رویداد۲۴ | مازیار وکیلی- علیرضا کیخا، معاون امور استانهای سازمان صدا و سیما، در گفتوگویی از آغاز روند ساخت سریالی درباره ابراهیم رئیسی خبر داده است. در گذشته تولید سریال، بهویژه درباره چهرههای ملی یا مذهبی، فرآیندی پیچیده و پرهزینه بود و سازمان صدا و سیما معمولاً بودجه قابلتوجهی برای اینگونه پروژهها اختصاص میداد. این امر البته در عالم هنر، دنیای سینما و تلویزیون امری مرسوم است؛ کشورهای مختلف بر اساس مقتضیات سیاسی و فرهنگی خود درباره قهرمانان ملیشان اثر تولید میکنند.
اما در پروژه ساخت سریال درباره شهید رئیسی، بهنظر میرسد انگیزههای سیاسی بیش از هر چیز دخیل است و سازمان صدا و سیما قصد دارد از یک چهره سیاسی نزدیک به خود، قهرمانی ملی بسازد.
با یک جستوجوی ساده میتوان دید چهرههایی که تاکنون درباره آنها سریال ساخته شده، یا مورد وثوق ملی بودهاند و جامعه درباره خدمات فرهنگی و علمی آنان تردیدی نداشته، یا شخصیتهای مذهبی بودهاند که احترام عمومی نسبت به آنها برقرار است.
ساخت سریال درباره شهید رئیسی اولین تجربه ساخت سریال درباره یک چهره کاملاً سیاسی بدون وثوق ملی است؛ چهرهای که در سالهای مسئولیتش موافقان و مخالفان جدی داشته و عملکرد او مورد تایید همه اقشار جامعه نبوده است. به همین دلیل انتظار میرود این پروژه، با توجه به سابقه صدا و سیما، با استقبال گسترده مردم مواجه نشود؛ مگر آنکه مراد از «مردم» — به تعبیر جبلی، رئیس سازمان — همان طیفهای فکری و سیاسی نزدیک به مدیران ارشد صدا و سیما، از جمله وحید جلیلی، باشد.
بیشتر بخوانید:
مزرعه وحید و سعید، از آغل تا گوساله پرستی! / برادران جلیلی چه از جان مردم ایران میخواهند؟
ابراهیم رئیسی پیش از هر چیز یک سیاستمدار بود. در عالم سیاست، مفاهیم «خوب» و «بد» یا «درست» و «غلط» مانند عرصه اخلاق تعریف نمیشوند. تصمیمات سیاسی بر پایه اصول عرفی و منافع عمومی اتخاذ میشود و امکان خطا در آنها وجود دارد؛ گاه خطاهایی که میتواند سرنوشت یک ملت را تغییر دهد و از آن ملت یک ملت شکست خورده و مغموم بسازد؛ بنابراین هنگام ساخت سریال درباره یک سیاستمدار، نمیتوان همان انتظاری را داشت که برای ساخت سریال درباره یک چهره مذهبی یا علمی به کار میرود.
سؤال اصلی این است:
صدا و سیما قرار است درباره رئیسی یک روایت انتقادی و واقعگرایانه ارائه دهد، یا با نگاهی قدسی، همه اقدامات دولت او را تطهیر کند؟
دولت ابراهیم رئیسی یکی از پرچالشترین دولتهای پس از انقلاب بود و حتی در مواردی با انتقاد رهبر جمهوری اسلامی نیز مواجه شد. به عنوان مثال رهبری درباره به برنامه دولت رئیسی برای وادار کردن شرکتهای بزرگ دولتی برخوردار از درآمدهای ارزی به اجرای پروژههای بزرگ آبی، پالایشگاهی و نیروگاهی در مناطقی از کشور، گفته بود: «گزارشی که از اقدامات آن شرکتها به ایشان داده بودند، گزارشی مهمل و پوچ بود».
در همین دولت بود که پرونده فساد شرکت چای دبش شکل گرفت، و کمکهای گسترده دولت به بانک آینده برای جلوگیری از ورشکستگی، فشار اقتصادی مضاعفی بر مردم وارد کرد.
پرسش این است: آیا صدا و سیما در سریال خود به این مسائل نیز میپردازد یا تنها به دنبال قهرمانسازی و قدیسسازی از یک چهره سیاسی است؟
اگر هدف ساخت سریال درباره رجال سیاسی پس از انقلاب باشد، چهرههای بسیاری هستند که نسبت به شهید رئیسی اولویت بیشتری دارند. صدا و سیما میتواند درباره شهید بهشتی یا شهید مطهری سریال بسازد؛ چهرههایی که مورد اعتماد بنیانگذار انقلاب بوده و نقش حیاتی در شکلگیری نظام داشتهاند.
اما بعید است چنین پروژههایی کلید بخورد؛ زیرا بسیاری از اعضای خانواده و نزدیکان این چهرهها اکنون از منتقدان جدی مدیریت کشورند و این برای سازمانی که در اختیار یک جریان سیاسی خاص است، مطلوب نیست.
از سوی دیگر، منتقدان میتوانند بپرسند چرا درباره زندگی آیتالله هاشمی رفسنجانی — که بیتردید نقش مهمتری در پیروزی انقلاب داشته و زندگی دراماتیکتر و جذاب تری نیز دارد — سریال ساخته نمیشود؟
پاسخ روشن است: صدا و سیما بهدلیل اختلافات سیاسی، چنین پروژهای را پیش نخواهد برد، چون به لحاظ سیاسی با آیت الله هاشمی و مدیران او مشکل دارد؛ بنابراین پروژه ساخت سریال درباره شهید رئیسی را هم باید در راستای منویات سیاسی سازمان صدا و سیما ارزیابی کرد نه ساخت یک اثر ملی.