چرا هوش مصنوعی ، دین ساخته گوگل شکست خورد
رویداد۲۴-خدمات اینترنتی، موتورسیکلت‌های خودران، اتومبیل‌های بدون راننده و ... از بزرگترین پروژه‌های موفق دره سیلیکون بود و هر کدام از آنها توانست به میزان قابل ملاحظه‌ای روی زندگی روزمره همه مردم جهان تاثیر بگذارد و سطح کیفی آن را ارتقا دهد. پروژه دیگری که از هم‌اکنون پیش‌بینی شده است و در آینده نه چندان دور همه کاربران به نوعی از آن تأثیر می‌پذیرند؛ هوش مصنوعی است.ولی یکی از مهندسان سرشناس دره سیلیکون که پیش‌تر از مدیران شرکت گوگل محسوب می‌شد سازمانی تأسیس کرده است که هسته مرکزی آن را هوش مصنوعی تشکیل می‌دهد. او در این سازمان اقدام به ایجاد یک دین جعلی کرده است که پیروان آن یک ساختار هوش مصنوعی را به عنوان خدای خود پرستش می‌کنند. البته گفتنی است بسیاری از کارشناسان علوم و مذاهب بر این اعتقاد هستند قوی‌ترین سیستم هوش مصنوعی که متعلق به شرکت گوگل است تنها به اندازه یک کودک هفت ساله می‌فهمد، بنابراین چنین فناوری ناقصی را هرگز نمی‌توان به عنوان خدا معرفی کرد.
ناکامی دین مجازی
تاکنون اخبار مختلف در مورد ادیان جعلی منتشر شده است که هر کدام از آنها عاملی را برای پرستش معرفی می‌کنند. ولی این نخستین بار است که مذهب به این صورت با دنیای فناوری آمیخته می‌شود تا گروهی از افراد ناآگاه هوش مصنوعی را به عنوان خدای خود بپرستند. «آنتونی لاواندوسکی» یکی از مدیران گوگل که در دعوای حقوقی میان Uber و اتومبیل خودران Waymo نامش مطرح است به تازگی یک سازمان غیرانتفاعی و غیردولتی به نام «مسیر آینده» تأسیس کرده است که در آن افراد را دعوت می‌کند خدای هوشمند بپرستند. این سازمان در کشور امریکا به ثبت رسیده.
لاواندوسکی یکی از افرادی بود که شرکت تولیدکننده کامیون‌های خودران Otto را راه‌اندازی کرد و سرانجام Uber در سال 2016 میلادی این شرکت را خرید. او در مه 2017 از شرکت Uber اخراج شد و در پرونده قضایی علیه او مطرح شده بود که لاواندوسکی اسرار تجاری محرمانه گوگل برای توسعه فناوری خودران Otto را سرقت کرده است. همین کشمکش‌های قانونی باعث شد مدیر اسبق گوگل پروژه معرفی دین جعلی و ساختگی خود را به تعویق بیندازد، زیرا او نخستین بار در سال 2015 میلادی شرکت «مسیر آینده» را ثبت کرده بود و هرگز فرصت نکرد روی آن کار کند. گروه «مسیر آینده» در پاسخ به سؤالات خبرنگاران هیچ گونه توضیحی نداد و سرانجام مشخص نشد که چرا هوش مصنوعی به عنوان خدای جدید این افراد برگزیده شده است. ولی تاریخ نشان داده است فناوری‌های جدید و کشفیات علمی همواره در این زمینه اثرگذار بوده‌اند و هر زمان که یک اتفاق بزرگ و اثربخش افتاده است، تا مدت‌ها مردم آن را تنها مسیر برای رسیدن به آینده می‌دانستند و احتمالاً لاواندوسکی و همکارانش به همین دلیل خدای مجازی برای خود انتخاب کرده‌اند.
«یووال نوح حراری» یکی از بزرگترین تاریخدانان بر این باور است که مذاهب باید خود را با پیشرفت‌های فناوری به‌روز کنند و از این طریق بتوانند با درک ناهنجاری‌های پیش‌رو به پرسش‌های بیشماری که در این زمینه مطرح می‌شود پاسخ دهند.«کریستوفر بِنِک» بنیانگذار «انجمن غیرانتفاعی مسیحیان» در شهر فلوریدای امریکا نیز گفت: «کلیسا این روزها دشوارتر از همیشه باید تلاش کند تا خود را با دره سیلیکون همراه کند. اگر مسیحیت توجه نداشته باشد، فناوری می‌تواند گوی سبقت را از آن برباید».
