رویداد۲۴ | لیلا فرهادی- تصاویر ویدئویی مراسم عروسی دختر علی شمخانی، نماینده رهبری در شورای عالی دفاع و دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی، در شبکههای اجتماعی منتشر شده و واکنشهای گستردهای را برانگیخته است. هرچند انتشار ویدئو از یک محفل خصوصی اقدامی غیراخلاقی محسوب میشود، اما از آنجا که ما در انتشار یا بازنشر آن نقشی نداشتهایم و صاحبان این مراسم از چهرههای شناختهشده کشور هستند، انتظار میرود نهتنها افکار عمومی بلکه رسانهها و در ادامه مسئولان نیز به ابعاد مختلف این رویداد واکنش نشان دهند.
فیلمی که به تازگی منتشرشده، مربوط به اواخر فروردینماه سال ۱۴۰۳ است. پیشتر خبر عروسی دختر علی شمخانی در اردیبشت ماه سال گذشته رسانهای شده بود و برخی چهرهها به آن واکنشهایی نشان داده بودند. علیاکبر رائفیپور گفته بود «اگر متهم به سیاهنمایی نمیشویم اجازه داریم بپرسیم چطور برای مردم از صبوری در مقابل تحریمهای اقتصادی بگوییم وقتی مراسم عروسی دختر دبیر سابق شورای عالی امنیت در یکی از مجللترین و گرانترین تالارهای کشور برگزار میشود؟ دوم آنکه آیا در مقابل این هتل هم «ون»های گشت ارشاد مستقر میشوند.» یکی از نمایندگان مجلس هم همان زمان مدعی شده بود که دفتر مقام معظم رهبری در این مورد به شمخانی تذکر جدی داده است.
با این حال انتشار ویدئو بار دیگر موضوع را جنجالی کرده است. نخستین موج انتقادها به این ویدئو، به تجملگرایی در برگزاری مراسم مربوط میشود. بر اساس تصاویر منتشرشده، مراسم عروسی در هتل اسپیناس پالاس واقع در منطقه سعادتآباد تهران برگزار شده است؛ هتلی که از گرانقیمتترین تالارهای عروسی کشور بهشمار میرود.
به گزارش رویداد۲۴، در حال حاضر هزینه شام هر مهمان در این هتل از حدود ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان تا ۵ میلیون تومان متغیر است. کمهزینهترین منوی تشریفاتی این تالار شامل بیش از ۲۵ نوع غذا، دسر و پیشغذاست و منوهای گرانتر تا ۷۰ نوع خوراکی را در بر میگیرند. این تالار برای گلآرایی هر میز بیش از یک میلیون تومان دریافت میکند و بر اساس تصاویر، گلآرایی ورودی سالن بهتنهایی بیش از ۵۰ میلیون تومان هزینه در برداشته است. در نتیجه، برگزاری یک مراسم عروسی در هتل اسپیناس پالاس با احتساب هزینههای جانبی مانند نورپردازی، گلآرایی، سیستم صوتی، ورودی سالن و جایگاهها میتواند بیش از چهار میلیارد تومان هزینه داشته باشد.
به گزارش رویداد۲۴، گروه فیلمبرداری و عکاسی مراسم دختر شمخانی نیز از گرانترین استودیوهای کشور انتخاب شده است. «استودیو زبرا»، که ظاهراً مسئولیت عکاسی و فیلمبرداری این مراسم را بر عهده داشته، همان آتلیهای است که چهرههایی، چون محمدرضا گلزار، بازیگر سینما، و حسن یزدانی، قهرمان کشتی، برای مراسم خود به کار گرفته بودند.
بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی به جلوههای تجمل در این مراسم واکنش نشان دادهاند؛ از کیک چهارطبقه گرفته تا برگزاری مراسم در یکی از لوکسترین تالارهای کشور. حتی اگر فرض شود هزینه مراسم از سوی خانواده داماد پرداخت شده است، پرسش افکار عمومی همچنان پابرجاست: در شرایطی که بنا بر آمار رسمی، بیش از سی درصد جمعیت کشور در نتیجه سیاستهای منتهی به تحریم زیر خط فقر زندگی میکنند، چرا یکی از مقامات ارشد نظام که نقش مؤثری در شکلگیری همین وضعیت اقتصادی داشته، باید برای فرزند خود چنین مراسمی برگزار کند؟ آیا مردم باید، به تعبیر آقای ولایتی، از یمنیها یاد بگیرند و با «نان خشک و لنگ بستن» مقاومت کنند، در حالی که مقامات عالیرتبه سفرهای با بیش از ۷۰ نوع غذا برای عروسی فرزندشان پهن میکنند؟
بیشتر بخوانید:
پروندههای خاندان شمخانی بایگانی میشود؟
یک روز تحریم بیشتر هم نعمت است | ماجرای اختلاف شمخانی و روحانی بر سر برجام چه بود؟
به گزارش رویداد۲۴، یکی دیگر از محورهای انتقاد، ظاهر غربی مراسم است. مارش و همراهی پدر عروس در کنار دختر و همسرش تا محل داماد و دستبهدست دادن آنان، بیش از آنکه برگرفته از سنت ایرانی باشد، از آیینهای مرسوم در عروسیهای مسیحی تأثیر گرفته است. جالب اینکه موسیقی عربی هنگام ورود علی شمخانی به سالن هم به گونهای انتخاب شده که در ابتدا، چیزی شبیه به صدای ناقوس کلیسا می نوازد.
از سوی دیگر، نکتهای که بیش از همه محل بحث شده، بیحجابی عوامل فیلمبرداری و عکاسی در این مراسم است؛ مسئلهای که شاید برای بسیاری از مردم امری طبیعی و بخشی از زیست روزمره باشد، اما در اینجا واکنشبرانگیز شده، زیرا علی شمخانی طی سالها یکی از چهرههای اصلی در تصمیمگیریهای مرتبط با «حجاب اجباری» و محدودیتهای اجتماعی بوده است.
شمخانی نزدیک به ده سال دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران بود. در جریان اعتراضات پس از مرگ مهسا امینی در گشت ارشاد، او نقشی کلیدی در تصمیمات مربوط به نحوه برخورد با معترضان ایفا کرد. پیش و پس از آن نیز از تصمیمگیران اصلی سیاستهای نظام در زمینه حجاب اجباری و فعالیت گشت ارشاد بود. در دوران او، هیچ دولتی نتوانست سیاستهای سلبی در مواجهه با «بیحجابی» را کاهش دهد؛ تعلیق اجرای قانون حجاب و عفاف نیز تنها پس از برکناری او و با روی کار آمدن دولت پزشکیان ممکن شد.
بنابراین، انتقاد به حضور عوامل بیحجاب در مراسم خانوادگی شمخانی نه از سر حاشیهسازی، بلکه مبتنی بر همان اصول و معیارهایی است که او سالها از موضع قدرت نمایندگی میکرد؛ ایدهای که در قانون «حجاب و عفاف» نیز صورت بندی شده است. بر اساس این قانون، دستگاههای اجرایی موظفاند در استخدام نیروها، معیار «صلاحیت عمومی و رعایت حجاب و عفاف» را در نظر بگیرند.
این پرسش مطرح میشود که آیا در میان صدها آتلیه فعال در تهران، عکاس یا فیلمبردار محجبه وجود نداشته است؟ بیتردید بوده، اما به نظر میرسد اولویت مقام عالیرتبه نظام، انتخاب بهترین و گرانترین استودیو کشور بوده است؛ بنابراین قانون و ایدئولوژی کیلویی چند است؟
ثروت نامتعارف و بعضاً غیرقانونی خاندان شمخانی بارها مورد توجه رسانهها قرار گرفته است. از شرکت کشتیرانی پسران شمخانی گرفته تا املاک گرانقیمت خانواده او. زندگی تجملاتی شمخانی پیشتر نیز، بهویژه در زمان حمله ۱۲روزه اسرائیل به ایران، مورد انتقاد قرار گرفته بود. در همان روزها هدف قرار گرفتن خانههای لوکس مقامات در شمال تهران واقعیتی را آشکار کرد: مردمی که زیر فشار اقتصادی سیاستهای همین مقامات زندگی میکنند، نظارهگر زندگی در پنت هاوسهای مرتفع آنها هستند.
