رازداری؛ خصلتی الهی در وجود مؤمن حقیقی

هنگامی که افرادی می کوشند تا پس از پذیرش اسلام و گرویدن به این آئین، درجات ایمان را نیز کسب نموده و در زمره مومنین حقیقی قرار گیرند، در حقیقت؛ بنا دارند خویشتن را بر اساس معیارهای ارائه شده درباره شخصیت انسان با ایمان، رشد داده و مسیر کمال را طی کنند. به همین دلیل، همت خویش را در جهت ارتقای مولفه های شخصیتی و نیل به شاخصه های تبیین شده توسط دین قرار می دهند و می کوشند به طور مداوم، خصلت های مومنین حقیقی را در وجود خویش، نهادینه کنند.

در رابطه با خصلت های مومنین حقیقی، روایت های متعددی در منابع دینی از حضرات معصومین(ع) صادر شده است که هر یک از آنها، به یک یا چند خصلت مهم و حیاتی که التزام به آنها، لازمه ایمان حقیقی است اشاره شده است. در همین رابطه، روایتی گرانبها از امام رضا(ع) نقل شده است که ایشان می فرماید: «انسان مؤمن، دارای ایمان حقیقی نیست، مگر آنكه سه خصلت در او وجود داشته باشد: خصلتی از پروردگارش و خصلتی از پیامبرش و خصلتی از امامش. اما خصلت پروردگارش، پوشاندن راز است...»

امام علی بن موسی الرضا(ع) در روایت گرانبهای خویش،کتمان سر یا همان راز داری را خصلتی از پروردگار دانسته اند که شخص مدعی ایمان نیز باید مبادی به آداب آن شود و چنین خصلتی را در وجود خویش، نهادینه سازد. این موضوع، علاوه بر اسرار درونی و رازهای شخصی، مشمول اسرار و رازهای دیگران نیز می شود و شخص با ایمان، به عنوان انسانی امین و بزرگمنش در ارتباط با درونیات پنهان دیگران، اقدام می کند.

همانگونه که خداوند متعال در جهت پوشش اسرار افراد و رازهای بندگان، اقدام به افشای آنها نمی کند و حتی در برخورد با گناهکارانی که به دلیل جهل، مرتکب معصیت شده اند «چهل پوشش» قرار می دهد تا رسوا نشوند، انسان مومن و دارای ایمان حقیقی نیز در برخورد با اسرار دیگران و رازهایی که از آنان آگاه است، همانند پروردگار خویش عمل می کند و آبروی انسان ها را در اولویت رفتارها و سکنات خویش قرار می دهد.

پیامبر اکرم(ص) در همین رابطه می فرمایند: «هنگامی که شخصی سخنی با دیگری می گوید، سپس به اطراف خود نگاه می کند(که دیگران آن را نشنوند) آن به منزله امانت است.» نتیجه عبارت بیان شده اینست که افشای رازهای دیگران، برابر است با خیانت در امانت.

رازداری را هم در مورد اسرار خویش باید رعایت کرد و هم در قبال اسرار دیگران. انسانی که اسرار درونی خویش را برای دیگران بازگو می کند و جوانب اقدام خویش را نمی سنجد، قطعا به عوارض آن، دچار خواهد شد. امیرالمومنین(ع) می فرمایند: «سرّ تو اسیر تو است اگر آن را اِفشا کنی تو اسیر آن می شوی.» هنگامی که راز دل انسانی توسط خودش به دیگران منتقل می شود، او را مجبور می کند که برای ممانعت از گسترش آن، و یا به جهت نمایان شدن نقطه ضعفی در وجود او، از موضع ضعف در مقابل دیگران قرار گیرد و تحقیر شود.

در جهت حفظ آبروی دیگران نیز باید رازداری را سرلوحه عملکرد خویش قرار داد. حتی اگر اشخاصی به انجام جرم یا تخلفی توسط افراد دیگر پی بردند، باید برای آنکه آبروی آنها تا قبل از اثبات اتهام، حفظ شود به رازداری روی آورند و تنها از مبادی قانونی اقدام کنند. 

افشاگری در مورد اتهامات اثبات نشده و حراج آبروی دیگران، نوعی خیانت است که با ایمان حقیقی، منافات دارد. انسان با ایمان، می کوشد علاوه بر کتمان اسرار خویش، به حفظ اسرار دیگران بپردازد و در صورت مواجهه با اسراری از تخلف؛ پس از امر به معروف و نهی از منکر، به اقدامات قانونی روی آورد تا قانون، روند صحیحی را برای برخورد با متخلف یا مجرم برگزیند.