تاریخچه ایران خودرو از قبل انقلاب تا امروز

رویداد۲۴ در مرحله اول، شرکت ایران ناسیونال به سمت ساخت و مونتاژ اتوبوس‌های ال پی یا ۳۲۱ حرکت کرد. این اتوبوس‌ها کاملاً از آلمان وارد شده و در ایران مونتاژ می‌شدند. تولید اتوبوس‌های آلمانی توسط ایران ناسیونال ادامه یافت و باعث افزایش سرمایه این برند شد. به حدی که برادران خیامی تصمیم گرفتند محصولاتی را برای استفاده عموم مردم تولید کنند. بنابراین، آن‌ها با شرکت‌های آلمانی، فرانسوی، ایتالیایی و انگلیسی مذاکره کردند و در نهایت شرکت تالبوت انگلستان موافقت کرد تا مجوز تولید مدل هیلمن هانتر خود را به شرکت ایران خودرو بدهد.

در سال ۱۳۴۵، برند ایران ناسیونال به منظور پیشبرد اهداف خود، مدل هیلمن هانتر یا پیکان را از کمپانی روتس انگلستان (که در واقع مالک برند تالبوت بود) خریداری کرد. از تاریخ ۲۴ اردیبهشت ۱۳۴۶، خط تولید پیکان در تهران راه‌اندازی شد. این محصول در تیپ‌های مختلفی از جمله لوکس جوانان، پیکان کار، استیشن و وانت تولید می‌شد. به علاوه، ایران ناسیونال همزمان با تولید محصولات شهری، فعالیت مونتاژ و تولید محصولات سنگین خود را نیز ادامه می‌داد.

فعالیت‌های ایران ناسیونال در دهه ۵۰

پس از گذشت چند سال و کسب موفقیت‌های بسیار با مدل پیکان، کمپانی ایران ناسیونال در سال ۱۳۵۷ قصد داشت با خرید خودروی پژو ۳۰۵ از کمپانی پژو فرانسه، خودرویی مدرن‌تر را به بازار ایران وارد کند. اما با پیروزی انقلاب، تمامی صنایع بزرگ کشور به دولت تعلق یافتند و ایران ناسیونال، که در سال ۱۳۴۱ به ایران خودرو تبدیل شده بود، همچنین تحت تأثیر قرار گرفت و پروژه پژو ۳۰۵ لغو شد. در طول دوران جنگ ایران و عراق، ایران خودرو با مشکلات فراوانی روبرو شد. اما پس از پایان جنگ، ایران خودرو دوباره به مذاکره با مقامات شرکت پژو پرداخت و مجوز تولید خودروی پژو ۴۰۵ را در ایران کسب کرد. از آن زمان تاکنون، تولید پژو ۴۰۵ و محصولاتی با پلتفرم مشابه در ایران خودرو ادامه یافته است.

اقدامات ایران خودرو در دهه ۶۰

پس از پایان جنگ، در سال ۱۳۶۸، ایران خودرو تصمیم به تولید اتوبوس‌ها گرفت و در آن سال حدود ۶ هزار دستگاه اتوبوس را به مرحله تولید رساند. با توجه به شروع تازه‌ای که ایران خودرو داشت، در سال ۱۳۷۰ نیز تولید پیکان را دوباره آغاز کرد و در ادامه آن، شرکت ساپکو تأسیس شد. در سال ۱۳۷۳، برنامه هفت‌ساله‌ای برای افزایش تیراژ و کیفیت محصولات در ایران خودرو تصویب شد و متعاقب آن، بسیاری از واحد‌های شرکت موفق به کسب گواهینامه استاندارد ایزو ۲۰۰۹ شدند تا پایان سال ۱۳۷۷.

تولید خودرو سمند و ایجاد تحول در ایران خودرو

سمند نخستین خودروی ملی ایران بود که پس از انقلاب، صنعت خودروسازی ایران توانست تولید کند. این خودرو بر پایه پلتفرم پژو ۴۰۵ ساخته شد و برای طراحی آن از کمک یک شرکت انگلیسی استفاده شد. در ابتدا، سمند با موتور ۱۸۰۰ سی سی xu۷ که از پژو ۴۰۵ بهره می‌برد، تولید می‌شد. اما مشکلات مربوط به تکنولوژی قدیمی این موتور، ایران خودرو را مجبور کرد تا پس از چند سال و با استفاده از یک موتور ملی که با همکاری یک شرکت آلمانی طراحی و ساخته شده بود، مدل جدیدی از سمند با نام ef۷ را در سال ۱۳۸۷ به بازار عرضه کند.

همچنین در کنار پروژه تولید سمند، ایران خودرو در اوایل دهه ۸۰ شمسی اقدام به تولید نمونه فیس لیفت و نسبتاً لوکس پژو ۴۰۵ با نام پژو پرشیا یا پژو پارس کرد.

شروع دوباره همکاری ایران خودرو و پژو فرانسه

پس از چند دهه همکاری مشترک بین پژو فرانسه و ایران خودرو، در اواخر سال ۹۰ (۲۰۱۱)، به دلیل تحریم‌های حداکثری علیه ایران، پژو فرانسه همکاری خود را با ایران خودرو به حالت تعلیق درآورد. با امضای توافق برجام در سال ۱۳۹۴ (۲۰۱۵)، شرایط برای حضور پژو فرانسه در بازار خودروی ایران بهبود یافت و پژو تصمیم گرفت علاوه بر تأمین قطعات خودرو‌های قدیمی، خودرو‌های جدید و تازه‌تولید خود را مانند پژو ۳۰۱، پژو ۲۰۸ و پژو ۲۰۰۸ وارد بازار ایران کند. با این حال، تنها پژو ۲۰۰۸ و به صورت محدود موفق به حضور در خطوط تولید ایران خودرو شد، زیرا با شروع دور جدید تحریم‌ها، پژو دوباره از بازار ایران خارج شد و قرارداد‌های همکاری مشترک با شرکای ایرانی خاتمه یافت.

پس از تحریم‌ها و قطع همکاری برند‌های بزرگ جهانی با ایران، ایران خودرو در اواسط دهه ۹۰ (۲۰۱۰-۲۰۲۰) با رشد و گسترش صنعت خودروسازی در کشور چین، تصمیم گرفت برند‌های خودرویی مختلف مانند دانگ فنگ و هایما را وارد بازار ایران کند. در این زمان، خودرو‌هایی مانند دانگ فنگ اچ ۳۰ کراس، هایما S۷، هایما S۵ و... در سبد تولیدات ایران خودرو قرار گرفتند.

سوزوکی گرند ویتارا از قبل از تحریم‌ها، در سال ۱۳۸۵ (۲۰۰۶)، وارد خط تولید ایران خودرو شده بود و تا سال ۱۳۹۸ (۲۰۱۹) به طور غیررسمی تولید می‌شد. در این مدت، خودرو‌های سوزوکی گرند ویتارا در بازار ایران موفقیت زیادی داشتند.

همچنین، به دلیل کمبود مدل‌های خودرویی در سال‌های اخیر، ایران خودرو به سمت تولید مدل‌های جدیدتری رفته است. این مدل‌ها شامل دنا، دنا پلاس، دنا پلاس توربو، رانا، رانا پلاس، تارا، تارا اتوماتیک و... هستند. با این حال، برخی از مشتریان و افراد انتقاد‌هایی را درباره کیفیت محصولات جدید ایران خودرو بیان کرده‌اند و این امر موجب شده تا انتقادات عمومی به آن‌ها مطرح شود.