رویداد۲۴| حسین فلاحی: شنیانگ جی-۸، یک جنگنده رهگیر تک سرنشین و دو موتوره است که اولین بار در سال ۱۹۶۵ وارد مرحله توسعه شد. این هواپیما تا اوایل دهه ۱۹۸۰ وارد خدمت عملیاتی نشد. در طول این سالها، با اضافه شدن حسگرها و سلاحهای جدید قابلیتهای این هواپیما ارتقاء و بهبود یافته است. این روند تا اواخر دهه ۲۰۰۰ ادامه یافت، زمانی که سرانجام نسل جدیدی از هواپیماهای جنگنده مانند جی-۱۰ و جی-۱۱ جایگزین آن شدند.
در اواخر دهه ۱۹۵۰، کشورهای غربی شروع به توسعه بمبافکنهای استراتژیک نسل بعدی مسلح به سلاح هستهای و هواپیماهای شناسایی با قابلیت نفوذ عمیق کردند که عملکردی بسیار فراتر از توانمندترین جنگندههای در حال خدمت در نیروی هوایی ارتش چین داشتند. ارتش چین برای ایجاد موازنه قدرت هوایی، به یک جنگنده رهگیر جدید با عملکرد مناسب نیاز داشت. این جنگنده باید با حداکثر سرعت ۲.۲ ماخ پرواز کند، به سقف پروازی بیش از ۲۰۰۰۰ متر برسد، به نرخ صعود از سطح دریا ۲۰۰ متر بر ثانیه دست یابد و به برد رزمی ۷۵۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر برسد. همچنین لازم بود که این جنگنده بتواند با استفاده از موشکهای هوا به هوای میانبرد راداری (MRAAM) اهداف دشمن را رهگیری کند.
بیشتر بخوانید: جنگنده ایگل ۲ F-۱۵ EX؛ جنگندهای که مرزهای نبرد هوایی مدرن را جابجا کرد
در ماه مه ۱۹۶۴، آکادمی ششم وزارت دفاع ملی، ارزیابی و طراحی اولیه هواپیمای جنگنده جدید را آغاز کرد. تعریف برنامه که در اکتبر ۱۹۶۴ منتشر شد، یک جنگنده با عملکرد بالا را توصیف میکرد که قادر به رهگیری بمبافکن آمریکایی کانویر بی-۵۸ هاستلر و جنگنده-بمبافکن ریپابلیک اف-۱۰۵ تی ثاندرچیف بود.
موسسه طراحی هواپیمای شنیانگ (Shenyang)، یک نسخه بزرگتر دو موتوره توربوجت از J-۷ (کپی چینی میگ-۲۱ اف 'فیشبد') را که با نام J-۸ شناخته میشود، پیشنهاد داد و در مقابل موسسه طراحی هواپیمای چنگدو (Chengdu) یک مدل تک موتوره را پیشنهاد داد.
جنگندهای با موتور توربوفن و طرح دلتا-کانارد که J-۹ نام گرفت. طرح J-۸ در نهایت در سال ۱۹۶۵ توسط ارتش چین انتخاب شد، در حالی که طرح J-۹ بعداً در دهه ۱۹۸۰ به جنگنده چنگدو J-۱۰ تکامل یافت.
جی-۸ اساساً یک جی-۷ بزرگشده بود که بالهای دلتایی شکل بزرگی در وسط آن قرار داشت. این هواپیما دارای یک ورودی هوای دماغه گرد با بدنه مرکزی کاملاً قابل تنظیم بود که رادار کنترل آتش را در خود جای میداد. دو ورودی هوای کمکی در جلوی زیر بال قرار داشت تا برای پرواز با سرعت کم و زاویه حمله زیاد مناسب باشد. دو ترمز هوایی روی شکم، درست پشت توپ قرار داشتند. دو باله شکمی در زیر قسمت عقب، نزدیک اگزوزهای دوگانه قرار داشتند.
J-۸ در سپتامبر ۱۹۶۵ وارد مرحله توسعه مهندسی شد و در ماه دسامبر، ماکتی از آن برای بازرسی تولید شد. کارخانه هواپیماسازی شنیانگ (که اکنون SAC نام دارد) تولید نمونه اولیه را در سال ۱۹۶۶ آغاز کرد. دو نمونه اولیه اول J-۸ در ژوئیه ۱۹۶۸ به بازار عرضه شدند و اولین پرواز این هواپیما در ۵ ژوئیه ۱۹۶۹ انجام شد.
با این حال، توسعه J-۸ به دلیل «انقلاب فرهنگی» در اواخر دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰ به طور جدی متوقف شد. آزمایش پرواز این هواپیما تا دسامبر ۱۹۷۹، ده سال پس از اولین پرواز این هواپیما، تکمیل نشد. سرانجام در دسامبر ۱۹۷۹، طراحی نهایی جی-۸ تأیید شد و در سال ۱۹۸۱ وارد خدمت نیروی هوایی ارتش چین شد.
این هواپیما توسط دو موتور توربوجت لیانگ ووپن-۷بی نیرو میگرفت که هر کدام دارای نیروی ۴۳.۱۵ کیلونیوتن در حالت خشک و ۵۸ کیلونیوتن با پسسوز بودند.
تسلیحات ثابت جی-۸، شامل دو توپ داخلی ۳۰ میلیمتری بود که در قسمت پایین بدنه نصب شده بودند. این هواپیما دارای پنج نقطه نصب مهمات (زیر بال و یک خط مرکزی زیر بدنه) بود که هر کدام میتوانست تا ۵۰۰ کیلوگرم مهمات را حمل کند.
اگرچه J-۸ کم و بیش به اهداف طراحی اولیه دست یافت، اما ناتوانی چین در تولید سیستمهای اویونیک و تسلیحات توانمند، هیچ مزیت متمایزی نسبت به J-۷ قبلی به این هواپیما نداد. به دلیل پیشرفت کند در توسعه رادار کنترل آتش و واحد قدرت، نوع اولیه J-۸ فقط به یک رادار برد کوتاه برای عملیات در نور روز و در محدوده دید مجهز شده بود. ارتش چین در ابتدا قصد داشت جنگنده J-۸ را به یک توپ گاتلینگ قدرتمند ۳۰ میلیمتری نوع ۳۰-II چهار لول با نرخ آتش ۱۶۰۰ گلوله در دقیقه مجهز کند.
با این حال، توسعه این توپ با مشکل مواجه شد و به جای آن، هواپیما به دو توپ ۳۰ میلیمتری نوع ۳۰-۱ مجهز شد. علاوه بر این، موشک هوا به هوای میانبرد PL-۴ (AAM) که قرار بود توسط J-۸ حمل شود نیز ناموفق بود و این جنگنده را تنها با موشک هوا به هوای کوتاهبرد PL-۲ با قابلیت هدایت مادون قرمز برای نبرد هوایی رها کرد.
نوع پایه J-۸ توسط ناتو لقب "فینبک-ای" را دریافت کرد. تنها حدود ۴۰ نمونه از این نوع تولید شد و آنها فقط به صورت محدود در نیروی هوایی ارتش چین به کار گرفته شدند. اکثر این هواپیماها برای نقش شناسایی تغییر کاربری داده شدند.
نوع: جنگنده رهگیر
کشور سازنده: چین
شرکت سازنده: شنیانگ
حداکثر سرعت کروز: ۲.۲ ماخ
برد پرواز: ۱۰۰۰ کیلومتر
سقف پرواز: ۲۰۰۰۰ متر