سازمان زندان‌ها باید در مورد مرگ سیدامامی پاسخگو باشد

19بهمن ماه سال جاری، کاووس سیدامامی فعال محیط زیست و استاد دانشگاه امام صادق(ع) در زندان اوین درگذشت و مسئولان زندان با برقراری تماس با خانواده سیدامامی اعلام کردند که این فعال محیط زیست در زندان دست به «خودکشی» زده است. 

کاووس سیدامامی، فارغ التحصیل از دانشگاه اوهایو در رشته امور بین‌الملل و جامعه شناسی است که در دانشگاه امام صادق(ع) تدریس می‌کند و در 4بهمن ماه سال جاری به عنوان جاسوس و ارائه اطلاعات به بیگانگان بازداشت شد و دو هفته بعد از آن و به گفته مسئولین اوین، در زندان دست به خودکشی زد. اقدامی که نه تنها برای خانواده او بلکه برای جامعه نیز امری غیرقابل باور و غیرقابل پذیرش بود.

پیش از این اتفاق هم سینا قنبری، جوان بازداشت شده در حوادث اعتراضی دی‌ماه به دلیل آن‌چیزی که سازمان زندان‌ها اعلام کرد، در دستشویی زندان و با خفه کردن خود با پلاستیک! دست به خودکشی زده است. 

موج جدیدی که اخیرا در خصوص «خودکشی» زندانیان در زندان به راه افتاده است، طبیعتا به هیچ عنوان برای جامعه موضوع قابل پذیرشی نیست و بسیاری بر این عقیده هستند که در این خصوص حتما و قطعا اهمال کاری رخ داده است. زیرا به طور مثال در ارتباط با کاووس سیدامامی فعال محیط زیست، جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی دانشگاه امام صادق ابهامات بسیاری در ارنباط با خودکشی احتمالی او مطرح است. موضوعی که حتی نمایندگان مجلس نیز به آن ورود پیدا کرده و صراحتا بر اساس آنچه که علی مطهری اعلام کرده بود لحظه خودکشی دکترسیدامامی به هیچ عنوان در فیلمی که زندان نشان داده است، مشخص نیست.

بر این اساس به نظر می‌رسد که سازمان زندان‎ها در این خصوص باید حتما و حتما پاسخگوی این اتفاق باشند زیرا حفظ جان و سلامت  زندانیان در زندان قطعا بر عهده سازمان زندان‌ها است و اگر به گفته آن‌ها واقعا این اتفاق یک خودکشی بوده باشد، کوتاهی و ضعف این سازمان کاملا محرز است.

حسین رضا‌زاده دبیر کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای‌اسلامی در گفت‌وگو با رویداد۲۴، با اشاره به خودکشی‌های اخیر زندانیان در زندان‌ها و نیاز به پاسخگویی سازمان زندان‌ها در این خصوص، گفت: هرفرد و نهادی در چارچوب وظایف قانونی که دارد باید پاسخگو باشد.  

رضازاده، ادامه داد: به نظر می‌رسد این موضوع نیازمند بررسی‌های بیشتری است. با توجه به فضای موجود و اظهارنظرهای مختلف، نمی‌توان سریعا تصمیم‌گیری کرد و قضاوت درستی از این مسئله داشت. مسئله خودکشی‌های اخیر در زندان اوین نیازمند این است که بیشتر بر روی این قبیل موضوعات کار شود تا حقایق بر اساس حقوق شهروندی، اعلام شود.

نماینده مردم کازرون، در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه سازمان زندان‌ها در چارچوب وظایفی که دارند عمل می‌کنند، خاطرنشان کرد: زمانی که یک زندانی به زندان تحویل داده می‌شود، زندان باید مراقب جان او باشد اما این به معنای این نیست که زندان در تمامی زمینه‌ها مسئول زندانی است. معتقدم اگر افرادی واقعا دچار بیمارهای روحی و روانی هستند باید حتما مشخص شوند و پیش از آنکه بخواهند کاری انجام دهند، در  فضای مناسب‌تری نگاه‌داری شوند و اقدامات نظارتی بر آن‌ها شدت و گسترش پیدا کند. به هرحال این مسائل نیازمند بررسی و دقت بیشتری دارد اما در عین حال زمانی که یک زندانی در زندان است، به هر صورت مسئولیت حفظ جان او با سازمان زندان‌ها است. 

رضازاده ادامه داد: ممکن است یک زندانی در شرایطی دچار بحران‌های روحی شود و دست به اقدامات اینچینی بزند. خود سازمان زندان‌ها و زندانبان‌ها باید حتما و حتما این قبیل افراد را شناسایی کنند و در جای خاصی آن‌ها را نگاه دارند و مراقبت‌های لازم را هم از آن‌ها داشته باشند. اما خب در عین حال ممکن است که در برخی از مواقع این حوادث از چشم زندانبان‌ها دور بماند. به طور مثال اقدام به خودکشی در برخی از خانواده‌ها نیز ممکن است رخ دهد، یعنی خانواده ممکن است متوجه این موضوع نشود که فردی از اعضای خانواده ممکن است دچار بحران‌های روحی شده باشد. 

این نماینده مجلس با تاکید براینکه سازمان زندان‌ها باید مسئولیت درگذشت زندانیان در زندان را بپذیرد و در این خصوص پاسخگو باشد، تصریح کرد: به طور مثال حتی زمانی که مهمانی به یک خانه می‌رود، مسئولیت آن با صاحب خانه و میزبان است. در زندان هم به همین صورت است و سازمان زندان‌ها حتما باید پاسخگوی این موضوع باشد. اما این پاسخگویی به معنای آن نیست که خدای ناکرده سازمان زندان‌ها در این مسائل دخالت و دست داشته باشد. 

نماینده مردم کازرون در مجلس با بیان اینکه ما این موضوع را در کمیسیون حقوقی و قضایی مورد بررسی و پیگیری‌ قرار داده‌ایم، خاطرنشان کرد: علاوه بر بازدید برخی از نمایندگان از اوین، گزارشی هم در این خصوص تهیه و تنظیم شده است و همچنان هم در حال پیگیری‌های جدی هستیم و امیدواریم سریعا به یک نتیجه قابل قبول دست پیدا کنیم تا اگر خدای ناکرده حقی ضایع شده و یا تخلفی صورت گرفته است، به مردم و مراجع مربوطه اعلام شود که دیگر شاهد چنین اتفاقاتی نباشیم. من معتقدم اصولا چنین اتفاقی نباید رخ دهد اما ممکن است در هر سازمان و نهادی ضعف‌های وجود داشته باشد که تا اتفاقاتی از این دست رخ ندهد، ممکن است ضعف‌ها خود را نشان ندهد.

رضازاده ادامه داد: من به عنوان یک فرد حقوقی، بر این عقیده هستم که زندان‌ها باید بهترین شرایط را برای حفظ جان و سلامت زندانیان فراهم کنند و پیش از ورود آن‌ها به بند، سلامت روحی و روانی آن‌ها را مورد بررسی دقیق قرار دهند. ممکن است این اتفاقات از سهل انگاری باشد اما بعید می‌دانم اتفاق عمدی رخ داده باشد.