنوان «گروهی تروریستی» میشناختند.
کوهکن زیر دست و تحت نظر تربیت چنین پدری با تفکرات راست یهودی پرورش یافت. در زمان ورود به موساد، تنها داوطلب مذهبی برای پست «مسؤول پرونده» بود که وظیفه جذب و مدیریت نیرو را برای ماموریتهای مخفی به عهده داشت. او در جوانی با «کیپاه» (عرقچین سنتی یهودیان) در محل کارش حاضر میشد. یکی از نکات قابل توجه در کودکی و نوجوانی او، بچه محلی و همسایگی او با بنیامین نتانیاهو بود. دوستی که به رسیدن او به صندلی بالای موساد کمک کرد، اما در نهایت به دشمنی و کینهای بزرگ تبدیل شد.
کوهن در مصاحبهای درباره این موضوع گفته بود: «من یک اورشلیمی هستم، از «رهاویا»، جایی نه چندان دور از جایی که نخست وزیر در آن بزرگ شد. ما کمابیش همسایه بودیم. خانواده آنها را به یاد دارم، نتانیاهوها.»
بر اساس اسناد منتشر شده در رسانههای اسرائیلی کوهن در عملیاتهایی نظیر ترور فتحی شقاقی رهبر جنبش جهاد اسلامی فلسطین و همچنین ترور ناموفق خالد مشعل در عمان دست داشته است.
مهمترین عملیات ترور در دوران ریاست بر بخش عملیات موساد را میتوان ترور عماد مغنیه، فرمانده مقاومت اسلامی حزب الله لبنان در سال ۲۰۰۸ دانست. از دیگر ترورهای کوهن در دوران ریاست بر این دپارتمان که بسیار هم از نظر سرویس موساد مهم و جدی ارزیابی میشد، ترور دانشمندان هستهای ایران است. ترورهایی نظیر شهید مسعود علی محمدی (۲۲ دی ۱۳۸۸)، شهید مجید شهریاری (۸ آذر ۱۳۸۹)، شهید داریوش رضایی نژاد (۱ مرداد ۱۳۹۰) و شهید مصطفی احمدی روشن (۲۱ دی ۱۳۹۰)، همه به دستور مستقیم یوسی کوهن صورت گرفته است.
خرداد سال ۱۴۰۰ بنیامین نتانیاهو نخست وزیر در اولین اقدام پس از شکست در جنگ با گروههای مقاومت فلسطین، یوسی کوهن را از ریاست سازمان اطلاعات اسرائیل موسوم به موساد برکنار کرد. نتانیاهو در آن زمان با معرفی «دیوید بارنیا» ۵۶ ساله به عنوان جانشین «یوسی کوهن» و رئیس جدید این نهاد جاسوسی گفت: «بارنیا که با نام مستعار ددی نیز شناخته میشود، جانشین مدیر برکنار شده یوسی کوهن خواهد شد»
نخست وزیر رژیم صهیونیستی در ادامه صحبتهای خود گفت اولویت اصلی بارنیا در سازمان جاسوسی موساد، جلوگیری از دست یابی ایران به سلاحهای هستهای خواهد بود.
رسانههای صهیونیستی در ان زمان گزارش دادند که احتمالا در دوره ریاست «بارنع»، ترورهای کمتری توسط موساد انجام میشود.
سال ۲۰۲۱ به گزارش شبکه ۱۳ تلویزیون اسرائیل گزارش داد که یوسی کوهن، رئیس سابق موساد از سال ۲۰۱۸ میلادی با یک مهماندار وارد رابطه عاشقانه شده و اسرار محرمانه دولتی را برای او و همسرش تعریف کرده است.
بخشهایی از برنامه تحقیقی «هاماکور» که از شبکه تلویزیونی ۱۳ اسرائیل پخش شد، مدعی شد که براساس گفتههای افراد مرتبط با آقای کوهن، او از اواخر سال ۲۰۱۸ با یک مهماندار هواپیما وارد رابطه خصوصی میشود. پس از آن با گای شکیر، همسر همین خانم که یک بازرگان سرشناس است هم دیدار میکند.
شکیر در این رابطه گفته بود: «او چیزهای بسیاری را برای ما تعریف میکرد. از جمله مسائلی درباره کارکرد موساد.» همین فرد یوسی کوهن را یک آدم حراف و پرچانه توصیف میکند.
شکیر همچنین میگوید «او بلافاصله شروع به تعریف کردن چیزهای مختلف کرد. از جمله درباره پزشک یکی از رهبران مشهور عرب حرف زد.» همین فرد میگوید یوسی کوهن «برایم تعریف کرد چگونه در همان ده روز اول کارش ۶ نفر را به خاطر آنکه به اندازه کافی به سیستم وفادار نبودند، اخراج کرده است.»
یوسی کوهن پس از انتشار این ماجرا اعلام کرد هیچگاه هیچ اطلاعات محرمانهای را افشا نکرده است.