رویداد۲۴| حسین فلاحی: سامانه پدافند هوایی تلاش (Talash)، یک سامانه موشکی زمین به هوا (SAM) دوربرد و متحرک ساخت ایران است که برای مقابله با طیف وسیعی از تهدیدات هوایی طراحی شده است. این سامانه که در نوامبر ۲۰۱۳ رونمایی شد، نقش مهمی در ارتقای قابلیتهای پدافند هوایی ایران ایفا میکند. تلاش نیاز ایران به یک سامانه پدافندی متحرک و خودکفا که بتواند به طور مؤثر با تهدیدات پرسرعت و ارتفاع پایین مقابله کند را رفع میکند.
وظیفه این سامانه محافظت از زیرساختهای نظامی، تاسیسات حیاتی و داراییهای استراتژیک در برابر طیف وسیعی از تهدیدات هوایی مانند هواپیماهای متخاصم، بمبافکنها، موشکهای کروز و پهپادها است.
علاوه بر این سامانه تلاش میتواند با موشکهای بالستیک کوتاهبرد تا میانبرد نیز درگیر شود و یک لایه دفاعی دیگر را ایجاد کند. این نقش دوگانه، ارزش آن را در استراتژی دفاع هوایی ایران، که بر رویکرد دفاع چندلایه و به هم پیوسته برای مقابله با تهدیدات هوایی و موشکی تأکید دارد، افزایش میدهد.
موشکانداز تلاش بر روی یک شاسی کامیون ۶ در ۶ نصب شده است که تحرک بسیار خوبی را فراهم میکند. کابین خدمه در جلوی خودرو قرار دارد و پرسنل مسئول راهاندازی پرتابگر و کنترل سیستم موشکی را در خود جای میدهد. پشت کابین خدمه، پناهگاهی قرار دارد که سیستمهای حیاتی قدرت و کنترل مورد نیاز برای عملکرد سیستم تلاش را در خود جای داده است.
ایستگاه پرتاب شامل چهار لوله موشک مستطیلی شکل کانتینری است که در دو ردیف دو تایی قرار گرفتهاند و موشکهای صیاد-۲ یا صیاد-۳ را به طور ایمن در خود جای میدهند. این لولهها برای استقرار سریع موشک طراحی شدهاند و میتوانند در صورت نیاز بارگیری مجدد یا تعویض شوند. در موقعیت شلیک، این سیستم از دو جک هیدرولیکی که در هر طرف شاسی کامیون قرار گرفته استفاده میکند که برای ایجاد ثبات در حین پرتاب موشک، روی زمین قرار میگیرند. این ویژگی تضمین میکند که پرتابگر هنگام درگیری با اهداف، ایمن و با دقت تراز شده باقی بماند. کل مجموعه امکان استقرار سریع و تغییر موقعیت سریع را فراهم میکند، به طوری که شاسی ۶ در۶ به سیستم تلاش این امکان را میدهد که در عین حفظ آمادگی عملیاتی، در زمینهای مختلف حرکت کند. طراحی پرتابگر، ضمن بالابردن کارایی و هم انعطافپذیری به آن اجازه میدهد تا به سرعت بین حالتهای حرکتی و رزمی تغییر حالت دهد و دفاع هوایی با واکنش سریع را ارائه دهد.
بیشتر بخوانید: مشخصات سامانه موشکی هدایتشونده فیبر نوری پولیفم
سامانه پدافند هوایی تلاش با یک شبکه فرماندهی و کنترل (C۲) پیشرفته عمل میکند که هماهنگی بین عناصر مختلف سامانه پدافند هوایی را فراهم میکند. این شامل پرتابگرهای موشک، خودروهای راداری و خودروهای فرماندهی میشود که همگی برای برقراری ارتباط در لحظه و آگاهی از موقعیت به هم متصل هستند.
یک سامانه پدافند هوایی تلاش معمولاً شامل یک خودروی فرماندهی است که مسئول مدیریت عملیات کلی و هماهنگی سیستم، از جمله واحدهای راداری و پرتابگرهای موشک است. خودروی فرماندهی تضمین میکند که دادههای هدفگیری به طور مؤثر به پرتابگرهای مناسب توزیع شده و تصمیمات مربوط به درگیری در لحظه گرفته شود. خودروی رادار آرایه فازی سهبعدی حافظ یکی از اجزای کلیدی سامانه تلاش است که قادر به ردیابی همزمان چندین تهدید هوایی در برد تا ۲۰۰ کیلومتر است. این سامانه راداری اطلاعات را مستقیماً به خودروی فرماندهی میدهد که سپس با پرتابگرهای موشک ارتباط برقرار میکند تا دادههای هدفگیری را برای درگیری فراهم کند.
سامانه تلاش اگرچه از موشک زمین به هوای صیاد-۲ به عنوان سلاح اصلی خود استفاده میکند، اما با موشک صیاد-۳ نیز سازگار است که دارای برد بیشتری بوده و قابلیتهای هدفگیری آن نیز بهبود یافته است. موشک صیاد-۲ برای رهگیری برد متوسط تا بلند طراحی شده است و برد مؤثر آن تا ۱۵۰ کیلومتر است. این موشک به یک کلاهک انفجاری تکهتکه شونده با قدرت انفجار بالا مجهز است. این موشک از یک سیستم رادار فعال برای هدایت نهایی استفاده میکند که تضمین میکند میتواند اهداف هوایی پرسرعت را حتی در محیطهای رقابتی با اقدامات متقابل الکترونیکی، به طور دقیق مورد اصابت قرار دهد.
موشک پیشرفتهتر صیاد-۳ برد درگیری را به ۲۰۰ کیلومتر افزایش میدهد و قابلیتهای هدایت و رهگیری بهبود یافتهای را ارائه میدهد. موشک صیاد-۳ که سرعت آن به ۴ ماخ میرسد، سریعتر و مانورپذیرتر است و میتواند اهداف پرسرعت را در ارتفاعات بالا و پایین رهگیری کند. کلاهک و سیستم هدایت صیاد-۳ نیز ارتقا یافته است که دقت و کشندگی بالاتری را در برابر هواپیماها و موشکهای پرسرعت تضمین میکند. هر دو نوع موشک توانایی درگیری همزمان با چندین هدف را دارند و اثربخشی سیستم تلاش را در دفاع در برابر تهدیدات متعدد افزایش میدهند.
نوع: سامانه موشکی زمین به هوای برد بلند متحرک
کشور طراح: ایران (وزارت دفاع ایران)
اپراتور: ایران
تسلیحات: تا چهار موشک زمین به هوای صیاد-۲ و صیاد-۳
وزن موشک:
- صیاد-۲: تقریباً ۲۵۰ کیلوگرم
- صیاد-۳: تقریباً ۴۰۰ کیلوگرم
برد موشک:
- صیاد-۲: ۷۵ کیلومتر
- صیاد-۳: ۲۰۰ کیلومتر
واحد پرتابگر: شاسی کامیون تاکتیکی سنگین ۶ در۶
ابعاد| طول: ۱۲.۰ متر؛ عرض: ۳.۰ متر؛ ارتفاع: ؟ متر