مهمتر اینکه خانواده شمخانی و شخص او نقش مستقیمی در وضعیت اقتصادی امروز کشور دارد. محمود واعظی، رئیس دفتر رئیسجمهور در دولت روحانی، در گفتوگویی رسانهای از نقش شمخانی در تداوم تحریمها سخن گفته و اظهار کرده بود: «اگر دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی با دولت روحانی همسو بود، برجام خیلی زودتر احیا میشد.» با این حال، شمخانی ظاهراً تمایلی به رفع تحریمها نداشت. پیشتر نیز رویداد۲۴ در گفتوگو با یک منبع آگاه از انگیزههای اقتصادی پشت این مخالفت پرده برداشته بود: منافع حاصل از تحریمها برای خانواده شمخانی. پسران او با مالکیت شرکت کشتیرانی «ادمیرال» از اجاره یک کشتی کوچک به ناوگانی بزرگ دست یافتهاند و اکنون نهتنها برای ایران بلکه برای کشورهای تحت تحریم مانند روسیه نیز به دور زدن تحریمها کمک میکنند.
در تیرماه امسال، خبرگزاری بلومبرگ گزارش داد که حسین شمخانی، معروف به «هکتور» و پسر علی شمخانی، بهدلیل همکاری در دور زدن تحریمهای روسیه در فهرست تحریمهای اتحادیه اروپا قرار گرفته است. در بیانیه اتحادیه اروپا آمده که حسین شمخانی به دلیل «نقشآفرینی در تجارت نفت روسیه» و بهعنوان «یکی از بازیگران محوری» در آنچه «ناوگان سایه» مسکو خوانده میشود، به فهرست تحریمهای جدید اضافه شده است.
در سال ۱۴۰۰ نیز اسناد پروندهای درباره تخلفات مالی و ساختوساز غیرمجاز در لواسان منتشر شد که در آن نام نوه سهساله شمخانی و داماد او، سیدحسین میرمحمدعلی، بهعنوان متخلفان ساختوساز غیرقانونی دیده میشد.
سه ماه پیش از برکناری از شورای عالی امنیت ملی، علی شخانی آقازاده خود را با تیشرت و کالج بدون جوراب در یکی از رسمیترین دیدارهای جمهوری اسلامی با رئیس کشور امارات همراه خود برد؛ حضوری که پس از افشای ارتباطات اقتصادی خانواده او در دوبی، معنا یافت. با گزارش بلومبرگ درباره شرکت «میلاووس» در امارات، روشن شد که حضور پسر شمخانی در چنین دیداری تا چه اندازه برای منافع خانوادگی او اهمیت داشته است؛ چراکه تجارت پرسود آنان در دور زدن تحریمهای نفتی و پولشویی نیازمند ارتباط مستقیم با مقامات امارات بود.
برخی تحلیلگران مدعیاند انتشار ویدئوی عروسی دختر شمخانی، پاسخی از سوی نزدیکان حسن روحانی به مصاحبه اخیر او درباره ماجرای هواپیمای اوکراینی است. شمخانی در گفتوگو با جواد موگویی در شبکه «آن» ادعا کرده بود که برخلاف گفته روحانی، وی در همان ساعات نخست پس از حادثه، رئیسجمهور وقت را از شلیک پدافند خودی مطلع کرده بود. این اظهارات، روایت رسمی دولت روحانی مبنی بر بیاطلاعی او از شلیک را زیر سؤال میبرد.
اما حتی اگر فرض کنیم انتشار این ویدئو نتیجه یک انتقامگیری سیاسی در جدالهای قدرت باشد، آنچه برای مردم اهمیت دارد، استانداردهای دوگانه مقامات کشور است. در مورد شمخانی، پرونده خاندان او همچنان باز است و به نظر نمیرسد به این زودی مختومه شود.