رویداد۲۴| دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، اخیراً در سخنرانی خود اعلام کرد که بهزودی عملیات زمینی آمریکا علیه آنچه «کارتلهای مواد مخدر در خاک ونزوئلا» خوانده، آغاز خواهد شد. این اظهارات، که با واکنش شدید رسانههای داخلی و بینالمللی روبهرو شد، نگرانیها از احتمال گسترش بحران انسانی و مهاجرت گسترده در منطقه آمریکای لاتین را بهشدت افزایش داده است.
در ماههای اخیر، واشنگتن حضور نظامی خود در دریای کارائیب و اطراف ونزوئلا را بهشکل قابل توجهی افزایش داده و چندین ناو جنگی و بیش از ۱۵ هزار نیرو در منطقه مستقر شدهاند. با این حال، هنوز هیچ راهکار دیپلماتیک مشخصی در افق دیده نمیشود و این عدم شفافیت موجب شده تحلیلگران نسبت به پیامدهای انسانی و اقتصادی چنین مداخلهای هشدار دهند. بر اساس پژوهشهای مرکز نیسکانن، حملات آمریکا میتواند منجر به اخراج سه تا چهار میلیون مهاجر ونزوئلایی از خاک ایالات متحده شود و بحران مهاجرت در سطح بینالمللی را تشدید کند.
هدف رسمی واشنگتن، مبارزه با قاچاق مواد مخدر عنوان شده است، اما تحلیلگران معتقدند این اعلام، پوششی برای فشار سیاسی و ژئوپلتیکی علیه دولت مادورو است؛ کشوری که منابع نفتی عظیمی در اختیار دارد و همواره برای آمریکا اهمیت استراتژیک داشته است. از دید کارشناسان، عملیاتهای دریایی محدود علیه قایقهای قاچاق، حملات هوایی احتمالی و اکنون تهدید عملیات زمینی، مجموعهای از ابزارهای واشنگتن است که میتواند فشار قابل توجهی بر ساختار سیاسی و اجتماعی ونزوئلا وارد کند.
اگر واشنگتن وارد فاز عملیاتی شود، سه سناریوی اصلی محتمل است. در سناریوی کوتاهمدت، تهدید عملیات زمینی صرفاً ابزاری برای فشار سیاسی و تقویت اپوزیسیون داخلی ونزوئلا خواهد بود بدون ورود مستقیم به جنگ. در سناریوی میانهمدت، مداخله محدود نظامی میتواند موجی از آوارگان و بیثباتی اقتصادی ایجاد کند، که کشورهای همسایه و آمریکای لاتین را با چالشهای جدی مواجه خواهد کرد. اما در سناریوی بدبینانه، عملیات زمینی گسترده ممکن است واکنش متحدان منطقهای ونزوئلا مانند روسیه را برانگیزد و خطر تبدیل بحران به یک جنگ منطقهای و افزایش نوسانات بازار جهانی نفت را بههمراه داشته باشد.
پیامدهای این تنشها برای مردم ونزوئلا غیرقابل چشمپوشی است. بیثباتی سیاسی و اقتصادی، افزایش موج مهاجران، کاهش تولید نفت و اختلال در بازار انرژی و فشار بر زندگی روزمره مردم عادی، همگی بخشی از هزینههای این بحران است که ممکن است ظرف هفتهها و ماههای آینده شدت یابد. تجربه تاریخی نشان داده است که در چنین شرایطی، همیشه طبقات ضعیف جامعه بیشترین آسیب را میبینند و هزینههای انسانی و اقتصادی به مردم عادی تحمیل میشود، نه سیاستمداران.
ترامپ با وعده مقابله با مواد مخدر و حفظ امنیت داخلی، تلاش میکند از فشارهای داخلی بکاهد و سیاست خارجی خود را با وعده «پیروزی سریع» توجیه کند. اما تاریخ نشان داده مداخله مستقیم آمریکا در آمریکای لاتین معمولاً بیثباتی، مهاجرت گسترده و بحران انسانی بهبار آورده است. اگر تهدید عملیات زمینی عملی شود، ونزوئلا احتمالاً وارد یکی از خطرناکترین بحرانهای تاریخ اخیر خود خواهد شد و مردم عادی، بیش از هر نهاد سیاسی یا نظامی، هزینه این تنش را پرداخت خواهند کرد.