شیب نزولی پیک عفونت‌های ویروسی/ ارتباط آلودگی هوا با بروز بیماری‌های تنفسی کودکان

رویداد۲۴ دکتر سید احمد طباطبایی فوق تخصص ریه کودکان و رییس بخش ریه بیمارستان کودکان مفید تهران با اشاره به اینکه نسبت به سه هفته گذشته اندکی درصد مراجعات آنفلوآنزایی کاهش یافته است،‌ گفت: البته این به معنای آن نیست که موارد بیماری نداشته باشیم اما می‌توان گفت میزان مراجعات ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش یافته است و این می‌تواند ناشی از مسائل مختلفی مانند تعطیلات ناشی از آلودگی هوا باشد که سبب کاهش مراودات می‌شود.

دکتر طباطبایی افزود: از سوی دیگر در دو ماه گذشته به دنبال ابتلای افراد به آنفلوآنزا و سایر ویروس‌های تنفسی، ایمنی لازم در بدن افراد شکل گرفته و این هم عاملی دیگر برای کاهشی شدن روند ابتلا به بیماری‌های تنفسی بوده است.

وی با اشاره به اینکه در برخی بیماری‌ها اصطلاحا «ایمنی متقاطع» ایجاد می‌شود، بیان کرد: این یعنی ابتلا به یک ویروس یا یک میکروب سبب می‌شود توانمندی بدن فرد نسبت به سایر ویروس‌ها افزایش یابد. هرچند نسبت به ویروس جدید ایمنی ندارد اما راحت‌تر و با علائم خفیف‌تر می‌تواند دوره بیماری را طی کند.

شیب نزولی پیک عفونت‌های ویروسی

عضو کمیته علمی کشوری کرونا تاکید کرد: ما در حال حاضر در قسمت‌های نزولی پیک عفونت‌های ویروسی هستیم. شرایط تفکیک برای ما فراهم نیست و ویروس‌های مختلفی از جمله کرونا، آنفلوآنزا، سرماخوردگی،‌ عفونت‌های آنتروویروس و ... می‌توانند در بروز بیماری‌های تنفسی نقش داشته باشند. از سوی دیگر بروز عفونت آر.اس.وی در کودکان سبب «پنومونی» می‌شود. البته ایمنی ناشی از این عفونت پایدار نیست و به تدریج کاهش می‌یابد.

کودک بیمار را به مدرسه نفرستید

رییس بخش ریه بیمارستان کودکان مفید تهران درباره احتمال بروز پیک‌های بعدی بیماری‌های تنفسی بیان کرد: واهمه‌ای که در خانواده‌ها ایجاد شد، شاید عاملی باشد تا مراقبت‌های فردی خود را اندکی افزایش دهند. خانواده باید بداند هر یک کودک مبتلا به بیماری تنفسی بسته به نوع ویروسی که به آن مبتلا می‌شود، می‌تواند تا ۴ نفر از اطرافیانش را مبتلا کند. بنابراین در صورتی که کودک مبتلا شد، نباید او را به مدرسه بفرستند. هرچند نگهداری کودک برای والدین شاغل ممکن است با سختی‌هایی همراه باشد، اما بهتر است مرخصی بگیرند و در خانه از فرزند خود مراقبت کنند.

طباطبایی افزود: در کل بعید است که اکنون بتوان به راحتی پیش‌بینی کرد که موج‌های بعدی بیماری تنفسی هم به وقوع می‌پیوندد یا خیر، اما چون در فصل سرما به سر می‌بریم، خطرات بیماری‌های تنفسی وجود دارد.

ضرورت تزریق واکسن کرونا به کودکان بالای ۵ سال

رییس بخش ریه بیمارستان کودکان مفید تهران گفت: از آنجا که با انواع ویروس‌های تنفسی روبرو هستیم، تاکید اصلی ما از گذشته تاکنون تزریق واکسن کرونا در کودکان است. چون ما همچنان ابتلا به کرونا را شاهد هستیم و این گونه نیست که کرونا از بین رفته باشد و باید کودکان بالای ۵ سال واکسن کرونا را تزریق کنند. در عین حال هنوز هم امکان تزریق واکسن آنفلوآنزا وجود دارد.

دکتر طباطبایی اضافه کرد: البته توجه کنید که هیچ چیز جایگزین شست‌وشوی دست‌ها، رعایت بهداشت فردی،‌ ماسک زدن، رعایت فاصله اجتماعی و ... نمی‌شود. اینها مسائلی است که در کاهش بار بیماری نقش مهمی دارد. به عنوان مثال در عفونت آر.اس‌.وی که مهم‌ترین ویروس مشکل آفرین در فصول سرد است، شست‌وشوی مناسب دست بسیار مهم است.

چه کسانی در اولویت تزریق واکسن پنوموکوک هستند؟

طباطبایی در پاسخ به سوالی درباره تزریق واکسن پنوموکوک به کودکان،‌ بیان کرد: تزریق این واکسن محدودیت سنی ندارد، اما توصیه‌های قطعی تزریق واکسن پنوموکوک به کسانی است که بیماری‌های خاصی مانند درگیری دستگاه تنقسی،‌ بیماری قلبی، دیابت،‌ مبتلایان به فلج مغزی، بیماری‌هایی که زمینه تشنج و... دارند. البته اگر خانواده‌ای امکان خرید این واکسن را داشت باشد تزریق آن منعی ندارد.