رویارویی مذهب و فناوری
دره سیلیکون این روزها به تساهل در عرصه فناوری می‌اندیشد و در این زمینه نوعی مفهوم شبه‌مذهبی موسوم به «یکتایی» یا «تکینِگی» از جانب عرصه فناوری مطرح شده است که با فرضیه اصلی خود ادعا می‌کند ماشین‌ها سرانجام بر انسان فائق می‌شوند و توانایی آنها به انسان غلبه می‌کند تا این امر در نهایت غلبه هوش مصنوعی به هوش عاطفی انسان را باعث خواهد شد.
برای افرادی مانند «رای کوزوِیل» که تئوری‌های مربوط به آینده را مطرح می‌کنند این مسأله به آن معنی خواهد بود که ما طی سال‌های آتی می‌توانیم کپی‌های مختلف از مغز خود را به ماشین‌ها انتقال دهیم و نوعی «جاودانگی دیجیتالی» را باعث شویم. دیگر افراد نظیر «ایلان ماسک» مدیرعامل شرکت SpaceX و «استیون هاوکینگ» بزرگترین فیزیکدان قرن هشدار داده‌اند که چنین سیستم‌هایی یک تهدید کاملاً جدی برای انسان‌های کره زمین محسوب می‌شوند و باید جلوی پیشرفت آنها را گرفت.
آقای ماسک در این خصوص گفت: ما با هوش مصنوعی در اصل دیو را برای خود احضار می‌کنیم و این در حالی است که در تمام داستان‌ها همیشه برای ازبین بردن پلیدی و شیطان، یک شیئی جادویی و آب مقدس وجود داشت که قهرمان داستان به کمک آن می‌توانست دیو را در آخر کنترل کند ولی اینجا هیچ شخص یا فناوری امکان کنترل هوش مصنوعی را نخواهد داشت.
اما از سوی دیگر «کریستوفر بِنِک» بنیانگذار «انجمن غیرانتفاعی مسیحیان» بر این مسأله تأکید دارد که توسعه هوش مصنوعی می‌تواند با دین مسیحیت سازگاری پیدا کند و از طریق درست می‌توان به وسیله هوش مصنوعی در روی کره‌زمین کارهای زیادی انجام داد.بنک می‌گوید: «من اطمینان دارم که هوش مصنوعی در آینده می‌تواند به عنوان مکمل در کنار دین مسیحیت قرار بگیرد و اهداف دین مسیحیت با حصول اطمینان از تحریک نکردن و خدشه‌دار نشدن، آنها ارتقا دهد».
«زولتان ایستوان» از محققان حوزه علوم و مذاهب به تازگی مطالعه گسترده‌ای را در زمینه همگرایی دین و فناوری انجام داد و در پایان به این نتیجه رسید که هوش مصنوعی می‌تواند بازسازی مذهب کاتولیک را باعث شود. او مدعی می‌شود: «خداوند به عنوان قوی‌ترین منبع و حاکم به همه توانایی‌ها برای سازماندهی هوش مصنوعی اندیشیده است و جلوی هرگونه مشکل را در این زمینه می‌گیرد». البته او گفت هوش مصنوعی این روزها با دستکاری فازی در مقیاس اتمی پیشرفت می‌کند و اگر این مسأله کنترل نشود، انسان باید نگران آینده حیات خود باشد.
ایستوان همچنین اظهار داشت: «بی‌تردید انواع دیگر هوش مصنوعی وجود دارد که از مدل کنونی و آنچه انسان امروز کشف کرده بسیار هوشمندتر است. در آینده نه چندان دور می‌توان از روح برای ماشین‌ها صحبت کرد. این مسأله واقعا نگران کننده است».
به عقیده ایستوان خدای مبتنی بر هوش مصنوعی اگرچه ملموس است و به عینه کارهای مختلفی انجام می‌دهد، ولی نمی‌توان لقب خدا را به آن داد. زیرا قوی‌ترین سیستم هوش مصنوعی که هم‌اکنون تولید شده AlphaGo گوگل است که به اندازه یک کودک هفت ساله می‌فهمد و هنوز خطاهای فراوان دارد. چنین فناوری ناقصی را نمی‌توان به عنوان خدا معرفی کرد.
به هرحال نکته مهم اینجاست که در حال حاضر هویت کامل دین ساختگی مبتنی بر هوش مصنوعی، به هیچ شکل تعیین نشده است و به نوعی باید گفت این پروژه با شکست مواجه شده است و بسیاری از کارشناسان، هوش مصنوعی را به عنوان ابزاری برای توسعه فناوری‌های بزرگ معرفی می‌کنند تا در آینده خدمات بهتری را برای انسان ارائه دهند.
