رویداد۲۴ | با افزایش سن، بدن انسان دچار تغییرات متعددی میشود؛ از جمله کند شدن سوختوساز، ضعف در سیستم ایمنی، افزایش احتمال بیماریهای قلبی، گوارشی و استخوانی و همچنین حساستر شدن بدن به قند، نمک و چربی. به همین دلیل، رژیم غذایی در دوران سالمندی اهمیت دوچندانی پیدا میکند. برخی غذاها ممکن است در سنین پایینتر مشکلساز نباشند، اما در سنین بالا میتوانند خطرآفرین باشند. در این مطلب با ۸ غذای مضر برای سالمندان آشنا میشوید که بهتر است مصرف آنها محدود یا حذف شود.
نمک بیش از حد، یکی از عوامل اصلی افزایش فشار خون است؛ مشکلی که بسیاری از سالمندان با آن دستوپنجه نرم میکنند. غذاهای آماده، کنسروی، فستفودها و حتی برخی خوراکیهای سنتی مانند پنیرهای مانده، شور و خیارشور، نمک زیادی دارند که میتواند سلامت قلب و کلیه را تهدید کند. کاهش مصرف نمک و جایگزینی آن با ادویههای طبیعی مانند زردچوبه، آویشن و لیمو، راهکار مناسبی برای حفظ سلامت سالمندان است.
بیشتر بخوانید: تغذیه سالمندان؛ ۱۰ ماده غذایی مفید برای سالمند
قندهای ساده بهسرعت وارد جریان خون میشوند و باعث نوسانات قند خون میشوند. این نوسانات در سالمندان میتواند باعث بیحالی، سرگیجه، اختلال در حافظه و تشدید بیماری دیابت شود. کیک، نوشابه، شیرینی، آبمیوههای صنعتی و حتی مرباها از جمله منابع قندهای سادهاند. سالمندان بهتر است به جای این خوراکیها از میوههای تازه، خرما یا کمی عسل طبیعی استفاده کنند و مصرف شیرینی را به حداقل برسانند.
سوسیس، کالباس، ژامبون و گوشتهای دودی یا نمکسود، حاوی نیترات، نمک و چربیهای اشباع زیادی هستند که نهتنها ارزش غذایی کمی دارند، بلکه خطر ابتلا به سرطانهای گوارشی، فشار خون و بیماریهای قلبی را افزایش میدهند. سالمندان باید بهجای این غذاها، از گوشتهای تازه، ماهی بخارپز یا مرغ بدون پوست استفاده کنند تا هم پروتئین کافی دریافت کنند و هم سلامت بدنشان حفظ شود.
با افزایش سن، بدن توانایی سوختوساز چربی را از دست میدهد. غذاهای سرخشده در روغن فراوان مانند سیبزمینی سرخکرده، کتلت، فلافل و انواع ناگتها، سرشار از اسیدهای چرب ترانس و اشباع هستند که به رگهای قلب آسیب میزنند، باعث افزایش کلسترول بد (LDL) میشوند و احتمال سکته قلبی و مغزی را بالا میبرند. بهتر است سالمندان غذاهای خود را بهصورت آبپز، بخارپز یا در فر تهیه کنند.
مواد غذایی تهیهشده از آرد سفید و برنج سفید، فیبر کمی دارند و موجب یبوست میشوند؛ مشکلی که بسیاری از سالمندان با آن درگیرند. علاوه بر این، این غذاها بهسرعت قند خون را بالا میبرند. توصیه میشود سالمندان از نان سبوسدار، جو دوسر، برنج قهوهای یا بلغور استفاده کنند تا هم فیبر بیشتری دریافت کنند و هم احساس سیری طولانیتری داشته باشند.
نوشابههای گازدار معمولاً حاوی قند بالا، فسفات زیاد و ترکیبات شیمیایی هستند که باعث تحلیل استخوان، پوسیدگی دندان و آسیب به کلیه میشوند. فسفات بالا میتواند باعث کاهش جذب کلسیم و ضعیف شدن استخوانها شود؛ مشکلی جدی برای سالمندان. همچنین نوشابههای رژیمی با قندهای مصنوعی، اگرچه بدون کالری هستند، اما اثرات منفی بر متابولیسم و سلامت عصبی دارند.
غذاهای کنسروی معمولاً با نمک و نگهدارندههایی بستهبندی میشوند که برای ماندگاری بیشتر محصول استفاده میشوند. این ترکیبات ممکن است برای یک فرد جوان مشکلساز نباشند، اما در سالمندان باعث افزایش فشار خون، آسیب کبد و حتی حساسیتهای گوارشی میشوند. توصیه میشود تا جای ممکن از غذاهای تازه استفاده شود و در صورت ضرورت، کنسروهای کمنمک و بدون مواد نگهدارنده انتخاب شوند.
اگرچه لبنیات برای تأمین کلسیم بدن ضروری است، اما لبنیات پرچرب مانند خامه، پنیر چرب، شیر پرچرب و ماست پرچرب، چربی اشباع بالایی دارند که میتوانند باعث چاقی، افزایش کلسترول و تشدید بیماریهای قلبی در سالمندان شوند. توصیه میشود سالمندان لبنیات کمچرب یا بدون چربی مصرف کنند تا هم از فواید کلسیم بهرهمند شوند و هم چربی کمتری دریافت کنند.
سالمندان باید رژیم غذایی متعادلی داشته باشند که سرشار از میوه، سبزی، غلات کامل، لبنیات کمچرب و پروتئینهای سالم باشد. شناخت غذاهای مضر برای این گروه سنی کمک میکند از بیماریها پیشگیری شده و کیفیت زندگی بهبود یابد. همیشه بهتر است پیش از ایجاد تغییرات اساسی در رژیم غذایی با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت شود، زیرا هر فرد ممکن است نیازهای تغذیهای خاصی داشته باشد.