لزوم تزریق واکسن‌های غیر روتین فقط در موارد خاص

رییس بخش ریه بیمارستان کودکان مفید تهران تاکید کرد: واکسن‌هایی که به شکل روتین در کشور تزریق نمی‌شود، بهتر است فقط در موارد خاص تزریق شود، چون معلوم نیست اگر برای همه افراد تزریق شود ایمنی خاص برای کسی که واکسن زده است ایجاد شود؛ به عنوان مثال واکسن آبله مرغان در کشور ما روتین نیست و تنها در موارد خاصی مانند مبتلایان به سرطان توصیه به تزریق آن می‌شود و اگر قرار باشد همه افراد این واکسن‌های غیر روتین را تزریق کنند، ممکن است مشکلاتی نظیر ابتلا به عفونت‌ها و برخی مقاومت‌ها ایجاد شود.

نقش آلودگی هوا در بروز بیماری‌های تنفسی کودکان

دکتر طباطبایی درخصوص عوارض آلودگی هوا بر بیماری‌های تنفسی کودکان نیز توضیح داد: قطعا آلودگی هوا موثر است. زیرا کودکان معمولا با دهان تنفس می‌کنند و تعداد تنفس بیشتری نسبت به بزرگسالان دارند؛ همچنین به علت قد کوتاه‌تری که دارند آلودگی‌های ناشی از سوخت مواد احتراقی را که بیشتر در سطح زمین است، بیشتر تنفس می‌کنند.

این فوق تخصص ریه کودکان افزود: تنفس هوای آلوده در کودکان می‌تواند سبب فلج مژک‌های تنفسی شود و فرد را به برخی از عفونت‌های تنفسی مبتلا کند و حتی سبب تشدید حملات آسم شود. احتمال بروز مشکلات قلبی ناشی از آلوگی هوا در کودکان کمتر از بزرگسالان است؛ اما در بزرگسالان قطعا می‌تواند مشکلات قلبی هم به همراه داشته باشد.

غیرحضوری شدن مدارس به تنهایی راهگشا نیست

رییس بخش ریه بیمارستان کودکان مفید تهران ادامه داد: اینکه به دنبال آلودگی هوا، مدارس را غیرحضوری کنیم، خوب است اما این اقدام به تنهایی کافی نیست. باید در زمینه مصرف سوخت باکیفیت، تولید و استفاده از وسایل حمل و نقل استاندارد، سوخت مصرفی کارخانه‌ها و... دقت کنیم. امیدوارم به جز تعطیلی‌ها تمهیدات جدی‌تری اندیشیده شود، اما مشاهدات شخصی من این است که حداقل طی ۱۰ سال گذشته نتوانستیم بار آلودگی هوا را کاهش دهیم و هر سال پاییز و زمستان فقط تعداد تعطیلی مدارس به دنبال آلودگی افزایش یافته است.

برای دریافت آنتی‌بیوتیک و سرم اصرار نکنید

این فوق تخصص ریه کودکان تاکید کرد: استراحت،‌ نوشیدن مایعات کافی، درمان‌های مراقبتی و... برای درمان بیماری‌های تنفسی مفید است و می‌تواند بیماری را بهبود دهد؛ اینکه افراد اصرار دارند خود یا فرزندشان پس از ابتلا به بیماری تنقسی حتما آنتی‌بیوتیک و سرم دریافت کنند، در صورتی که بیماری از روال عادی خود خارج نشده باشد، این اصرار درست نیست.

وی افزود: به عنوان مثال تجویز آزیترومایسین آنقدر زیاد شده است که سبب شده به صورت متقاطع میکروب‌ها نسبت به آنتی بیوتیک‌ها مقاوم شوند و این سبب می‌شود کارایی آنتی بیوتیک‌ها کاهش یابد. گاهی ممکن است کودک سرفه‌های پیوسته داشته باشد که خانواده فکر کند کودک ممکن است آسیب ببیند؛ درحالی که چنین نیست. سرفه اگر با تب، خلط خونی، تنفس تند و عدم توانایی در خوردن و آشامیدن همراه نباشد، به تنهایی صدمه زننده نیست و تنها یک عکس‌العمل بدن در برابر بیماری است که طی یک هفته بهبود می‌یابد. این حالت که برونشیت غیر باکتریایی نام می‌گیرد دارویی برای کنترل ندارد و روند بیماری باید طی شود.

ایمنی ناشی از بیماری تنفسی چقدر است؟

رییس بخش ریه بیمارستان کودکان مفید تهران درباه مدت زمانی که بدن پس از ابتلا به بیماری تنفسی ایمنی دارد توضیح داد: برخی عفونت‌ها ممکن است تا ۹ یا ۱۲ ماه ایمنی ایجاد کنند اما در برخی عفونت‌ها معلوم نیست چنین باشد و ایمنی‌ها پایدار نخواهد بود. به طور کلی عفونت‌های ویروسی در بچه‌ها به ویژه در سنین زیر ۱۲ سال حتی ممکن است تا ۱۰ بار در سال هم اتفاق افتد که جای نگرانی ندارد اما باید تحت کنترل قرار گیرد تا بیماری از سیر طبیعی خارج نشود.