تاریخ انتشار: ۱۰:۵۴ - ۳۰ آذر ۱۳۹۶
گزارش رویداد۲۴ درباره آنچه باید از زلزله شب گذشته بدانید

تاثیر زلزله ملارد بر گسل‎های تهران/ قدرت تخریب گسل‎های تهران تا چه اندازه است؟

با توجه به موقعیت قرارگیری گسل جنوب کرج و گسل شمال تهران احتمال اثرگذاری زلزله ملارد بر روی گسل شمال تهران و فعال نمودن آن بسیار بسیار زیاد است.
رویداد۲۴،امير ساعدي داريان*- در ساعت 23.27 دقیقه روز چهارشنبه 29 آذر ماه سال 1396 زلزله ای با بزرگی 5.2 در مقیاس ریشتر در سه کیلومتری ملارد رخ داد. عمق این زلزله در هفت کیلومتری سطح زمین بوده و منشا این زلزله گسل جنوب کرج بود. 

اطراف تهران سه گسل مهم ری ، شمال تهران و مشاء وجود دارند. گسل ری پتانسیل ایجاد زلزله ای با حداکثر بزرگی 6.7 در مقیاس ریشتر را دارد که در صورت فعال شدن این گسل، در مناطق جنوبی شهر تهران زلزله ای به شدت 9 در مقیاس مرکالی و در مناطق شمالی، زلزله ای به شدت بین 7 تا 8 در مقیاس مرکالی احساس خواهد شد. 

گسل شمال تهران پتانسیل ایجاد زلزله ای با حداکثر بزرگی 7.2 در مقیاس ریشتر را دارد. در صورت فعال شدن این گسل،  در بخش شمالی شهر زلزله ای به شدت 9 در مقیاس مرکالی و در بخش جنوبی آن زلزله ای به شدت 7 در مقیاس مرکالی احساس خواهد شد.

گسل مشا نیز پانسیل ایجاد زلزله ای با حداکثر بزرگی 7.2 در مقیاس ریشتر را دارد که تحت فعالیت این گسل ، بخش عمده شهر تهران زلزله‌ای به شدت 7 در مقیاس مرکالی را احساس خواهد کرد. 

این بدان معناست که در صورت فعال شدن گسل مشا 20 درصد، در صورت فعال شدن گسل شمال تهران 35 درصد و در صورت فعال شدن گسل ری 55 درصد شهر ویران خواهد شد. با توجه به موقعیت قرارگیری گسل جنوب کرج و گسل شمال تهران احتمال اثرگذاری زلزله ملارد بر روی گسل شمال تهران و فعال نمودن آن بسیار بسیار زیاد است.
 
تاثیر زلزله ملارد بر گسل‎های تهران/ قدرت تخریب گسل‎های تهران تا چه اندازه است؟
مهم‌ترین گسلهای فعال تهران

بر اساس اطلاعات مرکز آمار ایران(۱۳۹۰)، تعداد کل ساختمان های تهران  حدود ۱۲۰۰۰۰۰ دستگاه است، که حدود نصف این تعداد ساختمان های دارای اسکلت فولادی و یا بتنی هستند و الباقی ساختمان بنایی و یا نیمه اسکلتی هستند. 

مناطق 4 ، 16 و 20 دارای بیشترین تعداد ساختمان بدون اسکلت و بنایی هستند که بیشترین آسیب پذیری را در برابر زلزله دارند. احتمالا با بروز زلزله بالاتر از 7 ریشتر بیش از 60 درصد ساختمان های بدون اسکلت تخریب کامل خواهند شد. 

در تهران مناطق 10،17 و 14 دارای بیشترین تراکم جمعیتی و مناطق 4 و 5 دارای بیشترین تعداد جمعیت هستند. بافت های فرسوده نیز حدود 6 درصد مساحت کل تهران را شامل می شوند که عمدتا در مناطق 10 ، 12 و 17 هستند. این مناطق نیز با بروز زلزله بیش از 7 ریشتر دچار تخریب بالای 80 درصدی خواهند شد. 

علاوه بر مشکلات موجود در ساختمان های قدیمی و بدون اسکلت مشکل دیگر تهران ساختمان‎های بلند مرتبه‎ای است که در حریم گسل ساخته شده‎اند. حدود 900 ساختمان بلند مرتبه با ارتفاع بیش از ده طبقه در تهران ساخته شده است.

بیش از نیمی از این ساختمان ها در مناطق 1،2،3و 22 در محدوده حریم اصلی گسل شمال تهران قرار دارند. این ساختمان ها نیز مستعد خرابی در صورت بروز زلزله ای با بزرگای 7 ریشتر و بالاتر هستند. 

و نکته نهایی انکه به دلیل عدم رعایت اصول شهرسازی از لحاظ عرض معابر ، شریان های حیاتی ، تعداد و توزیع ایستگاه های امدادی و ساختمان های مدیریت بحران و ... و همچنین ترافیک شدید به دلیل ازدحام جمعیتی که قصد خروج از شهر را دارند، بازدهی عملیات امداد و نجات در شهر تهران بعد از وقوع زلزله بسیار کاهش میابد. 

لذا با عنایت به جمیع موارد ذکر شده افزایش دقت و نظارت در صدور مجوز های ساخت و ساز و افزایش کیفیت و سطح ساخت و ساز (که البته نسبت به گذشته بسیار بهتر شده است) تنها راه حل مطمین برای مقابله با زلزله پیش رو در تهران خواهد بود. زلزله ای که قطع یقین رخ می دهد و بر اساس علم احتمالات چند سالی هم به تاخیر افتاده است و زلزله ملارد احتمال رخداد آن را بیشتر نیز نموده است. 

*عضو هيئت علمي دانشگاه شهيد بهشتي تهران و فوق دکتري مهندسي عمران - سازه
نظرات شما
پیشخوان